13 ویژگی برادر و دوست علی (ع)

روزی امام علی (ع) درباره‏ی برادر و دوست خود (به عنوان مثال) سخن می‏گفت و می‏خواست به یاران بگوید که برادر و دوست من کسی است که با من پیوند مکتبی داشته باشد و چنین فردی باید دارای ویژگیهائی باشد. یاران گوش فراداده بودند تا بنگرند آن ویژگی ها چیست آیا آن ویژگی ها در آنها وجود دارد تا برادر و دوست علی (ع) بشمار آیند یا نه؟!

به هر حال، در این زمان نیز علاقمندان به علی (ع) باید با دقت در این تابلو بیاندیشند که آیا برادر و دوست علی (ع) هستند یا نه؟، آن حضرت «سیزده ویژگی» برای برادر و دوست حقیقی خود به این ترتیب برشمرد:

من در گذشته، برادری داشتم. برادر دینی که دارای این ویژگیها بود:

1- دنیا در نظرش حقیر و کوچک بود .

2- به خوردن و آشامیدن دل نبسته بود و اسیر شکم خویش نبود.

3- خاموش بود و پرچانگی نمی‏کرد.

4- اگر سخن می‏گفت، سخن او حق و مفید بود و عطش پرسش کنندگان را فرومی‏نشاند.

5- در ظاهر انسانی ضعیف و مستضعف (فروتن) بود.

6- هنگام پیکار و جهاد، یکه ‏تاز میدان بود و چون شیر می‏خروشید و چون مار بیابانی حرکت می‏کرد.

7- قبل از حضور در دادگاه، اقامه‏ی دلیل نمی‏کرد.

8- هیچ کس را در مورد کارش (در صورت امکان پذیرفتن عذر) قبل از شنیدن عذرش، ملامت نمی‏کرد.

9- از هیچ دردی جز هنگام بهبودی، گله نمی‏کرد.

10- آنچه می‏گفت، به آن عمل می‏کرد و چیزی را که عمل نمی‏کرد، نمی‏گفت.

11.وقتی با شخص دیگری سخن می‏گفت همین که از او سخن حق می‏شنوید، سکوت می‏کرد (تسلیم حق می‏شد

12- بر شنیدن، حریصتر بود تا گفتن و نظر دیگران را در توجه به گفتار واعظان جلب می‏نمود.

13. هرگاه دو کار برایش پیش می‏آمد، می‏اندیشید که کدام به هوسهای نفسانی نزدیکتر است آن را که از هوی و هوس دورتر و به عقل و هدایت نزدیکتر بود، انتخاب می‏نمود سپس فرمود:

«فعلیکم بهذه الخلائق فالزموها و تنافسوا فیها، فان لم تستطیعوها فاعلموا ان اخذ القلیل خیر من ترک الکثیر» : بر شما باد به داشتن این گونه اخلاق نیک و در داشتن این ویژگیها از همدیگر سبقت بگیرید و اگر قدرت اجرای همه‏ی آنها را ندارید، بدانید که انجام اندکی از آنها بهتر از ترک بسیار است.

(نهج‏البلاغه حکمت  289)