فناوری‌هایی برای کشف اثر انگشت پاک شده
● تازه‌ترین دستاوردها در زمینه توسعه دانش شناسایی مجرمان
بیش از یک قرن است که ردیابی مجرمان و تبهکاران عمدتا با تکیه بر دانش‌های نوین تشخیص و شناسایی و نه حدسیات و گمانه‌زنی‌های سنتی صورت می‌گیرد. با این حال طی این مدت نسبتا طولانی فناوری و تکنیک های لازم برای بررسی صحنه جرم و به دام انداختن تبهکاران دستخوش تغییرات چندان جدی نشده است و این درحالی است که جنایتکاران و مجرمان همسو با توسعه دانش‌های کاربردی بشری، از شیوه‌های پیچیده‌تری برای پیاده کردن نقشه‌های خود استفاده می‌کنند.
با این حال به نظر می‌رسد در سال‌های اخیر اتفاقات امیدوار کننده‌ای در زمینه توسعه دانش شناسایی مجرمان برپایه استفاده از تکنیک‌های نوین برای به دام انداختن آنها صورت گرفته باشد.
به‌تازگی تکنیک نوین و خیره کننده‌ای در زمینه کشف نشانه‌های مربوط به آثار انگشت تقریبا از بین رفته و شناسایی صاحبان آنها ابداع شده است که به گفته کارشناسان حتی می‌تواند برای شرلوک هولمز نیز مایه مباهات و غرور باشد!
دانشمندان انگلیسی این تکنیک نوین را ارائه کرده‌اند که به پلیس اجازه می‌دهد حتی در صورت پاک شدن اثر انگشت از روی سطوح مختلف، آنها را شناسایی کند.
دکتر جان بوند ، فیزیکدان دانشگاه لستر و مشاور پلیس منطقه «نورت همپشایر» انگلیس که‌این تکنیک نوین را ابداع کرده است ، می‌گوید: کارشناسان جرم شناسی در انگلیس و آمریکا بتازگی از این روش برای به جریان انداختن دوباره ۳ پرونده پیچیده جنایی استفاده کرده‌اند که اتفاقا به دلیل ارائه نتایج امیدوارکننده، امید می‌رود بزودی مجرمان آنها شناسایی شوند. در یکی از این پرونده‌ها و با استفاده از این تکنیک نوین، حتی موفق به جمع‌آوری مدارک لازم برای شناسایی مجرم شده‌ایم.
نکته قابل تامل این است که بیش از یکصد سال است روش سنتی انگشت برداری از صحنه‌های جرم تغییر خاصی نداشته‌اند. در این روش معمول کارشناسان بررسی صحنه جرم با استفاده از عرق برجای مانده روی سطوح مورد نظر واکنش شیمیایی خاصی ایجاد می‌کنند که می‌تواند به عنوان مدرکی قابل اطمینان در شناسایی مجرم و تبهکار به کار گرفته شود اما درصورتی که مجرم عرق دست خود را از روی سطوح مختلف پاک کند، نمی‌توان امید چندانی به مثمرثمر بودن تکنیک‌های فعلی انگشت‌برداری داشت.
اما این تکنیک جدید به پلیس امکان می‌دهد حتی در صورت برجای نماندن اثری از عرق دست مجرم ، انگشت برداری‌های لازم را انجام دهد. در این روش کارشناسان پلیسی تمرکز خود را روی ریز خوردگی‌های ناشی از عرق دستان مجرم روی سطوح فلزی مختلف در گلوله و بمب‌ها معطوف می‌کنند.
این خردگی‌ها تنها قطری در حدود موی انسان دارند؛ اما همین میزان نیز برای شناسایی مجرمان کافی است. در بخش اصلی این تکنیک نوین انگشت‌برداری، کارشناسان پلیسی سطح مورد نظر را با پودر مخصوصی می‌پوشانند و در ادامه از جریان الکتریکی قوی برای چسباندن ذرات پودر به سطوح خورده شده استفاده می‌کنند و به این ترتیب اثرانگشت مجرم شناسایی می‌شود.
به نظر می‌رسد به لطف ابداع چنین تکنیک کاربردی، باید منتظر ایجاد انقلابی بزرگ در روش‌های شناسایی و به دام انداختن مجرمان و تبهکاران بود.
اما این پایان تلاش‌های نوین محققان و دانشمندان برای ارائه تکنیک‌های نوین در به دام انداختن مجرمان نیست. به‌تازگی و در سینسیناتی آمریکا تحقیقات گسترده‌ای برای طراحی و ارائه نرم‌افزاری آغاز شده است که با جمع‌آوری داده‌های مختلف جنایی به کارشناسان پلیسی در به دام انداختن مجرمان کمک قابل توجهی می‌کند.
این نرم افزار جدید شامل پایگاه اطلاعاتی است که داده‌های متنوعی در آن گردآوری شده است. این داده‌ها از تاتوی بدن مجرمان گرفته تا اطلاعات بیومتریکی مجرمان سابقه دار و حتی نام‌های اختصاری آنها، به کارشناسان کمک می‌کند حتی بدون در اختیار داشتن نام مجرم هرچه سریع‌تر وی را شناسایی کنند.
به عقیده متخصصان جرم شناس حتی یک نام مستعار نیز می‌تواند به کارشناسان پلیسی در شناسایی مجرمان کمک کند. در داده‌هایی که در این نرم‌افزار جمع‌آوری می‌شود، به اطلاعات بیومتریکی توجه ویژه‌ای می‌شود تا بر اساس کوچک‌ترین تفاوت‌های ظاهری نظیر فاصله چشم‌ها از یکدیگر، نوع پیوستگی ابروها و موارد نظیر آنها شناسایی دقیق و قابل استنادی از مجرمان صورت گیرد.
از این تکنیک نوین که با کمک تحقیقات فدرالی نیم میلیون دلاری ارائه می‌شود تحولی جدید در شناسایی مجرمان بر اساس داده‌های پیشین موجود در بایگانی پلیس تعبیر شده است.
به منظور توسعه این دانش نوین، تکنیک جالب توجه دیگری نیز ارائه شده است که نظیر آن عمدتا در برنامه‌های انیمیشنی و سرگرم کننده دیده شده و اکنون با استفاده حقیقی از آن به عنوان دلیلی مستند در دادگاه‌های جنایی قابل استفاده است.
در این تکنیک جدید که از سوی شرکت تکنولوژیکی SmartWater ارائه شده است، ماده بی‌خطر اما چسبنده شیمیایی به صورت خودکار روی وارد شوندگان غیرقانونی به مکان‌های مختلف و تبهکاران پاشیده می‌شود که در زیر نور فلوئورسنت براحتی قابل تشخیص است.
از این ماده غیرسمی‌در اماکنی نظیر سالن‌های برگزاری کنسرت‌های موسیقی و حتی برخی فروشگاه‌های مجهر استفاده می‌شود.
زمانی که فرد به صورت غیرقانونی در چنین اماکنی حضور می‌یابد، ماده شیمیایی به صورت خودکار روی پوست و لباس وی پاشیده شده و اثر مستندی از خود برجای می‌گذارد که در تحقیقات دادگاهی قابل استناد خواهد بود البته این فناوری‌ها بتازگی معرفی شده‌اند و ارائه آنها در قالب تکنیک‌های متداول و تجاری نیاز به گذشت زمان دارد.
در کنار چنین پیشرفت‌هایی دانش بشری نیم نگاهی نیز به آینده دارد. با توجه به پیچیده‌تر شدن روش‌هایی که مجرمان از آنها برای انجام نقشه‌های خود استفاده می‌کنند، محققان روش‌های خنثی‌کننده جالب توجهی را متصور شده‌اند، نظیر اسکنرها و دستگاه‌های الکترونیکی که بتوان از آنها برای شناسایی مظنونین و مجرمان بر اساس بررسی فعالیت‌های مغزی آنها استفاده کرد.
محققان حتی گام‌های خود را فراتر از آن گذاشته و در پی خلق سیستم‌های پیشرفته‌ای هستند که با استفاده از آن توانایی مظنونین دستگیر شده در جریان بازپرسی‌ها در کتمان حقایق از بین برود. یکی از سیستم‌هایی که در این زمینه مد نظر محققان است، طراحی و ارائه دستگاه‌های تولیدکننده پالس‌های الکتریکی برای ایجاد اختلال در عملکرد نورون‌های مغزی و در نتیجه ایجاد تاخیر در توانایی متهم برای دروغگویی و پوشیده نگاه داشتن حقایق است.
با کنار هم قرار دادن چنین تحقیقاتی بخوبی مشخص می‌شود که مغز و فعالیت‌های آن به عنوان هدف آینده متخصصان در طراحی و ساخت سیستم‌های پیشرفته‌ای انتخاب شده است که با استفاده از آنها پرده از بسیاری از حقایق کتمان شده در پرونده‌های جنایی و پلیسی برداشته می‌شود.
بسیاری از کارشناسان حتی بر این باورند که به لطف توسعه چنین تکنیک‌هایی، به موازات آنها روش‌های نوین و تاثیرگذارتری برای بازجویی از متهمان ارائه شود که نتیجه به‌کارگیری از آنها برجای ماندن اثرات سوء کمتر بر افراد و در عین حال استخراج اطلاعات بیشتر است.
در کل به نظر می‌رسد فرآیند توسعه تکنیک‌های شناسایی مجرمان در سال‌های آینده شتاب بیشتری به خود بگیرد و هر لحظه شاهد ارائه فناوری‌های نوینی نظیر طراحی و ساخت دوربین‌های ویژه شناسایی ترس و نگرانی بی مورد در مظنونین باشیم.
