فناوری ذهن ما را می‌خواند

 

فناوری ذهن ما را می‌خواند

آیا تا به حال وسوسه شده‌اید که بدانید مثلا همسرتان در حال فکر کردن در مورد چه موضوعی است؟ یا رییس‌تان؟ یا فردی که در اتوبوس یا مترو مقابل شما نشسته؟ اگرچه محتوای ذهنی ما جزیی از حریم خصوصی و اسرار ماست و دوست نداریم کسی از آن مطلع شود، اما این حس کنجکاوی از ابتدای خلقت انسان، همراه او بوده و برای به دست آوردن این قدرت همیشه تلاش کرده و به جادو و جمبل متوسل شده است. اما یافته‌های علمی جدید افق‌های تازه‌ای به روی خواندن ذهن گشوده است. محققان رشته عصب‌شناسی، با استفاده از فناوری‌های روز، موفق به ساخت دستگا‌هی شده‌اند که می‌تواند به طور مستقیم افکار ما را به صورت فیزیکی در آورد یا در حقیقت فکر انسان را بخواند. این فناوری با استفاده از نوعی اسکنر MRI که MRI عملکردی (FMRI) نامیده می‌شود آنچه که در مغز انسان در حین فکر کردن اتفاق می‌افتد را به تصویر می‌کشد. مارسل جاست، (Marcel Just)، محقق عصب شناسی می‌گوید: زمانی که رو‌‌به‌روی اسکنر قرار می‌گیرم و از روی صفحه نمایش آن می‌بینم که در مغز فردی که پشت آن نشسته چه می‌گذرد، هیجان زده می‌شوم. این فناوری در حقیقت ما را با شیوه تفکر انسان آشنا می‌سازد. جاست به همراه هم‌دانشگاهی خود تام میشل در دانشگاه کارنگی ملون، از قابلیت‌های FMRI در اسکن مغز انسان استفاده کردند و تمامی اطلاعات مربوط به آن را با توجه به علوم کامپیوتری طبقه‌بندی و ذخیره کردند. آنها در حقیقت با ادغام اطلاعات اسکنر با اطلاعات و ابزار کامپیوتری، می‌توانند آنچه که در مغز انسان اتفاق می‌افتد را دقیقا شناسایی کنند و برای این کار نیز از چندین نفر آزمایش به عمل آوردند. از این افراد خواستند که در مورد ۱۰ چیز مختلف که ۵ تای آنها مربوط به ابزاری نظیر آچار پیچ‌گوشتی و چکش و ۵ تای دیگر مربوط به مکان‌هایی همچون خانه اسکیمو یا قصر بود، فکر کنند. سپس فعالیت‌های مغزی این افراد را در حین فکر کردن به اشیا ثبت کرده و آنها را تحلیل کردند. جاست در پاسخ به این سوال که آیا کامپیوتر می‌تواند تشخیص دهد که شخص در حین فکر کردن به آچار از کدام قسمت مغز خود استفاده می‌کند، گفت: اچار تنها یک جای مشخص در مغز ندارد بلکه چندین بخش مغز در حین فکر کردن به این شی فعال می‌شود، زیرا انسان هم فکر می‌کند که چگونه آن را در دست می‌گیرد، چگونه آن را می‌چرخاند، چه شکلی دارد و چگونه از آن استفاده می‌کند و هر کدام از این عملکرد‌ها توسط قسمت‌ خاصی از مغز صورت می‌گیرد. جاست توضیح می‌دهد: زمانی که در مورد آچار یا خانه اسکیمو فکر می‌کنید، نورون‌های عصبی در سطوح و در نقاط مختلف مغز شروع به کار می‌کنند و ما از طریق اسکنر‌ها می‌توانیم این الگو‌های فعالیتی مغز را در مورد شی به خصوصی شناسایی کنیم. وی می‌افزاید: البته این بدان معنا نیست که زمانی که شما به شی‌‌ای مثل چکش فکر می‌کنید، الگوی فعالیت مغزی شما دقیقا همانند فعالیت مغزی من در حین فکر کردن به چکش باشد. زیرا ممکن است من خاطره بدی از چکش داشته باشم که شما آن را تجربه نکرده باشید و من آن را به خاطر می‌آورم و شما نه. در آزمایش‌هایی که این تیم محقق انجام داده‌اند با استفاده از کامپیوتر به راحتی توانسته‌اند بفهمند که افراد به ترتیب به کدام موضوعات فکر کرده‌اند: چاقو، چکش یا پنجره اما به عقیده جاست این تنها اول راه است. وی می‌گوید: شاید کمی وحشتناک به نظر برسد اما تا ۵ سال آینده قادر خواهیم بود که به طور کامل ذهن انسان‌ها را بخوانیم و به فکر کردن به چکش و آچار بسنده نکنیم. ۴ هزار مایل آن طرف‌تر از دانشگاه کارنگی ملون، در مرکز برنشتاین در برلین محققان عصب‌شناسی و علوم کامپیوتری در حال مطالعه روی استفاده از اسکنر‌هایMRI هستند، اما نه تنها برای شناسایی اشیا در حین فکر کردن، بلکه برای خواندن افکار و نیت‌های افراد. جان دیلان – هاینز (John Dylan-Haynes)، یکی از این محققان می‌گوید: با استفاده از فناوری‌‌های روز، می‌توانیم فعالیت بخش‌های کوچک مغز را در حین تصمیم‌گیری افراد یا انجام عملیات ذهنی در مورد جمع و تفریق دو عدد شناسایی کنیم و مستقیما ذهن افراد را بخوانیم. وی توضح می‌دهد: با استفاده از فناوری‌ها به این نتیجه رسیده‌ایم که الگو‌های فعالیتی مغز در حین تفریق یا جمع دو عدد کاملا با هم متفاوت است و این اولین کلید برای کشف‌های بعدی است. پائول روت ولپ، مدیر مرکز علم اخلاق دانشگاه Emory در آتلانتا می‌گوید: همیشه به دانشجویانم می‌گویم که دیگر چیزی به نام علمی – تخیلی وجود ندارد و همه آن چیزی که من با نام علمی - تخیلی در دوران دبیرستان می‌خواندم، هم‌اکنون به صورت عینی درآمده است. به عقیده ولپ، فناوری‌ها تحول عظیمی در قابلیت‌ خواندن ذهن و تفکرات ایجاد کرده‌اند. وی می‌گوید: در تاریخ بشر، کسی تا به حال نتوانسته به زور اطلاعاتی را از فردی بگیرد و همه افراد حق دارند که افکارشان را در مغز خود قفل کنند و آنها را فقط برای خود نگه دارند و این از اساسی‌ترین حقوق بشر است. وی یکی از چالش‌های اصلی پیش روی این فناوری را نیز همین مساله می‌داند. زیرا هیچ کس حق ندارد بدون اجازه طرف مقابل افکار وی را بخواند. یکی از مسایلی که در مورد خواندن ذهن و افکار افراد خیلی حائز اهمیت است، دروغ سنجی است. دو شرکت هم‌اکنون با استفاده از فناوری‌ها و همچنین اسکنر‌های مغز انسان، سرویس‌های دروغ‌سنجی ابداع کردند که یکی از آنها نام No lie MRI ( مMRIضد دروغ) را برای فناوری خود در نظر گرفته است.