مکتب‌ها و صاحبان قدرت همواره درپی تأثیرگذاری بر افراد و جذب پیروانی برای گسترش نفوذ خود بوده‌اند. در این میان، کسانی که از روان‌شناسی فردی، قشری و اجتماعیِ جوامع گوناگون آگاهی کامل دارند و در فضای جامعه‌شناختی این انسان‌ها تنفس می‌کنند، با تأثیری دو چندان می‌توانند اندیشه‌های خویش را در میان توده‌ها تثبیت و ترویج کنند. در میان مخاطبان گروه‌ها و مکتب‌های انحرافی، زنان یکی از بهترین صیدها و دام‌ها محسوب میشوند. صید و دام بودن زنان را وقتی درمی‌یابیم که بدانیم چنان‌چه مردی به این گروه‌ها گرایش یابد، آسان‌تر می‌تواند به صورت پنهان از این عقاید پیروی کند و بر عقاید خود استوار بماند و حال آن‌که اگر زنی به این فرقه‌ها متمایل شود، نه‌تنها خود بلکه همسر و فرزندان را نیز با خویش همراه می‌کند. و این همان هدفی است که مدعیان عرفان دروغین به دنبال آن هستند و توسط زنان فراهم می‌شود. عرفان بدلی آن‌چه در جامعه زنان به خوبی نفوذ یافته و عارف‌نمایان نیز از آن بهره‌برداری می‌کنند، جادو و خرافه است.
خرافه را می‌توان نوعی اعتقاد جازم و محکم افراد به تأثیر متافیزیکی برخی امور غیرعقلی در زندگی فردی و اجتماعی برای حلّ مشکلات دانست. گاهی فرد به مفاهیمی ذهنی و انتزاعی اعتقاد پیدا می‌کند که می‌پندارد در زندگی وی تأثیرگذارند و می‌توانند موفقیت را همراه او کنند. از جمله این مفاهیم، «شانس» است که بر اساس ادله، جایگاهی ندارد؛ زیرا شانس در بین مردم به معنای رسیدن به موفقیت بدون علّت است، در صورتی که بر اساس اصول عقلی و اعتقادی اسلام، هیچ حادثه‌ای بدون علّت نیست. خرافه یکی از موارد ذهنی است که فرد را به شدت به خود پای‌بند می‌کند و چنان در وجود افراد – به ویژه خانم‌ها – راه می‌یابد که گویا وحی الهی است! برای نمونه، اعتقاد به پدید آمدن نزاع و درگیری در صورت وارونه قرار دادن جارو در میان برخی افراد به اندیشه‌ای ثابت و تردیدناپذیر در آمده، حال آن‌که در هیچ یک از متون دینی به این مطلب اشاره نشده است. زنان و گرایش به عرفان بدلی عرفان بدلی، خرافات، سحر و جادو، بخت‌گشایی، تسخیر دیگران و ... مواردی است که خیلی زود افراد خام را به خود جذب می‌کند. در میان انسان‌ها، زنان احساسات لطیف‌تری دارند و به همین سبب، جایگاه ویژه‌ای برای جذب و استثمار افراد نزد مدعیان عرفان کاذب دارند. موضوع‌های مطرح شده در خرافات در دوران‌های گذشته برخی افراد برای حل مشکلات زندگی خود به دعانویسان و رمالان مراجعه می‌کردند. این مراجعه و دریافت راه حل‌های دروغین هنوز نیز رواج دارد.
هنگامی که مشکل روحی، جسمی و مادی پیش می‌آمد، بانوی خانه برای حل آن از راه‌های ماورایی، نزد دعانویسان می‌شتافت. بر همین اساس، بازار جادوگران، رمالان و دعانویسان در حل مشکلاتی چون اشتغال، بخت‌گشایی، فرزندآوری، دور کردن هوو و دیگر مشکلات همواره گرم بوده است. این بازار گرمی گذشته‌ها را ندارد؛ اما هم اکنون نیز بسیاری از زنان معتقد به خرافه در آن پرسه می‌زنند. دخترانی که در آستانة ازدواج قرار دارند، به طالع‌بینی چینی، هندی و ایرانی رجوع می‌کنند تا ببینند ستاره‌های همسرشان با همدیگر سازگارند یا نه؟ امروزه روان‌شناسی رنگ‌ها هم در کنار کف‌بینی و فالگیری به رونق بازار رمالان یاری رسانده است و آن‌ها به راحتی دربارة آیندة افراد اظهار نظر می‌کنند. در بین این عده، چیزهایی هم وجود دارند که مقدس به شمار می‌آیند و برای رسیدن به خواسته‌های افراد کارگشا معرفی میشوند. دم روباه، موی، دندان و آب دهان مرده، پنجة گرگ، روغن گرگ، دندان سگ و گراز، مهره مار و ابزار آلات دیگری که به تسلط ارواح و جن یاری می‌رساند، از جمله این امکانات هستند. در میان این بازار، دکان عدم احضار جن و روح برای زنان بسیار جذاب به شمار می‌آید. مبحث ذهن خوانی و تسلط بر فکر و روح همسر، از دیگر موضوعات داغ این بازار است. آن‌چه زنان حساسیت ویژه‌ای به آن دارند، ورود همسر دوم در زندگی شوهران خود است. زنان در تنهایی و بیکاری و ادبیات محاوره‌ای، با این موضوع برخورد می‌کنند و برای مبارزه با این پدیده هزینه‌های فراوانی را می‌پردازند. انتقال مباحث خرافی نیازمند تبلیغات گسترده نیست. جاری‌ها، خواهران، دختر خاله‌ها و دختر عموها و نیز همکلاسی و همسایه نقشی مهم و کلیدی و البته رایگان را در تبلیغ امور خرافی ایفا می‌کنند. همراه با رشد تکنولوژی، وسایل و ابزار خرافی هم تکامل می‌یابد. امروزه فکر بشر در مقایسه با گذشته رشد بیش‌تری دارد و اختلاط اندیشه‌های غربی و شرقی و مذهبی بیش‌تر شده است. زندگی ماشینی روزگار ما، افزایش مشکلات اقتصادی و دوری افراد از یکدیگر، رسیدگی به مشکلات را در جایگاه دیگری قرار می‌دهد. مباحثی چون تجسم خلاق، رقص و موسیقی درمانی، یوگا و تمرکز با شمع روشن و نقطة سیاه شیطان پرستی - چه صوفی و چه غربی – مباحث عرفان سرخ‌پوستی و امریکایی (اِکِنکار)، و عرفان هندی (سای بابا) انسان مدرن امروزی را به این بازار مکّاره دعوت می‌کند. هم اکنون در متن تعالیم خرافی این گرایش‌ها سکس مدیتیشن، پرستش، تمرکز بر تصاویر کاملاً برهنه و سکس با محارم از جمله راهکارهای حل مشکلات روحی و روانی معرفی میشوند و حال آن که به نظر روان‌شناسان، بیش‌ترین آسیب‌های روحی و روانی از کنترل نکردن غریزه و نداشتن تربیت درست اخلاقی سرچشمه می‌گیرد.
این بازار مشتریان خود را از همه توده‌ها و گروه‌ها جذب می‌کند. امروزه عارف‌نمایان با نفوذ در جلسات قرآنی و سوگواری زنان و شناسایی افراد، سه مرحله را برای آنان ترسیم می‌کنند. ابتدا زن را با چادر و مقنعه همراهی می‌کنند، پس از چندی با مانتو و روسری در مجالس ذکر و سماع عارفان و سرانجام بدون روسری و پوشش اسلامی در آغوش مردان اجنبی مدعی عرفان یافت میشوند. تیپ‌شناسی و دلیل‌گرایش اگر از موضوع قبولی در کنکور و استفاده از جادو و مسایل خرافی (به جای کار و تلاش، توسل و توکل) و نیز یافتن همسر آرمانی از طرق فراحسی بگذریم، بیش‌تر مسایل موجود در این موضوع متوجه زنان است.
گویا دختران به دلیل روشن نبودن آینده زناشویی خود، از آرامش و قراری که اسلام آن را هدف و نتیجة ازدواج می‌داند، محروم می‌مانند. زنان متأهل بسیاری از اضطراب‌های فکری دوران مجردی را ندارند و از سویی دیگر به دنبال تسلط بر همسر خود هستند؛ از همین رو رشد اقتصادی خانواده از مسیرهای فراحسی را پی می‌گیرند و اگر فرزندی، کانون زندگی را روشن نکرده باشد، در اندیشة تولد نوزاد هستند. همة این‌ها موجب می‌شود زنان به موارد غیر معتبر ماورایی و خرافی پناه آورند. دلایل امروزه زندگی انسان‌ها با پیچیدگی‌های فراوانی روبه‌رو است و نمی‌توان آینده را به آسانی پیش‌بینی کرد؛ به همین سبب، افراد خانواده و به ویژه زنان، نقش و تأثیر وجود خود را در شکل بخشی به زندگی کم‌رنگ می‌بینند و در جستجوی راه‌حل می‌گردند. در این میان، میزان تأثیرپذی زنان از مردان به مراتب بیش‌تر است. هنگامی که زنان در زندگی فردی و خانوادگی احساس شکست می‌کنند، می‌کوشند تا راه خود را ادامه دهند؛ بنابر این در پی راه خروج از مشکلات هستند. از سوی دیگر، مردان در مقایسه با زنان کم‌تر زبان به سخن می‌گشایند و دیگران را از درون و احوال روحی خود کم‌تر آگاه می‌کنند. به طور معمول، خرافات در خانواده‌هایی بیش‌تر رشد می‌کند که بهرة چندانی از دانش ندارند. وقتی فکر و اعتقاد خرافی در اذهان این خانواده‌ها باشد، فرهنگ و جو حاکم و نیز محیطی که در آن هستند، همه در شکل‌گیری خرافات تأثیرگذار خواهند بود. می‌توان گفت عامل جنسیتی و فرهنگ حاکم بر جامعه در پیدایش خرافه و اعمال خرافی نقش بسزایی دارند. ویژگی‌های شخصیتی و فردی زنان (تفاوت‌های فردی) نیز در زمینه‌سازی این موارد مؤثر است.
زنانی که در خانواده دچار خلأ عاطفی هستند و یا از جایگاه مطلوبی برخوردار نباشند، آمادگی بیش‌تری برای پذیرش امور خرافی دارند. ضعف پایه‌های اعتقادی هم به زنان کمک می‌کند تا به جای کسب آگاهی و کشف علل، به مفاهیم تخیلی و رؤیایی پناه برند. افسردگی و اختلالات روحی و عاطفی نیز می‌تواند از مهم‌ترین عوامل گرایش زنان به خرافات به شمار آید. همچنین ناآگاهی انسان می‌تواند فرد را برای جبران ناآگاهی‌های خود، به روش‌های غیر علمی سوق دهد. نباید فراموش کرد که خداوند نعمت‌ها و اختیاراتی به ما داده است تا زندگی سالمی داشته باشیم. هنگامی که خود را جزیی از زندگی می‌دانیم، باور می‌کنیم که برای زندگی کردن نباید در انتظار معجزه به سر بریم. تلاش، اراده، امید و عشق؛ عنصرهای سازنده یک زندگی سالم به شمار می‌آیند.
پی‌نوشت‌ها
1. برگرفته از سایت
newspaper.com-www.Iran . 2. برگرفته از سایت: www.ebtedarnews.com
منبع: ماهنامه فرهنگ پویا شماره 6
