محيط خانواده براي انسان مكتب است، مكتبي ارزنده و بسيار سازنده و در صورتي كه انسان متوجه اين امر باشد و از فرصت استفاده كند مي تواندهم خودسازي كند و هم ديگران را تربيت نمايد.
از واجبات تاكيد شده در مكتب اسلام"خودسازي" است. همان گونه كه وظيفه داريم تهذيب نفس و خودسازي كنيم. بايد در انديشه ساختن ديگران هم باشيم و براي ساختن ديگران، اولين و مهمترين گام ساختن خانواده است. خداوند در سوره تحريم آيه 6 مي فرمايد: اي كساني كه ايمان آورده ايد،خود و خانواده خويش را از آتش دوزخ نگاه داريد.
وقتي پيامبر گرامي اسلام به رسالت مبعوث شد فرمان يافت كه خويشاوندان خود را از خدا بترساند، يعني سازندگي جامعه را از ساختن خويشاوندان خود شروع كند. خداوند در سوره شوري آيه 214 به ايشان فرمود: "اي پيغمبر خويشاوندان خود را از خدا بترسان". يعني سازندگي جامعه را از ساختن اقوام و خانواده شروع كن .پس اول خانواده خويش را بساز،سپس به ساختن جامعه بپرداز.
خود سازي و ساختن زن و تربيت فرزندان از جمله وظائف بسيار بزرگ پدران است و اين مهم تنها در سايه خويشتنداري ميسر است. بدانيم كه هرگز مكتبي براي خودسازي و تربيت صحيح فرزندان و رشد شخصيت معنوي آنها، بهتر از محيط خانه پيدا نمي شود.
محيط خانه مكتب انسان سازي
محيط خانه مي تواند محلي براي عروج و سلوك و تكامل مرد و زن باشد. مخصوصا اگر سعه صدر داشته باشيم، زيرا تكرار و پافشاري و اصرار تاثير بسزا و عجيبي دارد. حرف موثر است، ولي عمل تاثير كامل و مطلوب مي گذارد. اگر كسي بار اول از نصيحت متنبه نشود، سر انجام در اثر تكرار و پا فشاري زياد متنبه خواهد شد و اين مر هون حوصله داشتن و دارا بودن سعه صدر است. يكي از كار هاي روان شناسان براي به كرسي نشاندن اهدافشان همين تكرار است. ولي، عمل موثرتر است، چنانكه اگر مرد نماز را اول وقت بخواند، زن نيز نماز را در اول وقت خواهد خواند و اهل تهجد خواهد شد. اگر مرد در خانه زبان مودب داشته باشد، به هر حال در زن و فرزندان اثر مي گذارد. به تجربه ثابت شده كه فرزندان مودب، پدر و مادربا ادب داشته اند و بالعكس .
تهذيب نفس فلسفه ازدواج
از اين رو بر زن و مرد لازم است كه در پرتو كانون گرم خانواده به تكامل دست يازند و همديگر را با برخوردي از"صبر" و شكر"كه دو ركن ايمان است ياري كنند. شرع مقدس اسلام در تشكيل خانواده تنها به ارضا غريزه جنسي نظر ندارد اگر چه اين نكته مهم نيز جزيي از فلسفه ازدواج است و اسلام براي حفظ عفت عمومي در جوامع بشري به دختران و پسران بالغي كه نياز به ازدواج دارند امر به پيوند و تشكيل خانواده كرده است. بلكه نكته مهمتري كه اسلام از پي ازدواج و تشكيل خانواده دنبال مي كند عبارت از تهذيب نفس است، زيرا محيط خانه و كانون گرم خانواده را بهترين مكتب براي خودسازي و كسب كمالات مي داند. حال اگر از اين مكتب ارزنده و حيات بخش و انسان ساز درست استفاده نكنيم و يا آن را از هم بپاشيم تقصير اسلام نيست. بلكه خود مقصر هستيم كه با عوامل گوناگون باعث سردي كانون خانواده يا از هم پاشيدگي آن شده ايم.
شكر نعمت بزرگ خانواده
بايد بدانيم كه از بالاترين و بهترين نعمتها براي زن و مرد نعمت"خانواده" است. انسان نبايد وقتي ازدواج كرد و تشكيل خانواده داد از ياد خدا غفلت ورزد. كانون خانواده مكتبي است كه بايد اعضاي خانواده در آن ترقي و رشد معنوي پيدا كنند و از اين نعمت بزرگ به نحو احسن استفاده كند.
خداوند مرد را براي زن و زن را براي مرد خلق كرده است تا تشكيل خانواده بدهند و در كانون گرم خانواده آرامش و اطمينان خاطر يابند. محيط خانه بايد محل زدودن و زائل شدن نگراني ها و اضطراب خاطرها باشد. قرآن كريم محيط خانه را چنين بيان كرده: خانه محلي است كه سر تا پا رافت و مهرباني و رحمت است.
بنابر اين، هرگونه رفتاري كه باعث به سردي گرائيدن كانون گرم خانواده مي شود نوعي كفران نعمت است. خانه اي كه در آن سوء ظن و بي اعتمادي به يكديگر راه يافته باشد ديگر هرگز شايسته نزول بركات و رحمت خداوند نیست، بلكه غضب خداوند بر آن باريدن خواهد گرفت و محل امن و آسايش و آرامش به مركز دلهره و ناراحتي و بيماريهاي گونا گون رواني مبدل خواهد شد.
برگرفته از سایت وزارت آموزش و پرورش
