عاملى برای دوام هميشگی دوستى ها

از نظر اسلام عمده ترين عاملى كه مى تواند دوستى ها را براى هميشه دوام دهد كدامست ؟

چنانكه در ابتداى بحث دوست يابى اشاره كرديم كه معيار عمده در انتخاب دوست از نظراسلام تقوا است يعنى اگر كسى در دل خدا ترسى دارد واعمال خود را بر مبناى همان واقعيت پياده كند مى تواند فرد مطمئن بوده باشد و روى هميناصل دور كن ديگرى هم به آن اضافه مى شود با اينكه در دقت نظر اين دو معيار هم بهماناصل اولى بر مى گردد و ليكن در افكار عمومى بر اين دور كن تعريف ويژه اى صورتگرفته است بهر حال خصلتهائى كه در يك انسان اگر وجود داشته باشد صلاحيت وىرا براى دوست شدن تاييد مى كند در روايات آمده است و چون مباحث ما در تمام زمينه ها ازخاندان وحى گرفته مى شود در اين مورد هم بيك حديثى كه از حضرت على (عليه السلام) رسيده است اشاره م

مَن اَستَحَكمَت لى فِيهِ خَصلَةٌ مِن خِصِالِ الخَيرِ احتَمَلتُهُ عَلَيها و اَغتَفَرتُ فَقدَ ما سِواها، ولا اَغتَفِرُ فَقدَ عَقلٍ وَلادينٍ .

اگر كسى يك خصلت نيك داشته باشد كه براى من قابل تحمل باشد بخاطر همين خصلت مثبت و خير، با او دوست مى شوم در آئين انتخاب دوست و براى احراز صلاحيت او، وجود دور كن لازم است اگر در كسى اين دور كن باشد و هيچيك از خصلتها را هم نداشته باشد مشكلى پيش نمى آيد اما اگر اين دو اصل در او نباشد بهيچ عنوان نمى توان بوى اعتماد كرد و دوستى او را پذيرفت حضرت على (عليه السلام ) با جمله [ و اغتَضَرتُ فَقدَ ما سِواها ...] مى خواهد اهميت معيار و آئين دوست يابى را روشن كند يعنى اگر كسى صاحب عقل و دين باشد رفاقت و دوستى با او قابل تحمل است و اما اگر او فاقد عقل و ديندارى است چنين انسانى لياقت و صلاحيت دوستى را، بطور يقين ندارد حضرت علت آن را توضيح مى دهد [لاَِنَّ مُفارَقَةَ الدينِ مُفارَقَةُ الا منِ،] بخاطر اينكه اگر دوست دين نداشته باشد از ناحيه او امنيت براى كسى نخواهد بود چون ممكن است از راه دوستى وارد شود و خسارتهاى جبران ناپذيرى را بر جان و مال و شخصيت دوستش وارد كند و يا بيك لقمه غذائى ، دوست خود را تحويل دشمن دهد بجهت اينكه افراد بى عقل و بى دين بهر كارى دست مى زنند اما اين عقل و ديندارى است كه انسان را در مقام دوستى ، چنان متعهد مى سازد تا كمترين سوءِ نيت ، در حق رفيق خويش روا نداشته باشد.

وقتى كه كسى فاقد عقل و دين باشد رفاقت با او جز نگرانى و تشويش خاطر عايدى ندارد حضرت مى فرمايد: فَلا يُتَهَّنَاءُ بِحَياةٍ مَعَ مَخافَةٍ زندگى بانگرانى وترس هيچ لذت و گوارائى با خود ندارد پس بايد با كسى دوستى كنيم كه بطور كامل از ناحيه او مطمئن باشيم .

اشخاصى كه فاقد عقل و دين باشند هيچ انتظار خيرى از آنها نبايد داشت كه مى فرمايد:

و فَقدُ العَقلِ فَقدُ الحَياةِ وَلايُقاسُ اِلا بِالاَمواتِ .

كسى كه عقل نداشته باشد مرده است و با مردگان ، زندگى و معاشرت نمى توان كرد، از سخنان حضرت اميرالمؤ منين على (عليه السلام ) استفاده شود كه دوستى دو ركن اساسى دارد و در روشن انتخاب دوست بايد آنها را معيار خود قرار داد: 1 - عقل 2ديندارى ، انسانى كه عاقل و ديندار است بطور يقين اطمينان و امنيت تو را تأ مين خواهد كرد در غير اينصورت نبايد كسى را رفيق خود قرار داد چون كه قابل اعتماد نمی باشد.

و از امام صادق (عليه السلام ) تحت همين آيه آمده است .

اِحذَر اَن تُؤ اخِىَ مَن اَرادَكَ لِطَمَعٍ اَوخَوفٍ او ميلٍ او لِلاَْكْلِ وَالشُّرْبِ واَطْلُبْ مُؤ اخاةَ الاَتْقياءِ و لَوْ فى ظُلُماتِ الا رْضِ و اِنْ اَفْنَيتَ عُمْرُكَ فى طَلَبِهِمْ ... .(140)

حضرت در ابتداى حديث مى فرمايد: سه چيز در هر عصرو زمان كمياب است 1 - برادرى بخاطر خدا 2 - زن پاكدامن و صالحه 3فرزند عاقل و با معرفت ..... بترس از كسى كه مى خواهد بخاطر طمع و يا ترس يا تمايل بچيزى و يا خوردن و آشاميدن ، با تو برادر و دوست باشد ولى خودت بدنبال اهل تقوا  باش و آنها را برادر و دوست خويش انتخاب كن ، اگر چه آنها را در گوشه هاى ظلمانى و تاريك زمين پيدا كنى ، و عمر گرانمايه خود را در جستجوى دوستان صالح و پاكدامن از دست بدهى ، چون خداوند در روى زمين ، بعد از انبياء چيزى برتر و يا بهتر از پرهيزكاران نيافريده است .

و ما اَنعَمَ اللهُ عَلَى العَبدِ بِمثلِ ما اَنعَمَ اللهُ بِهِ مِن التَّوفيقِ بصحبتهم ... .

از ميان نعمت هاى خداوند به بنده خود، اين است كه پروردگار توفيق مصاحبت و دوستى اهل تقوى را به او داده باشد، يعنى هر نعمتى كه خالق متعال به بندگان خود مرحمت مى فرمايد در مقام ارزيابى به ارزش نعمت بزرگ الهى كه دوست با تقوا باشد نمى رسد چون مصاحبت با پاكدلان و خدا باوران ، موفقيت انسان را در تمام مراحل عمرش تضمين مى كند.

نتيجه اين شد كه رفاقت و دوستى ها اگر بخاطر خدا باشد بطور يقين براى هر دو طرف مفيد و دائمى خواهد بود و بعنوان يك پايگاه محكم و قوى در روزهاى حساس و ناگوار زندگى هر انسانى مطرح ميباشد و تصريح آيات و احاديث و سيره معصومين عليهم السلام بر اين است كه مصاحبت و دوستى خود را با اهل تقوا  انجام بدهيد چون رفاقت با افراد پرهيزكار و خدا پسند با خود بركاتى دارد از جمله آنها اين است كه رسولخدا (صلى الله عليه و آله ) فرمودند:

مَن ذَكَّركُم بِاللهِ رُؤ يَتُه ، و ذادَكُم فى عِلمِكُم مَنطِقهُ، و ذَكَرَّكُم بِالا خِرَةِ عَمَلُهُ .

با كسى كه ديدنش شما را بياد خدا مى كشد و سخنانش به علم و آگاهى و معرفت شما بيافزايد و اعمالش آخرت را بياد شما بيآورد مجالست كنيد كه او بهترين دوست شماست .

با جوانان در ساحل خوشبختى/سيد حميد فتاحى

منبع : masoumeh