آنچه از اخلاق و صفات و آداب و رسوم ایرانیان باستان می دانیم اغلب از منابع غربی است ، تاریخ نگاران یونانی و رومی با اینكه چندان علاقه ای به ایران و ایرانی نداشته و از آنها تحت عنوان بربر یاد می كردند با این حال نمی توانستند منكر سجایای اخلاقی و صفات حمیده ایرانیان باشند. همه جا از گفتار ، كردار و پندار نیك سخن رفته است ، همه جا از بیگانگی ایرانیان از دروغ صحبت می شود.

 

ایرانیان به اطفال خود از سن پنج سالگی تا بیست سالگی فقط سه چیز می آموختند : سواری و تیر اندازی و راستگوئی . دروغگویی را بدترین عیب می دانستند ، دروغگو به دوزخ یا سرای ناپاكان و دروغ پردازان می رفت و گویا دروغ معانی مختلفی داشته است.پس از آن قرض داری را زشت ترین معایب می دانستند زیرا معتقد بودند كه مقروض مجبور است دروغ بگوید.

 

مغان و آموزگاران به كودكان خود می آموختند كه دروغ نگویند ، وام نستانند ، بدكاری و ستمگری روا ندارند ، میهن خود را دوست بدارند ، وفادار و مردم دوست باشند ، می خواره و شكمباره ، گدامنش و هرزه داری و ژولیده و چركین بار نیایند ، به آنان یاد می دادند كه آب دهان در كوچه نیفكنند ، در رودها و آبها ادرار نكنند ، در معابر چیزی نخورند ، به اندازه بخورند و بنوشند و احترام پدر و مادر را نگه دارند و می گفتند ، هرگز هیچ پارسی پدر و مادر خود را نكشته است ...

 

گزنفون ، مورخ و فیلسوف یونانی در كتاب كوروش نامه نوشته: پارسیان اطفال خود را در دادگاهها حاضر می كردند تا محاكمات را گوش كنند و با دادگستری آشنا شوند. می دانیم كه ایرانیان به عدالت اهمیت بسیار می دادند و دولتمردان نسبت به قضات بسیار سختگیر و گاهی هم بی رحم بودند ، نوشته اند كه كمبوجیه شهریار هخامنشی و نخستین فاتح مصر ، یكی از قضات را كه رشوه گرفته بود محكوم به اعدام نمود ، آنگاه فرمان داد تا پوست او را كنده و بر مسند قضاوت بگسترانند.

 

طبق نوشته هردوت  مورخ یونانی ، ایرانیان روز تولدشان را بیش از هر روز دیگری محترم می داشتند و در این روز بیشتر از سایر روزها غذا طبخ می نمودند . آنها در كوچه و بازار چیز خوردن و پیش روی دیگران جویدن را سخت ناروا می دانستند .

 
خشونت ها و وحشیگریهای برخی از اقوام بدوی ، كه در مواجهه با مردم بیگانه زبان ها بریده اند و چشمها كنده و از سر بیگناهان منارها ساخته و یا از خون بی دست و پایان آسیاها جاری كرده اند ، در ایرانیان نیست و آنچه هم دیده می شود عمدتا منشا غیر ایرانی دارد . بهترین دلیل این مدعا فتح بابل توسط كورش كبیر می باشد كه به خدایان و باور و دین مردمان بابل احترام گذاشته و آنها را نابود نكرد.