آهسته ، آهسته

ایران کشوری است که حداکثر بودجه ماهانه یک خانوارآن برای استفاده اینترنت از۳۰هزار تومان فراتر نمی رودو به جرات می توان گفت اینترنت در سبد خانوار ایرانی جای زیادی ندارد پس سرویس دسترسی به شبکه جهانی اینترنت باید در کشور ما به گونه ای باشد که با توجه به ویژگی های جامعه بتواند تمامی نیازهای اصلی کاربران را برطرف کند و این امرمیسر نخواهد شد مگرآنکه سرویس های جدیدی متناسب با سلایق کاربر ارائه شود. وایمکس worldwide Interoperability for Microwave Access فناوری قدرتمندی است که میتواند تحرک واقعی را برای شبکه جهانی اینترنت به خصوص در کشور های در حال توسعه به ارمغان آورد. این پدیده ای نوین دردنیای ارتباطات،شبکه و اینترنت به شمار می رود که ازطریق سیستم ارتباطی و دیجیتالی بی سیم فعالیت می کند.

وایمکس که به عنوان پروتکل ۱۶/۸۰۲ شناخته شده ، جایگزین مناسبی برای شبکه های بی سیم نواحی شهری محسوب می شود که امکان دستیابی به فناوری بی سیم باند پهن را فراهم می سازد. طراحان و مهندسان این روش، برآن هستند تا درآینده ای نزدیک، دسترسی بی حد و مرز به اینترنت را برای تمامی کاربران تا حد دسترسی به تلفن همراه آسان کنند و همانگونه که اکنون دراغلب کشورهای جهان، داشتن واستفاده ازیک تلفن قابل حمل، به پدیده ای معمولی بدل شده ، از طریق وایمکس ،دسترسی آسان و نامحدود به اینترنت را، برای همگان حاصل کنند. به همین دلیل مجمع وایمکس این تکنولوژی را به عنوان یک فن آوری استاندارد که نقل و انتقال دسترسی باندپهن بی سیم درمقیاس وسیع را به عنوان جایگزین اتصال کابلی و DSL فراهم کرده، تعریف می کند. از طرفی دیگر وایمکس اتصال اینترنت پر سرعت دستگاه های همراه و ثابت را به کاربران ارائه می دهد تا بتوانند با سرعت بالا به حجم بسیارداده دسترسی پیدا کنند. این فنآوری به منظوربالابردن اتصال باندپهن دردستگاه های موبایل و ثابت در سراسر جهان و همچنین برای رساندن اینترنت پرسرعت و اتصالات بهتر به کشورهایی که از نظر اقتصادی با مشکل روبرو هستند، گزینه مناسبی است.

● ویژگی های وایمکس

شبکه های بنا شده با فنآوری وایمکس جزو شبکه های بیسیم شهری محسوب میشود که همانند شبکه های موبایل امروزی فعالیت میکند و با وجود منطقه بسیاروسیعی که دکلهای وایمکس را تحت پوشش قرار میدهد، کل شهر یا شهرکهای صنعتی و مناطق استراتژیک را پشتیبانی می کند و امکان استفاده ازاینترنت پرسرعت ازطریق این فنآوری برای سازمانها و شرکتهای تجاری وهمچنین منازل مسکونی به مراتب افزایش می دهد.

از سویی دیگراین فن آوری به عنوان گزینه ارزانتر نسبت به دیگرگزینه های موجود درکشورهای درحال توسعه جهت راه اندازی شبکه های اینترنت پرسرعت، به حساب می آید.

وایمکس ورودی است که به کاربران اجازه میدهد که بدون محدودیت درسراسرکشورحرکت کنند. با این ویژگی، اینترنت قابل جابجایی و حمل و نقل خواهد شد که این امر سرعت روآوردن صاحبان کسب و کار به استفاده از مزیتهایی که اینترنت برای آنها فراهم میکند را، بیشتر از پیش خواهد نمود.

وایمکس علاوه بر دیتا،ازصدا و تصویرنیزپشتیبانی میکند و سرویسی ارایه میکند که کاملا نامحدود است، از این رو هیچگونه محدودیتی حجمی و یا زمانی ندارد واین بدان معناست که کاربرمیتواند بدون هیچ محدودیت، در تمام شبانهروزبه هر میزان و حجمی که پهنای باند اجازه می دهد اطلاعات خود را دانلود یا آپلود کند.

یکپارچگی مودم، فرستنده و گیرنده رادیویی در اندازه بسیار کوچک و قابل حمل و امکان نصب بسیارآسان نیز جز برتری هایی وایمکس محسوب میشود. امامهمترین ویژگی ومزیت وایمکس قابلیت سیاربودن آن است که موجب میشود این فنآوری وارد لپتاپها، رایانههای دستی و در نهایت گوشیهای تلفنهمراه شود.

از امتیازات جالب و قابل توجه فناوری وایمکس بارگذاری اطلاعات روی گوشیهای تلفن همراه است که میتواند برای تبلیغات واطلاع رسانی مورد استفاده قرارگیرد. در مجموع وایمکس همه فناوری­ هایی همچون FTTH، BPL، xDSL، HSDPA، EvDo و EDGE را پشت سر گذاشته واز آنجایی که هیچ یک از این فناوری­ها همه سرویس­ را همزمان فراهم نمی کند وایمکس بهترین راهکار موجود برای ارائه چنین سرویسهایی به حساب می­ آید که این امر مطمئنا امتیاز بزرگی برای مصرف ­کنندگان این سرویس نیز به حساب می­آید.

● وایمکس در جهان

وایمکس در سال ۲۰۰۱ میلادی، با هدف انتقال دیتا به صورت بیسیم معرفی شد. اگرچه فنآوری آن شباهتهای زیادی به وای فای دارد اما سرعت انتقال و گستره آن از وای فای(wi-fi ) بیشتر است.

آمارهای منتشرشده بیانگر این است که تاپایان سال ۲۰۰۸، بیش از ۲۰۰ اپراتور در سطح جهان خدمات وایمکس را عرضه کردهاند و پیشبینی می شود تا سال ۲۰۱۲ این رقم به ۵۳۸ اپراتوردرسطح جهان برسد.

در این بین، منطقه خاورمیانه سهمی ۴درصدی از کل پیادهسازیها و توسعه های جهانی وایمکس دارد.

نتایج ارزیابی های صورت گرفته درخصوص این فناوری جدید نشان میدهد که تا سال ۲۰۱۲ تعداد کشورهایی که تحت پوشش این شبکهها خواهند بود به ۲۰۱ کشورازمجموع ۲۳۴ کشوبرسد که این خود حاکی ازگسترش وسیع این فنآوری در دنیا و اقبال عموم نسبت به آن است.

بررسیها روی عوامل موثر بررشد تعداد مشترکان درمناطق مختلف جهان نشان میدهد که کاربران جهانی وایمکس از ۳۰۰ هزار مشترک در سال ۲۰۰۶ به ۱۳۱ میلیون نفر در سال ۲۰۱۱ خواهند رسید و میزان سرمایهگذاری انجام شده برای این فنآوری در این سال به ۲۶ میلیارد دلار میرسد که رقم قابل توجهی خواهد بود. از سویی دیگرازپیشرفت تولیدکنندگان تجهیزات وایمکس نیز نباید چشم پوشی کرد.هم اکنون این تولید کنندگان درزمینه تنوع محصول و قابلیت ارایه سرویسهای گوناگون به رشد بالایی دست یافته اند. اتحادیه وایمکس که مسئول مجوزدهی و تست دستگاهها و تجهیزات این فناوری است اعلام کرده که تا اواخر سال ۲۰۰۸ ،حدود ۶۲ شرکت در حال توسعه تراشه های وایمکس و دستگاههای کاربران نهایی بوده و ۳۷ شرکت نیزبه ساخت تجهیزات زیرساختی مشغولند که محصولات این شرکتها تاکنون توسط ۴۰۷ اپراتور در ۱۳۳ کشور جهان مورد استفاده قرار گرفته است. این درحالیست که موسسه تحقیقاتی Infonetics در گزارش خود میزان فروش ابزارها و تجهیزات وایمکس ازبازاراین تکنولوژی را در سه ماهه چهارم سال ۲۰۰۸ در مقایسه با سه ماهه سوم این سال ، ۲۷۵ میلیون دلار اعلام کرده است .

در همین حال بازار وایمکس سیارنسبت به وایمکس ثابت از اقبال بالاتری برخوردار بوده و در این مدت به رشد ۵ درصدی رسیده است .تعداد مشترکان وایمکس ثابت و سیار در سال ۲۰۰۸ به ۳.۹ میلیون نفر افزایش یافته که این میزان رشد ۱۲۰ درصد بازار این فناوری را نسبت به سال ۲۰۰۷ نشان می دهد. به رغم پیشرفت چشمگیراین فناوری، برخی کارشناس براین باورند که بازاروایمکس درسال ۲۰۰۹ نسبت به سال های گذشته کم رونق تر می شود بطوریکه تامین کنندگان تجهیزات مجبورند که دراستراتژی های خود تجدید نظر کنند.آنها معتقدند که در ادامه سال جاری میلادی ، رقابت شدیدتری میان تامین کنندگان تجهیزات وایمکس برای تعداد اندکی ازقراردادهای باقیمانده سال ۲۰۰۹ صورت می گیرد و مسابقه سختی برای در اختیار داشتن رهبری این بازاردرآینده به چشم می خورد. ازسویی پیش بینی می شود با وجود چالش های پیش روی اقتصاد جهانی، بازار وایمکس سیاردر سال رشد قابل توجهی داشته باشد چراکه در این سال با عرضه سرویس های جدید وهمینطورجذب مشترکانی که برای نخستین باراز این فناوری استفاده خواهند کرد، بر تعداد مشترکان آن افزوده می شود.

درحال حاضر، آلواریون، آلکاتل- لوسنت و موتورولا رهبری بازار وایمکس در دنیا را در اختیار دارند اما شواهد حاکی ازآن است که دو کمپانی هوواوی چین و سیسکو نیزبرای در دست گرفتن این بازاروارد رقابت شده اند.

در این میان آلکاتل- لوسنت با در اختیارداشتن بیشترین سهم بازاردر مقام نخست وایمکس سیار دنیا و پس ازآن موتورولا درمکان دوم قرار دارد و آلواریون جایگاه سوم را به خود اختصاص داده است.

هوواوی و سیسکو نیز با جذب مشترکان جدید، سعی در افزایش سهم خود از بازار وایمکس سیار دنیا دارند.

● وایمکس در ایران

کشورما نیز با داشتن جمعیتی جوان و صنعتی رو به رشد، از کشورهای در حال توسعه به شمارمیرود که به دلیل نقش مهم ارتباطات درتوسعه ، برنامهریزی منسجم برای حرکت به سمت توسعه همه جانبه مخابرات باند وسیع به امری ضروری بنظر می آید.

در همین راستا مطالعات اولیه استفاده ازفناوری وایمکس درایران ازسوی سازمان تنظیم مقررات وبا همکاری مرکز تحقیقات مخابرات ایران درتابستان ۸۶ نهایی شد ودولت در مصوبه ای مقرر کرد تا پروانه وایمکس را به صورت استانی ارائه کند .

نحوهی واگذاری پروانه وایمکس، ازطریق مزایده و احرازشرایط مالی و فنی صورت گرفت و شرکتهای حقوقی (غیر دولتی) برای بر عهده گرفتن این پروژه در مزایده شرکت کردند. محمود احمدی نژاد رئیس جمهوری وقت درروزجهانی ارتباطات (۲۷ اردیبهشت) سال ۸۷ پروانه مزایده وایمکس را به مجری آن اعطا کرد و درهشتم تیر ماه این مزایده برای انتخاب اپراتور از طریق رسانه های جمعی اعلام و فروش اسناد آن آغاز شد.

در مرحله نخست، شش شرکت در مزایده شرکت کردند که پس ازبازگشایی پاکات الف و ب مربوط به اسناد حقوقی و پیشنهاد های فنی ، چهار شرکت توانستند حد نصاب امتیازلازم را دراین خصوص کسب کنند.

در نهایت، ۱۳ آبان ماه پاکات قیمت نیز گشوده شد و شرکت مبین نت در تمام استان ها، ایرانسل در شش استان، شرکت مشارکتی سیار اصفهان(اسپادان) در اصفهان و شرکت رایانه دانش گلستان در استان گلستان به عنوان برندگان مزایده معرفی شدند.

براساس شرایط پروانه، این شرکت ها باید سرویس دهی خود را پس از ۹ماه اززمان دریافت پروانه آغاز کنند که برخی از آن ها مانند ایرانسل قول داد طی شش ماه آینده این کار را عملیاتی کند.

وایمکس به دارندگان این امکان را می دهد تا سرویس هایی همراه با خدمات VoIP به کاربران خانگی و تجاری ارایه دهد.

محمد سلیمانی - وزیر ارتباطات و فنآوری اطلاعات در خصوص این فناوری جدید معتقد است که وایمکس میتواند نیازمردم و دستگاههای اجرایی را به خدمات باند وسیع مرتفع کند وبا استقبال ازسرمایهگذاری داخلی و خارجی در این حوزه ،ضریب نفوذ ارایه این خدمات در استانها، حداقل به شش درصد ظرف مدت دو سال خواهد رسید.

با توجه به اینکه فعالیت وایمکس استانی در نظر گرفته شده بود، مبلغ پایه در کمیسیون تنظیم مقررات ارتباطات برای هراستان با توجه به وضعیت اقتصادی و اجتماعی آن استان به تصویب رسیده که بر اساس مزایده پرداخت حقالامتیازصدور پروانه، درمرحله اول۴۰ درصد در زمان صدور و مابقی نیز هر سال ۱۰ درصد به صورت اقساط شش ساله پرداخت خواهد شد.

درمزایده وایمکس تنها شرکتهای غیردولتی ثبت شده میتوانستند شرکت کنند و برای شریک تجاری خارجی حداکثر سهم ۴۹ درصدی و برای شریک داخلی سهم ۵۱ درصدی در نظر گرفته شد. اسناد متقاضیان شرکت در مزایده در قالب پاکتهای الف، ب و ج به سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات داده شد؛ که این پاکتها در کمیته فنی و بازرگانی این سازمان شد و پس ازانجام بررسی قیمتهای پیشنهادی در کمیسیون تنظیم مقررات، پاکتها به تفکیک استانها باز شد. پروانه اپراتوری وایمکس برای هر چهار شرکت به مدت شش سال صادر شده و به مدت یک دوره ۵ ساله نیز بدون دریافت حق امتیاز جدید قابل تمدید است.

در مجوز پروانه وایمکس، ترکیبی از همه خدمات وجود دارد به طوری که کسانی که مجوز وایمکس را دریافت کنند، همه مجوزهای قبلی isp، icp، تلفن اینترنتی (voip) اورجینیشن و تلفن ثابت را نیز در اختیار خواهند داشت.

ورود وایمکس به ۳۰ استان کشور اپراتور مبین نت مجوز فعالیت وایمکس در ۳۰ استان کشور را دریافت کرد و مجوز به مبین نت ، پنج استان آذربایجان شرقی ، تهران ، خراسان رضوی ، خوزستان و فارس به ایرانسل ، استان اصفهان به اسپادان و استان گلستان به رایانه دانش گلستان اعطا شده است. مبین نت با حق امتیاز پایه ۸۶۲ میلیارد ریال بیشترین میزان حق امتیاز را که مبلغ جمع شده در نهایت ۶۶۷۶/۱۰ میلیارد ریال است در این پروژه از آن خود کرد.

همچنین حق امتیازپایه ایرانسل ۵۲۴ میلیارد بود که جمع به دست آمده مزایده۰۳/۶۹ میلیارد ریال است.

در این میان شرکت مخابراتی سیاراصفهان (اسپادان) با پرداخت ۹۰ میلیارد ریال پروانه وایمکس در استان اصفهان و رایانه دانش گلستان نیز با پرداخت ۲۰ میلیارد ریال همین پروانه را در استان گلستان دریافت کردند.

به اعتقاد وزیرچنانچه تعداد مشترکان فناوری وایمکس زیر ۶۰۰ هزار نفر باشد، فعالیت دراین حوزه سودآورنیست اما درصورتی که برندگان مزایده وایمکس بتوانند سرویس خود را با قیمتی بین ۵۰ تا ۱۰۰ هزارریال به مشترکان عرضه کنند،در کوتاه ترین زمان به ۲۰ میلیون مشترک دراین حوزه دست خواهند یافت.

محمد سلیمانی وضعیت امکانات و توسعه دسترسی رادرحوزههای تلفن ثابت و همراه راقابل قبول ارزیابی کرده و می گوید که اپراتورهای وایمکس که در صورت امکان، برنامههای خود را برای فعالسازی این سرویس هرچه سریعتر اجرایی کنند.

به گفته وزیر ارتباطات میدان باید برای سرمایه گذاران بخش خصوصی فراهم است و به همین دلیل دولت خود را مجازبه ورود درعرصه وایمکس نمیداند.

اپراتورهای وایمکس به سرنوشت pap ها دچار می شوند؟

اما این سئوال برای کارشناسان این حوزه مطرح است که آیا شرکت های برنده در مزایده وایمکس به سرنوشتی مثل pap ها دچارخواهندشد ودرنیمه راه به دلیل محدودیت درامکانات و تجهیزات قادربه ادامه فعالیت نخواهند بود؟

در همین حال وزیرارتباطات اعلام کرد که به دلیل وجود برنامه منسجم،بررسی های کارشناسی مناسب انجام شده واخذ مصوبات مختلف، وایمکس به هیچ عنوان به سرنوشت شرکت‏های PAP دچار نخواهد شد. مسوولان وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات معتقدند به دلیل بازاررو به گسترش خدمات رسانی در حوزه اینترنت باند وسیع ونیز ارزش بالای باند فرکانسی آن نباید شرکت های pap را که تاکنون تقریبا عملکرد ناموفقی حوزه adsl داشته اند محدود کرد چرا که این امر گسترش وایمکس در ایران باخطر مواجه می کند. در این میان اپراتورهای وایمکس مدعی هستند که باندهای فرکانسی که از سوی سازمانتنظیم مقررات مطابق پروانه به اپراتورهای وایمکس داده شده، در برخی استان ها توسط دیگر شرکت ها و یا سازمان ها و نهادها اشغال شده است. علی اصغرعینی پور معاون فنی شرکت ایرانسل می گوید :شرکت خدمات ارتباطی ایرانسل توسط یک شرکت ثالث در تمامی شش استانی که در آنها برنده مزایده وایمکس شده، اقدام به بررسی فضای فرکانسی کرده است. اماپس از بررسی مشخص شد که در تمامی این استان ها، باند فرکانسی اختصاص یافته شده به ایرانسل دچار اختلال بوده و اشغال است. عینی پور می گوید: مطابق پروانه موارد را به رگولاتوری اعلام کردیم تا جهت تخلیه و تحویل فضای فرکانسی اختصاص یافته اقدام کنند. سید ایمان میری مدیرعامل مجتمع رایانه دانش گلستان-هم در این باره می گوید:ما هنوز به مرحله نصب تجهیزات و مانیتور باند فرکانسی اختصاص داده شده، نرسیده ایم اما شنیده شده که در برخی استان ها مانند تهران فضای فرکانسی توسط شرکت های ندا اشغال شده است.

به گفته وی پایلوت وایمکس استان گلستان تا پایان ماه جاری نصب و راه اندازی می شودو با نصب تجهیزات، خالی و یا اشغال بودن فرکانس استان گلستان مشخص خواهد شد.

امادرحالیکه شهرام ستایش -مدیرعامل اسپادان- از خالی بودن باند فرکانسی وایمکس اصفهان خبر می دهد، شواهد حاکی از آن است که فرکانس این اپراتور نیز توسط شرکت فن آوا اشغال شده است. یونس بخش مندی مدیرعامل مبین نت نیزمی گوید: پیمانکار این اپراتور که نصب و راه اندازی تجهیزات را به صورت کلید در دست (turnkey) در اختیار دارد، پس از نصب و تست شبکه، گزارش اشغالی باند فرکانسی وایمکس را ارائه می کندو راه اندازی پایلوت مبین نت در استان تهران تا یک ماه آینده به پایان خواهد رسید.این در حالیست که لطف ا... سبوحی معاون سازمان تنظیم مقررات معتقد است که باند فرکانسی مورد نیاز اپراتورها زمان صدور پروانه به آنها تحویل داده شده است. به گفته وی، اپراتورهای وایمکس تا ۱۲۰ روز پس از صدور پروانه مهلت دارند تا باند فرکانسی خود را مانیتور و بررسی کرده و در صورت وجود مشکلی آن را به سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیوئی اعلام کنند. سبوحی تاکید دارد که رگولاتوری هم یک ماه مهلت دارد تا درخواست های رسیده را بررسی کرده و چنانچه مشکلی وجود داشت و یا فرستنده و سازمان و شرکتی آن را اشغال کرده بود، آن را خاموش و پاک کرده و تداخل را برطرف کند.

● وایمکس و تلفن همراه

وایمکس موبایل، امکان اتصال گوشی های تلفن همراه به اینترنت را بسیار پرسرعت تر به وجود می آورد و موجب افزایش انتقال داده بر روی گوشی های تلفن همراه می شود.

به این معنا که افرادی که قصد استفاده از سرویس های پرسرعت اینترنتی بر روی تلفن های همراه خود دارند می توانند وایمکس را به عنوان راهی برای رسیدن به هدف خود انتخاب کنند. استفاده ازفناوری وایمکس دسترسی به سرویس های دیتا و اینترنت بر روی گوشی های همراه را نیز متحول کرده و سرعت دانلود اطلاعات بر روی گوشی را به ۷۵ مگابیت در ثانیه می رساند.

با توجه به اتکای خدمات نسل چهارم تلفن همراه به فناوری بی سیم پیشرفته وایمکس دسترسی به سرویس های هر اپراتوردرمنطقه ای خارج از بخش های جغرافیایی تحت پوشش آن تسهیل شده و خدمات رسانی به مشترکان با استفاده از شبکه های مختلف وایمکس اپراتورهای کشورهای گوناگون درآن واحد ممکن می شود.

با توسعه وایمکس موبایل چند شرکت سازنده گوشی تلفن همراه برخی محصولات خود را با این قابلیت ارائه کردند. انتظار می رود چندین گوشی تلفن همراه طی یک تا دو سال آینده جهت برآورده کردن نیاز کاربرانی که اشتیاق به استفاده از وایمکس در تلفن های همراه خود دارند روانه بازار روانه شوند. بدین ترتیب، موضوعی که در مورد فناوری وایمکس مطرح میشود آن است که آیااین فناوری با چنین مزایایی می تواند­ جایگاه قابل توجهی را در بین سایر فناوری ها و رقبای خود در ایران کسب کند یا باید مانند سایر تکنولوژی های جدید در انتظار جنگ و ستیز این فناوری برای ورود به سبد خانواده ایرانی باشیم . این سئوالی است که باید منتظر ماند تا چندی دیگر شانس و اقبال وایمکس را در ایران ارزیابی کنیم.