سَموئیل یا اُشموئیل(عبری: שְׁמוּאֵל به معنی «مسموع از خدا»)از شخصیت‌های تنخ یهودی و عهد عتیق در انجیل است که نوشتن کتب سموئیل را به او نسبت داده‌اند. سموئیل از رهبران بنی‌اسرائیل سموئیل در کوه افرایم واقع در شمال شرق اورشلیم متولد شد. مادرش بر طبق نذری که کرده بود، او را در زمان کودکی به شیلوه نزد عیلی آورد تا در شلیوه خدمت کند.او آخرین داور بنی‌اسرائیل و نخستین پیامبر پس از موسی و هارون بود. بر اساس عهد عتیق، خداوند خود را به سموئیل آشکار کرد و برگزیده شدن او به پیامبری را به اطلاع تمام بنی‌اسرائیل رسانید. در جنگ بنی‌اسرائیل با فلسطین تابوت عهد به دست دشمنان اسرائیل افتاد و پسران عیلی در جنگ کشته شدند؛ عیلی نیز از اندوه مُرد. سموئیل به رامه برگشته و هر سال از آن‌جا به بیت‌ئیل جلجال و مصفه مسافرت می‌کرد و دوباره به رامه بازمی‌گشت. سموئیل از بنی‌اسرائیل خواست که بعل و عشتاروت را از خود دور کرده و یهوه را به تنهایی عبادت کنند. او یک گردهمایی بزرگ در مصفه تشکیل داد و قوم را به یکتاپرستی موعظه کرد، تا این که بنی‌اسرائیل دعوت او را پذیرفتند. پس از آن پیروزی نصیب بنی‌اسرائیل شد و لشکر فلسطین پراکنده گشتند. زمانی که سموئیل به سن پیری رسید، بنی‌اسرائیل خواستار استقرار پادشاهی در اسرائیل شدند اما سموئیل که موسی را مخالف آن می‌دانست؛ با این رأی مخالفت کرد او موعظه‌ای هشداردهنده برای قوم خود خواند و به شاؤل که طرفدار پادشاهی بود گفت که خداوند او را رد کرده‌است. بعد از آن سموئیل از خدا مأمور شد که داوود پسر یسی را مسح کند و برکت دهد.سموئیل در جنگ شاؤل با فلسطین، شکست بنی‌اسرائیل را پیش‌بینی کرد. سموئیل مُرد و بنی‌اسرائیل برایش تعزیه گرفتند و و را در خانه‌اش در رامه به خاک سپردند. همچنین برخی از باستانشناسان معتقدند سموئیل نبی در نزدیکی شهر ساوه در ایران مدفون است .
مرقد مطهر اشموئیل نبی (ع) به عنوان پیامبر واجب‌التعظیمی که نام ایشان در قرآن کریم آمده است در ۳۹ کیلومتری شهر ساوه قرار دارد.
این مرقد نشانی از تاریخ بسیار کهن شهر ساوه است، البته قدمت این شهر که به حدود سه هزار سال قبل از اسلام برمی گردد، از طرف دیگر نیز ثابت شده است.
مینورسکی در گفتار خود تحت عنوان ساوه که در چاپ اول دائرة‌المعارف اسلام به چاپ رسیده می گوید: ساوه در عهود ماقبل اسلامی شناخته نیست. با این حال وی به نقل از توماشیک وجه تسمیه‌ای از آن به دست می‌دهد که حاکی از وجود شهر ساوه در زمان‌های پیش از اسلام است.
این زیارتگاه در روستایی به نام پیغمبر واقع شده و در ۳۹ کیلومتری شمال غربی ساوه در منطقه‌ای نسبتا کوهستانی قرار دارد.
برای رفتن به این زیارتگاه پس از طی مسافت ۹ کیلومتر جاده خاکی از جاده اصلی ساوه به قزوین و عبور از روستاهای ورده و ده سید یا در اصطلاح محل « سیدلر کندی» به بقعه اشموئیل نبی (ع) در روستای پیغمبر می‌رسیم. به احتمال زیاد روستای پیغمبر بعد از ایجاد بنای مدفن اشموئیل نبی (ع) به وجود آمده و روزگاری دارای ۹۵ خانوار بوده است که امروز خالی از سکنه است.
سمت شمالی بقعه را برات تشکیل داده و سمت شرقی زیارتگاه به روستاهای ده سید و ورده محدود است. قسمت جنوب و غرب آن را کوه کافتالان فرا گرفته است که چشمه مقدس چکه بار که اشموئیل نبی در آن وضو گرفته و در کنار آن نماز خوانده، در این کوه واقع است.
زیارتگاه اشموئیل نبی (ع) از ویژگی خاصی برخوردار است این زیارتگاه در عین حال که یک مکان دینی محسوب می شود محلی سیاحتی نیز است. به همین مناسبت ایام مخصوصی چون تاسوعا، عاشورا، اربعین و روز ۱۳ فروردین سیاحان و زائران زیادی را می‌پذیرد.
علاوه بر مردم ساوه، اهالی زرندیه و خرقان نیز هراز گاهی در طول سال به زیارت این بقعه می‌شتابند . این بقعه متبرکه هر هفته خصوصا در فصل بهار و تابستان بالای ۵ هزار نفر زائر دارد.
بالطبع ورود زائران و مسافران به قصد زیارت این بقعه، آثار مفید و سازنده‌ای از لحاظ اجتماعی ، اقتصادی و فرهنگی در منطقه باقی می‌گذارد . زائران این مکان را پیروان ادیان و مذاهب مختلف تشکیل می‌دهند و همین از ویژگی‌های خاص این زیارتگاه است. کلیمیان، مسیحیان و مسلمانان بالاتفاق او را پیامبر خدا می‌دانند و ارزش‌گذار مقام معنوی و آسمانی او هستند .
قدمت بنای اصلی بقعه که با گنبدی عرقچینی مزین است، به دوران قبل از صفویه باز می‌گردد. لیکن ایوان مدخل زیارتگاه به عنوان نمازخانه در زمان ناصرالدین شاه ساخته شده است. گویا ناصرالدین شاه از طریق خرقان عازم روستای سامان بوده است که دستور مرمت بقعه و ساخت ایوان الحاقی را صادر می کند. ساختمان بقعه در زلزله سال ۱۳۴۱ آسیب دید که بعدها به رفع آن اقدام شد قسمت بیرونی ساختمان با ایوان‌نماهایی که در هر ضلع از اضلاع مشاهده می شود زینت داده شده است .
در ادامه شجره نامه ایشان را جهت استفاده دوستان قرار میدهم.
