رشد قارچی مدعیان دروغین مهدویت

ادعای کذب نیابت در عصر غیبت صغری به اوج خود رسید. ریشه این واقعه را می توان چنین عنوان کرد که در این عصر جماعت شیعه ناچار به مراجعه نزد وکلا بودند و ...

جریان های مدعی نبوت، امامت و معنویت در طول قرن ها زندگی انسان های بسیاری را به خود مشغول ساخته و آنها را یا از مسیر حق و حقیقت خارج ساخته اند یا حتی در موارد متعدد به ورطه هلاک انداخته اند.

رشد قارچ گونه عرفان های مجازی و معنویت های فانتزی

در سال های اخیر، رواج عرفان های مجازی و معنویت های فانتزی و گسترش طریقت های منهای شریعت رشد نگران کننده ای یافته است و این روند، مختص به ایران و یا کشورهای اسلامی نیست بلکه در مغرب زمین نیز، رونق گرفته است؛ چرا که معنویت، گمشده دنیای معاصر است.

واقعیتی به نام خلأ معنویت به رغم احساس شدید تشنگی انسان معاصر به حقایق ماورای طبیعت، همدستی قدرت های سیاست پیشه را برای بهره برداری از این خلأ باز می گذارد و هم تشبث به سرابی را برای این انسان حیران توجیه می کند. نسل تشنه معنویت، عطش خود را با سراب های عرفان نما فرو می نشاند.

مدعیان دروغین که ادعای کرامات داشتند؛ مدعیانی که ادعای وکالت و نیابت خاصه امام زمان(علیه السلام) را داشته اند؛ افرادی که ادعای دیدار و ارتباط با امام زمان(عج) را داشته اند؛ مدعیانی که خود را امام زمان(علیه السلام) دانسته اند؛ مدعیان دروغین که ادعای نبوت و پیامبری داشته اند و افرادی که ادعای خدایی و الوهیت دارند.

چرایی ادعاهای دروغین

کسی که به عنوان وکیل یا باب یک امام معصوم(علیهم السلام) نزد شیعه مطرح می شد مورد احترام شیعیان و محل مراجعه آنها و دارای منزلت اجتماعی بالایی می شد و علاوه بر این، با توجه به اینکه یکی از مهم ترین فعالیت های وکلا، دریافت وجوه شرعی متعلق به امام(علیهم السلام) بود، وکلا همواره به عنوان امین امام و شیعه، دسترسی به این اموال داشتند.

همین امر در کنار بعضی دیگر از انگیزه های فاسد دنیوی، سبب می شد کسانی به دروغ، خود را منسوب به این نهاد مقدس کنند و داعیه دروغین وکالت و بابیت سر دهند.

هرچند ائمه هدی(علیهم السلام) برای تعیین وکلای خود، نهایت دقت را مبذول می داشتند و کسانی را که مورد اعتماد و دارای شرایط لازم بودند انتخاب می کردند، اما با توجه به این که انسان در صورت عدم تهذیب نفس و عدم کسب شرایط لازم برایش وجود دارد، در بین وکلای ائمه(علیهم السلام) نیز شاهد بروز و ظهور کسانی هستیم که با وجود داشتن شرایط لازم برای وکالت در ابتدای امر، به علت قرار گرفتن در وضعیتی جدید و مهیا شدن زمینه های مناسب و وجود ریشه های مقتضی برای فساد و خیانت در وجودشان، دست به انجام امور ناشایستی زدند که در نتیجه، موجبات طرد آنان توسط ائمه فراهم آمد.

در ریشه یابی انگیزه های خیانت می توان به امور متفاوتی برخورد کرد گرچه به اعتباری می توان همه را به مهذب نبودن آنان بازگرداند. انگیزه این وکلا از خیانت، زمانی روشن تر می شود که شخصیت آنان یک به یک معرفی و انگیزه آنان نیز بررسی شود.

اوج ادعاهای کذب نیابت در غیبت صغری

ادعاهای کذب نیابت در عصر غیبت صغری و در دوران نیابت سفیر دوم، "محمد بن عثمان"، به اوج خود رسید. ریشه این واقعه را می توان چنین عنوان کرد که در این عصر با توجه به غیبت امام عصر(عج) جماعت شیعه ناچار از مراجعه نزد وکلا بودند و تا زمانی که "عثمان بن سعید" در قید حیات بود به خاطر معروفیت او نزد شیعه و وثاقت و اشتهار او به نیابت، کسی قدرت و جرات معارضه با وی را نداشت.

اما پس از رحلت او، کسانی خواستند از جو آشفته موجود سوء استفاده کرده و خود را برای جماعت ناآگاه شیعه به عنوان نایب حضرت مهدی(عج) معرفی کنند.

افرادی نظیر "علی بن ابی حمزه بطائنی"، "عثمان بن عیسی رواسی"، "زیاد قندی"، "فارس ‍ بن حاتم قزوینی"، "عروة بن یحیی النخاس"، "احمدبن هلال العبرتائی"، "احمدبن هلال الکوفی"، "محمدبن علی بن بلال البلالی" و "ابوجعفر شلمغانی" وکلایی برای اختلاس اموال یا کسب اشتهار یا ترویج عقاید باطل و انحرافی به شمار می روند با اینکه قبل از انحراف، جزء موثق ترین یاران ائمه بوده اند.