دوستى و رفاقت پاسخ به يك نياز فطرى و طبيعى جوان است كه او را از تنهايى و بى پناهى خويش مى رهاند و در پرتو محبتها و دوستيها، شخصيت او به نقطه كمال يا سقوط مى رسد. بدين جهت ، در اسلام از جايگاه ويژه اى برخوردار است و براى خود آدابى دارد كه در اينجا به گوشه اى از آنها اشاره مى شود:
1. خالص كردن قصد و تحكيم پايه هاى رفاقت . كسى كه خواهان رفاقت با ديگران است بايد در آغاز قصد خود را از انگيزه هاى زودگذر و بهره هاى دنيوى خالص گرداند؛ زيرا هر گاه انگيزه رفاقت پوچ و واهى و محدود و متناهى باشد، با زوال آن ، انگيزه رفاقت نيز به پايان مى رسد و به فراق مى انجامد. پيامبر اكرم (صلى الله عليه و آله و سلم ) در حديثى به اين نكته اشاره فرموده است :
سبعه يظلهم الله يوم القيامه : فمنهم اثنان تحابا فى الله فعاشا على ذلك و ماتا عليه .(323)
2. سنخيت . انسان نبايد جز با حق طلبان و آخرت گرايان رفاقت كند، تا هم سنخيت برقرار شود و هم اميد به حصول فوايد دينى آن پيدا شود.
جانا! بهشت ، صحبت ياران همدم است ديدار يار نامتناسب ، جهنم است
از همنشينى و رفاقت با كسانى كه همت آنها كسب دنياست و از ياد حق غافل هستند بايد پرهيز نمود، چنانكه خداوند مى فرمايد: فاءعرض عن من تولى عن ذكرنا و لم يرد الا الحيوه الدنيا.(324)
3. يكسان بودن ظاهر و باطن با دوست . انسان بايد همان گونه كه ظاهرا با دوست خود به صفا و محبت رفتار مى كند، باطنا نيز به او محبت داشته باشد تا ظاهر و باطن موافق باشد.
4. ترك تكلف . يعنى نبايد با دوست خود متكلفانه رفتار كند. در خبر است كه : اءنا و اتقياء اءمتى بُرَآء من التكلف
و اميرالمؤ منين على (عليه السلام ) مى فرمايد: شر الاصدقاء من اءحوجك الى مداراه و اءلجاءك الى اعتذار اءو تكلفت له
و امام صادق (عليه السلام ) مى فرمايد: اثقل اخوانى على من يتكلف لى فى الصحبه و اتحفظ منه و اخفهم على من اكون معه كما اكون وحدى
5. چشم پوشى از لغزش دوست . اگر احيانا لغزشى از دوست خود ديد بايد آن را ناديده بگيرد و عذرى موجه براى آن پيدا كند و بداند كه لغزش ، لازمه زندگی بشرى است و به طور كلى نمى توان از آن بر حذر بود.
اخلاق 1
نويسنده : محمود اكبرى
منبع : غدیر
