ندبه بر امام زمان (علیه السلام)

بزرگان و دانشمندان شیعه به ویژه صاحبان قلم كه درمورد وجود حضرت مهدی كتاب نوشته اند، با بهره گیری از كلمات نورانی و روایات وارده در این باب ، برای شیعه و دوستان امام عصر (عجل الله تعالی فرجه) تكالیف و وظایفی را مقرر داشته اند، تكالیفی كه یك فرد شیعه باید درعصر غیبت نسبت به آنها اهتمام ورزد.

یکی از این وظایف و تکالیف ندبه بر امام زمان علیه السلام است که در این نوشتار به بررسی آن می پردازیم:

ندبه بر امام زمان (علیه السلام)

ندبه بر حضرت مهدی علیه السلام و اظهار شوق به لقای او ، گریه و ابراز نگرانی از مفارقت ومحروم بودن از فیض حضور او ، دعا برای تعجیل فرج وظهور او ، ذكر مناقب و فضایل و اقدامات و برنامه های انقلابی و اصلاحی آن وجود مبارك و اظهار تأسف از اوضاع ناهنجار و روی كار بودن حكومتهای باطل ومستبد و روشهای بیداگرانه، سنت حسنه ای است كه همواره شیعه بر آن مداومت داشته و آن راشعار خود قرار داده و تا ظهور دولت حق و تأسیس حكومت جهانی اسلام، و آزادی و نجات تمام انسانها، این شعار برقرار بوده و روشنگر خواسته های ارزنده و با ارج و هدفهای مترقی و نجات بخش‌اسلام ‌است .

این ندبه را شیعه از امامان معصوم خود كه كار و عملشان سرمشق و پیروی از گفتار و رفتارشان (بر حسب حدیث متواتر ثقلین و احادیث دیگر) وظیفه هر مسلمانی است، آموخته اند .

پیامبر اكرم (صل الله علیه و اله) و ائمه معصومین (علیهم السلام) بر حسب روایات ، كراراً ضمن آنكه از اوضاع آخر الزمان و فتنه های كه ظاهر میشود و فشار هایی كه براهل حق وارد می گردد ،خبر می دادند ، نگرانی و تأثر خود را نیز اظهار می كردند .

شیخ صدوق و شیخ طوسی (رحمه الله ) هر یك به سند خود حدیث مفصلی را از سدیر صیرفی روایت كرده اند كه در آن ، گریه و ندبه امام ششم حضرت جعفر بن محمد (علیه السلام) بر غیبت صاحب الزمان (عجل الله تعالی فرجه) بیان شده است، در اینجا برای رعایت اختصار قسمتی از این حدیث را كه ارتباط با بحث ما ( ندبه ) دارد نقل می كنیم.

سدیر صیرفی می گوید: من و مفضل بن عمر و ابوبصیر و ابان بن تغلب به محضر امام صادق (علیه السلام) شرفیاب شدیم، دیدیم آن حضرت بر روی خاك نشسته و لباسی كه از مو بافته شده و طوقدار و بی گریبان بود ، پوشیده است و مانند فرزند مرده جگر سوخته گریه می كند، آثار حزن و اندوه از گونه و رخسارش آشكار و اشك كاسه چشمهایش را پر كرده بود و می فرمود:

آقای من، غیبت تو خوابم را گرفته و خوابگاهم را بر من تنگ كرده و آرامش و راحت دلم را ربوده است.

آقای من، غیبت تو مصیبتم را به مصیبتهای دردناك ابدی پیوسته و از دست دادن یكی پس از دیگری جمع و عدد را فانی می سازد، پس احساس نمی كنم به اشكی كه در چشمم خشك می گردد و ناله ای كه در سینه ام آرام می گیرد ، مگر آنكه مصایب بزرگتر و دلخراش تر و پیشامدهای سخت تر و ناشناخته تر در برابر دیده ام ، مجسم می شود .

سدیر گفت: عقل از سر ما پرید و دلهای ما از غم و اندوه این پیشامد هولناك و حادثه خطرناك پاره شد و گمان كردیم از اتفاق ناگوار كوبنده ای این چنین گریان و سوگوار است یا از روزگار به او مصیبتی رسیده است .

عرض كردیم خدا دیدگانت را نگریاند ای پسر خیر الوری، از چه پیش آمدی اینگونه گریانی و از دیده اشك می باری؟ چه حالی روی داده كه این گونه سوگواری؟ حضرت چنان آه عمیقی كشید كه ناراحتیش از آن افزون شد. از روی تعجب فرمود: وای بر شما. بامداد امروز نگاه كردم در كتاب جفرو آن كتابی است كه علم مرگها و بلاها ، وآنچه واقع شده و واقع می شود تا روز قیامت ، در آن مندرج است. خدا، محمد(صل الله علیه و آله) و ائمه اطهار (علیهم السلام) بعد از او را به آن اختصاص داده است و تأمل كردم در موضوع ولادت غایب ما و غیبت و طول عمر او و گرفتاری مۆمنان در آن زمان و شك هایی كه از جهت طول غیبت در دلهایشان پیدا می شود و اینكه بیشتر آنها از دین برگردند و رشته اسلام را از گردن بردارند .

بنابراین، ندبه ناله و زاری و گریه بر امام عصر (علیه السلام) كه در بین شیعه رائج است امری بی مأخذ و موضوعی بی سند نیست ، بلكه امری است كه شیعه از اولیای خود گرفته است .

در تضرع و زاری بر امام عصر و ندبه بر وجود مقدس او شیعه دلباخته اسیر الفاظ نیست، با هر لفظی و با هر سوز و گدازی انجام گیرد، صحیح است، لكن بهتر آن است كه شیعه در این موضوع نیز ببیند كه از مبادی عالیه چه دستوری رسیده است ، شاید بهترین آنها دعای ندبه باشد كه هم از لحاظ سند طبق بررسی بزرگان فن, محكم و متین است و هم از لحاظ متن و دلالت مطابق قرآن و روایات وارده است .

اساساً جذبه این دعا محتوای بلند آن ، بهترین گواه بر صحت صدور آن است . ذكر این نكته لازم است كه اگر شخصی میخواهد برای امام زمان تضرع و ندبه ای داشته باشد باید با حالی مخصوص و قلبی محزون و چشمی گریان و ادبی مطابق شأن امام معصوم باشد . در این مورد ،دعای ندبه بهترین راهنماست.

بنابراین، عاشق دلسوخته وقتی برای حضرت ندبه می كند ، خواه دعای ندبه بخواند ، خواه خود زمزمه داشته باشد ، ابتدا باید توجه به حضرت حق داشته و عرض حاجت و شكایت به او ببرد و سپس توجه به گمشده خویش نماید ، و سرانجام ، به گونه ای باشد كه خود را در محضر امام بیند و در پایان نیز شكر خدا را به جا آورده و رسیدن به وصال یار را از امداد او بداند .

در پایان جا دارد از خود بپرسیم آیا ذرّه‌ای از آن سوز و گداز و اندوه فراق كه در قلب‌های همه معصومان به ویژه امام صادق (علیه السلام) بوده است تا آنجا كه خواب و آرامش را از آنها می‌ربوده و زندگی را بر آنها دشوار می‌ساخته است، در دل ما وجود دارد؟ آیا هیچ شده است كه در خلوت خود بر فتنه‌ها، مصیبت‌ها، انحراف‌ها و... كه در زمان غیبت گریبان‌گیر اهل ایمان می‌شود، گریه كنیم؟ آیا تاكنون اتفاق افتاده است كه با همه وجود سنگینی مصیبت غیبت را درك كنیم و در نبود امام زمانمان از ته دل ناله سر دهیم؛ ناله مادری كه عزیز خود را از دست داده است؟