استان های غربی کشور در تابستان هوای بهتری دارند اما از بین تمام استان های غربی که هریک جاذبه های گردشگری خاص و ویژه خودشان را دارند. در این هفته می خواهیم کردستان را معرفی و شرایط متداول تورهای آن را بررسی کنیم.

در سفر با تورهای گردشگری به کردستان از شهرهای سنندج، مریوان و اورامان دیدن می شود که مهم ترین جاهای دیدنی این شهرها نیز در این مطلب معرفی می شوند.

سنندج

سنندج مرکز استان کردستان است و شهری است که حتی اگر شده چند ساعت در آن خواهید بود وقتی که به استان برسید. پارک جنگلی آبیدر مهم ترین تفریحگاه سنندجی هاست که روی کوهی به همین نام قرار دارد. درواقع واژه آبیدر (آب به در) به معنی جایی است که از آن آب فراوان تراوش می کند.

کوه آبیدر به عنوان یکی از تفرجگاه‌های اصلی مردم شهر سنندج به شمار می‌رود. برخی از مکانهای گردشگری مشهور آن عبارت‌اند از کانی شفا، ماماتکه، گویزه کویر، خضر زنده (خیرزنه)، تاقه‌دار، امیریه، هفت آسیاب، بان شلانه، کچک(سنگ) قرآن، کانی کچک و قله آبیدر که پناهگاهی هم برای کوهنوردان در آنجا ساخته شده‌است. آن چه مورد محبوبیت این کوه شده‌است، نزدیکی آن به شهر سنندج، بلند بودن آن نسبت به تپه‌های اطراف و از همه مهم‌تر، وجود چشمه‌های زیر زمینی فراوان آن می‌باشد.

در واقع واژه آبیدر (آب‌به‌در) به معنی جایی است که از آن آب فراوان تراوش می‌کند. نزدیکی این کوه به شهر تا آن حد است که در دامنهء آن احداث مسکن صورت گرفته و هم اکنون نیز در جریان است. افراد بسیاری (به ویژه در تعطیلات) به این تفرجگاه می‌روند و از منظره شهر سنندج دیدن می‌کنند.

آبیدر در زبان کردی با لهجه سورانی اردلانی ئاویه ر (Awîyer) نامیده می‌شود. در واقع آبیدر از دو کوه به نام های آبیدر بزرگ و آبیدر کوچک تشکیل یافته‌است. ارتفاع آبیدر بزرگ 2550 متر از سطح دریا است درحالیکه ارتفاع آبیدر کوچک در حدود 2350 متر از سطح دریا می‌باشد. در بالای قله تخت آبیدر کوچک یک جان‌پناه برای استفاده کوهنوردان احداث شده‌است.

خانه کرد از دیگر دیدنی های سنندج است. درحقیقت عمارت آصف که با نام خانه کرد در سنندج معروف است، به عنوان نمادی از هویت فرهنگی اقوام کرد و گنجینه مردم شناسی مردم کرد از باارزش ترین آثار فرهنگی و تاریخی کردستان است. عمارت آصف امروز دربرگیرنده بخشی از پروژه فرهنگی خانه کرد، شامل فضاها و غرفه های نمایشی موزه است که یکی از قدیمی ترین بناهای شهر سنندج محسوب می شود و در خیابان شاپور، نزدیک مسجد دارالاحسان قرار دارد. این عمارت توسط «آصف اعظم» (میرزا علی نقی خان لشکر نویس) در دوره صفویه ساخته شد.

موزه سنندج که در مرکز شهر سنندج در خیابان امام خمینی واقع شده از جمله این موزه هاست که در مجاورت آن بناهایی چون عمارت آصف وزیری، مسجد جامع و خانه مجتهدی قرار دارد. این موزه از ابتدای تأسیس دارای 2 بخش باستان‌شناسی و مردم‌شناسی بوده‌است. در بخش باستان‌شناسی آن اشیا دوره‌های مختلف از ماقبل تاریخ تا دوره قاجار نگهداری می‌شود که بخشی از این اشیا متعلق به استان کردستان و برخی متعلق به استان‌های همجوار و برخی دیگر متعلق به استان‌های دیگر یا مکشوفه از قاچاقچیان است.

بخش مردم‌شناسی موزه در قبل از انقلاب به صورت نمایشگاه موقت اداره می‌شد و هر چند مدت یک بار اشیای یکی از استان‌های کشور را در این بخش به نمایش می‌گذاشتند، لیکن پس از انقلاب این بخش صرفاً به نمایش آثار مردم‌شناسی کردستان اختصاص داده شد و با تأسیس خانه کرد در سال 1382 اشیای مردم‌شناسی موزه به عمارت آصف وزیری (خانه کرد) منتقل شد و تمام فضای موزه به نمایش اشیای باستان‌شناسی و تاریخی اختصاص یافت.

مریوان

مهم ترین جاذبه گردشگری مریوان غیر از بازار خریدی که دارد، دریاچه زریوار است که در فاصله 3 کیلومتری غرب شهر مریوان قرار دارد که از مکان های دیدنی و گردشگری استان به شمار می رود.

آب تالاب شیرین است و از تعدادی چشمه کف جوش و بارش تامین می شود و به همین دلیل در بیشتر زمستان ها سطح دریاچه کاملا یخ می بندد. طول دریاچه زریوار حدود 5 کیلومتر و عرض آن حدود 1/6 کیلومتر است. وسعت تالاب هم به دلیل تغییرات حجم آبی در فصول مختلف متغیر و حداکثر عمق آن 5/5 متر است.

تالاب زریوار یکی از منحصر به فردترین دریاچه های آب شیرین در جهان به شمار می رود و همه شرایط جامع یک تالاب بین الملی را داراست و حتی مواردی از رفتار و عملکرد برخی از موجودات در آن مشاهده می شود که تاکنون مطالعه یا اعلام نشده است که نیاز به بررسی بیشتر را می طلبد.

حجم تقریبی آب تالاب حدود 30 میلیون مترمکعب برآورد شده است. محیط تالاب حدود 22، 5 کیلومتر و میزان متوسط بارندگی 786 میلیمتر در سال است. امکان قایقرانی در این دریاچه وجود دارد و عده ای از محلی ها در اطراف آن نان و آش محلی می فروشند و ماهی کباب اطراف دریاچه زریوار که البته شهره خاص و عام است.

اورامان تخت

هورامان یا اورامان، نام منطقه ای در ایران و عراق است. این منطقه از طبیعت زیبایی برخوردار است. یکی از جلوه های طبیعی ناحیه اورامان، وجود دره های پرپیچ و خم و عمیق و رودبارهای متعدد است. در پایه هر کوهی دره ای عمیق و رودباری زیبا قرار دارد.

از مجموع آب این چشمه ها و رودبارها دو رودخانه سیروان و لیله تشکیل می شوند که در نقطه ای به نام دروله در نزدیکی مرز ایران و عراق به هم می پیوندند. هرچند که بخش عمده ای از منطقه اورامان را کوه های مرتفع و پربرف تشکیل می دهد اما در ارتفاعات پایین تر و در دامنه همین کوه ها جنگل های متراکم نسبتا وسیعی وجود دارند.

پوشش جنگلی این ناحیه همچون پوشش عمومی رشته کوه زاگرس عمدتا از درختان بلوط است. درختان دیگری مانند گلابی وحشی و زالزالک نیز به تعداد قابل توجهی یافت می شود. این جنگل ها از دیرباز تامین کننده سوخت زمستانی اهالی منطقه بوده اند.

مردم این منطقه به زبان هورامی تکلم می کنند. هورامان به طور کلی خود به چند بخش تقسیم می شود که عبارتند از هورامان لهون، هورامان تخت و ژاورو. از نظر سیاسی نیز به دو قسمت شرقی (ایران) و غربی (عراق) تقسیم شده است و در ایران در استان های کردستان و کرمانشاه سکونت دارند.

 از مناطق مهم شهری آن نیز می توان به پاوه، نوسود، بیاره و نودشه اشاره کرد که البته در شهرهایی نیر مریوان، کامیاران، روانسر، سنندج، کرمانشاه و تهران نیز از طریق مهاجرت مردم هورامی زبان ساکن شده اند.