هشتم ش
هريور، سالروز شهادت مظلومانه رئيس جمهور و نخست وزير انقلابي، شهيد رجائي و باهنر است که به نام هفته دولت نام‌گذاري شده است.
اين مناسبت، موقعيتي ممتاز براي تبيين بايسته‌هاي اقتصادي دولت منتظر است
که از ميان سخنان حکيمانه رهبر فرزانه انقلاب، حضرت آيت‌الله العظمي خامنه‌اي انتخاب شده است.
1.رونق اقتصادي براي تأمين عدالت اجتماعي
هدف بزرگ پيامبران و هدف قيام ولىّعصر ـ عجّل الله تعالى فرجه الشّريف ـ تأمين عدالت اجتماعى است. اولين ارزش در نظام ما از لحاظ عملى، بايد تأمين عدالت اجتماعى باشد. اين مهم بايد در تمام برنامهريزيها و عملها و امثال آن، مورد توجه قرار گيرد.[1] هدف اصلى در كشور ما و در نظام جمهورى اسلامى، عبارت از تأمين عدالت است و رونق اقتصادى و تلاش سازندگى، مقدّمه آن است. ما نمىخواهيم سازندگى كنيم كه نتيجه اين سازندگى يا نتيجه رونق اقتصادى، اين باشد كه عدّهاى از تمكّن بيشترى برخوردار شوند و عدهاى فقيرتر شوند. اين، بههيچوجه مورد رضاى الهى و رضاى اسلام و مورد قبول ما نيست. ما مىخواهيم سازندگى شود و كشور رونق اقتصادى و پيشرفت مادّى پيدا كند و از لحاظ اقتصادى رشد كند، تا بتواند به عدالت اجتماعى نزديك شود و فقير نداشته باشيم؛ تا ديگر، طبقات محروم در جامعه، احساس محروميت نكنند و محروم نباشند.[2]
2.بايد در عمل، نشان داد
خوشبختانه مردم به اسلام و به نظام اسلامى و به عزم مسئولان اميدوارند. خدا نكند كه اين اميد، سستى و كاستى گيرد؛ نبايد بگذاريد. همهاش هم با گفتن نمىشود؛ بايد در عمل نشان داد. همين طرح ساماندهى اقتصادى را كه اميدهايى در مردم به وجود آورد، بايد تلاش كنيد كه اقدام شود. آن بخشهايى از برنامه كه بيشتر ناظر به زندگى مردم است، بايد تلاش كنيد كه عمل شود.[3]
3.براي پيوستن به اقتصاد جهاني عجله نکنيد
در برنامه، هضم نشدن در اقتصاد جهانى رعايت شود؛ اين را توجّه داشته باشيد. من يكى دو بار ديگر هم تكرار كردم: پيوستن به سازمان تجارت جهانى از نظر من كارى است مثبت؛ اما هنگامى كه ما زيرساختهاى لازم را براى اين كار داشته باشيم، كه الآن اين را نداريم. الآن برداشتن تعرفهها و رفتن داخل سازمان تجارت جهانى، يعنى هضم شدن در يك اقتصاد برتر، بدون امكان رقابت؛ يعنى كَم شدن و غرق شدن؛ يعنى همين توليد داخلى را هم كه تا امروز با زحمت و خون دل فراهم شده، از دست دادن و نابود كردن. بله؛ سازمان تجارت جهانى ميدان گستردهاى براى فعّاليت است؛ اما بايد قدرت شنا داشته باشيم.[4]
اگر قرار است جهانى شدن به معناى درست كلمه تحقق پيدا بكند، بايد كشورها استقلال خودشان- استقلال اقتصادى و استقلال سياسى- و قدرت تصميمگيرى خودشان را حفظ كنند؛ و الّا جهانى شدنى كه دهها سال پيش از طريق بانك جهانى و صندوق بينالمللى پول و سازمان تجارت جهانى و امثال اينها- كه همه ابزارهاى آمريكائى و استكبارى بودند- به وجود آمده، ارزشى ندارد. بنابراين، يك اصل مهم، مسئلهى استقلال است؛ كه اگر اين نباشد پيشرفت نيست، سرابِ پيشرفت است.[5]
4.رفع محروميت از طبقه کم در آمد، برترين گام عدالت اجتماعي
امروز در جامعه ما، برترين گام در راه استقرار عدل، رفع محروميت از طبقات محروم و تهىدست و كمدرآمد است كه غالباً بيشترين بار نظام را در همه مراحل بر دوش داشتهاند و دارند و همواره با اخلاص و صميميت، از انقلاب و اسلام دفاع كردهاند. دفاع از قشرهاى محروم كه صاحبان واقعى انقلابند بايد در رأس همه برنامهريزىهاى كشور و محور كليه تحركات اقتصادى در بخشهاى مختلف آن باشد و صحت هر سياست و برنامه اقتصادى، با چگونگى و اندازه پيشرفت در اين هدف، در كوتاهمدت يا بلندمدت، سنجيده شود.[6]
5.مراقب افراد زرنگ باشيد
يك اصل هم هست كه مردم بايستى در كارهاى دولت، سهيم، شريك، همكار و مباشر كار باشند؛ ليكن نكته اساسى كه در اينجا وجود دارد، اين است كه نوع دخالت مردم، نبايد منجر به اين شود كه بعضى از قشرهاى مردم يا بعضى از افراد زرنگ در ميان مردم، سودهاى كلان و بادآورده ببرند؛ در حالى كه عدّه ديگرى از مردم، در اوّليات زندگى در بمانند.[7]
در داخل كشور اسلامى يك سوءاستفادهچى، يك مفسد، يك طماع، يك آدم زرنگ و ناقلا بيايد از منابع عمومى كشور كه متعلق به همهى قشرهاست- با وجود اين همه آدم فقير و ضعيفى كه در كشور هست- سوءاستفاده كند و بىحساب و كتاب ببرد. بايد با اين مقابله شود.[8]
6.آسان کردن زندگي براي طبقات مستضعف
مسئولان بايد دنبال عدالت و دنبال آسان كردن زندگى براى طبقات مستضعف و محروم و پابرهنه باشند. مراد كسانى است كه در روز خطر اين مملكت را نجات دادند و اگر خداى نكرده بار ديگر خطرى اين مملكت را تهديد كند، بازهم همين جامعه كارگرى، همين معلمان، همين قشرهاى محروم و همين كارمندانى كه از لحاظ درآمد در سطوح پايينى قرار دارند، مىروند دفاع مىكنند و سينه سپر مىسازند.[9]
7.سياست‌گذاري و سرماية گذاري، بايد به نفع عموم مردم باشد
بايد سياستها عاقلانه و مدبرانه باشد؛ همانطور كه بحمد اللّه در ترتيباتى كه هست، همينگونه هم مىباشد. در اين، هيچ شكى نيست. ليكن مسئله اين است كه در تمام سياستگذارىها و روشهايى كه شما براى اجرا در نظر مىگيريد، بايد ببينيد كه اين قانون و اين روش و اين آييننامه، در مجموع به سود چه كسى تمام مىشود و چه كسى از آن منتفع مىگردد. آيا آن كسانى كه حقوقشان تضييع شده است، منتفع مىشوند، يا ديگران؟ بينش اسلامى ما اين است.[10]
8.تا اجراي کامل برنامه‌هاي اقتصادي به ضعفاي جامعه کمک کنيد
امروز ما مىبينيم بحمد اللّه طرحهاى جديد اقتصادى از طرف دولت و مسئولين كشور در جريان است. اين طرحهاى اقتصادى آنطور كه مسئولين آنها بيان مىكنند إن شاء اللّه در آينده نتايج شيرين و خوبى خواهد داشت و اميدواريم كه آن آينده، زودتر برسد. اما من اين را مىخواهم عرض كنم كه قشرهاى محروم و فقير و كمدرآمد، كه گران شدن يك جنس فوراً در زندگى شخصىشان اثر مىگذارد، بايد تحت حمايت و پوشش قرار گيرند. اين را عرض مىكنيم تا مسئولين مسائل اقتصادى و بخشهاى مختلف اقتصادى و كسانى كه كار و توليد در اختيارشان است، روى اين قضايا درست فكر كنند و اين قشرهاى آسيبپذير و بهاصطلاح مستضعفين و محرومين و كم درآمدها، به نحوى كمك شوند، تا إن شاء اللّه اين ملت بتواند اقتصاد را شكوفا كند.[11]
9.مبارزه با فساد را جدي بگيريد
مبارزه با مفسده اقتصادى و مالى يكى از كارهايى است كه به گشايش اقتصادى كشور هم كمك خواهد كرد. يكى از موانع پيشرفت اقتصادى كشور، وجود گلوگاههاى فساد است كه به شدّت بايد از آن ترسيد و با آن مقابله و مبارزه كرد. البته كار سختى هم هست.. براى مقابله با شيوع فساد اقتصادى و مالى، بايد لباس مبارزه به تن كرد.[12]
10.فساد را نه توجيه کنيد، نه مبالغه
در بخشهاى مختلفِ كارى كشور، عدّهاى مىخواهند مقابله با فساد را توجيه كنند؛ يك عدّه هم متقابلًا مىخواهند فساد را بزرگ نمايند. به نظر من هر دو غلط است. بالاخره در همه جاى دنيا انسان فسادپذير است. هر انسانى اگر مراقب خود نباشد، فسادپذير است. اينكه اين همه در قرآن، نهج البلاغه و روايات روى تقوا تكيه شده، به خاطر همين است. تقوا يعنى مراقبت از خود، براى اينكه انسان فاسد و منحرف نشود. وقتى مراقبت از خود نباشد، هر انسانى قابليّت اين را دارد كه لغزش و فساد پيدا كند. بنابراين در گوشه و كنار بايد وجود فساد را محتمل دانست. البته در جاهايى هم روشن است كه وجود دارد. ما نبايد فساد را توجيه و يا در بيان آن مبالغه كنيم. عدّهاى خيال مىكنند فساد همه جا را گرفته؛ اين چيزى است كه متأسّفانه باز دستهاى تبليغاتى بيگانگان آن را دنبال مىكند.[13]
11.علاج تهاجم به ناکار آمدي نظام، اثبات کار آمدي است
اگر مسئولان دولتى در جاى خود و مسئولان قضائي در جاى خود، هركدام با اين انحرافات و خطاها برخورد كنند، هم كارايى مسئولان دولت در زمينههاى مختلف زياد خواهد شد و هم اين معضل اقتصادى مشكل اشتغال، مشكل صادرات و واردات، مسائل مربوط به پول و غيره عمدتاً حل خواهد شد. يعنى برخورد با فساد، هم موجب مىشود كه افراد، دقّت بيشترى بكنند، هم موجب مىشود كه دستهاى خيانتكار بترسند و عقب بكشند. اين دو عامل موجب خواهد شد كه در كارهاى اقتصادى و جارى كشور و دولت، پيشرفت به وجود آيد. بنابراين علاج تهاجم به ناكارآمدى نظام، اثبات كارآمدى است؛ كه اثبات كارآمدى هم اينگونه است.[14]
12.عمده تلاش را بايد روي توليد برد
در زمينههاى كار اقتصادى، عمدهى تلاش را بايد روى توليد برد. اساس مسئله، توليد است. ببينيد در كدام نقطه از مجموعه مقرّرات كشور مزاحم با توليد وجود دارد، آن را علاج كنيد. البته اين كار نگاه كلان و ديد وسيع اقتصادى لازم دارد كه مجموع بخشها- وزارت اقتصاد و دارايى، بانك مركزى، وزارتخانههاى صنايع، كشاورزى، بازرگانى و ...- كه شريك در امر تركيب و ساماندهى اقتصادى كشور هستند، با همديگر روى اين مسئله فكر كنند و ببينند كجا گيرهايى وجود دارد كه مانع توليد- چه توليد صنعتى و چه توليد كشاورزى، علمى و آنچه مربوط به وزارت علوم و آموزش و پرورش و كارهاى تحقيقاتى و پژوهشها مىشود- است. امروز حقيقتاً زمينهى توليد در كشور وجود دارد و ما مديران، متخصّصان و فنآوران خوب و استعدادهاى درخشان و بالا و دلهاى گرم داريم.
در باب توليد عرض كنم كه بايد به طرف مصرف توليدات داخلى رفت. وقتى مىخواستند ساختمان اجلاس بينالمللى[سران] را بسازند- ساختمانى كه امروز ما پُزش را مىدهيم- مهندسان آن اينجا آمدند. من به آنها گفتم تصميم قطعى بگيريد كه در اين ساختمان هيچ مصالح خارجى به كار نرود. فقط در آخرِ كار در بخشى از كارهاى صوتى و الكترونيكى و استفاده از موكت نسوزى كه در داخل نمىتوانيم توليد كنيم، از توليدات خارجى استفاده كردند. اين ساختمانِ به آن عظمت، نود و چند درصد مصالحش از توليدات داخلى است. بنده در قضيه ساختِ آن ساختمان چند بار قاطع اين موضوع را گفتم و ابلاغ كردم كه رفتند و دنبال كردند و شد. ما مىتوانيم؛ اين همه توليد داخلى داريم: چينى، بلور و كارهاى چوبىِ به اين خوبى داريم، كه باز آقايان و بخصوص اين شركتها از خارج مىآورند![15]
13. زندگي مردم را تسهيل كنيد
يكى از چيزهائى كه در جهتگيرىهاى كلى دولت بايد مورد نظر باشد، تسهيل زندگى براى مردم است. زندگى كردن را براى مردم بايد آسان كرد. اين يك سرفصل مهم است كه اگر چنانچه انسان اين را باز كند، خواهيم ديد كه بسيارى از خواستههاى اقتصادى، بسيارى از كاركردهاى مربوط به دولت، همين دولت الكترونيك، تا برسيم به مسئلهى فعال كردن روستاها، جلوگيرى از مهاجرت، اينها همهاش تحت همين عنوان آسان كردن زندگى براى مردم است، كه مردم بتوانند راحت زندگى كنند، بتوانند با امنيت زندگى كنند. اين كار در بخشهاى مختلف تأثير ميگذارد.[16]
14. پيشرفت مادي به همراه پيشرفت معنوي
در اين دهه، آنچه كه به عنوان يك هدف و شعار- براى اينكه دنبال كنيم كه مرحلهاى را بگذرانيم- بايد مورد توجه قرار بگيرد، «پيشرفت و عدالت» است. اين را شعار قرار بدهيم: پيشرفت و عدالت. پيشرفت را عرض كردم؛ مقصود، پيشرفتِ همهجانبه است؛ يعنى پيشرفت مادى و پيشرفت معنوى. پيشرفت مادى را هم نفى نمىكنيم. يعنى مطلقاً مسئلهى معيشت مردم، مسئلهى اشتغال مردم، مسئلهى پيشرفتهاى علمى و فناورى را مطلقاً دست كم نمىگيريم. اينها كاملًا مهم است و بايد دنبال شود، تا در اين زمينهها فقر نباشد، بيكارى نباشد، گرانى و تورم قيمتها نباشد؛ در اين ترديدى نيست. اما در كنارش، به اين اكتفا هم نمىكنيم، بلكه بايد فكر روشن، اعتقاد عميق، انگيزهى روزافزون و جوشان و اخلاق انسانى و والاى اسلامى در كنار اينها گسترش پيدا كند.[17]
--------------------------------------------------------------------------------
[1].09/ 11/ 1368
[2].01/ 01/ 1372
[3].04/ 10/ 1378
[4].15/ 05/ 1382
[5] - 27/ 02/ 1388
[6]. 13/ 03/ 1370
[7].08/ 06/ 1375
[8] - 04/ 04/ 1387
[9].14/ 02/ 1379
[10].14/ 09/ 1369
[11].15/ 02/ 1372
[12].11/ 05/ 1380
[13].04/ 06/ 1381
[14].15/ 06/ 1380
[15].05/ 06/ 1382
[16] - 08/ 06/ 1389
[17] - 07/ 07/ 1387
