انتظار فرج و ظهور آن حضرت
به فرمايش ائمه معصومين، عليهم‌السلام، قائم اهل‌بيت، مهدي، عليه‌السلام، است كه واجب است در زمان غيبتش انتظار كشيده شود و در ظهورش اطاعت گردد
انتظار ظهور يعني: انتظار تحقق حق و عدالت، انتظار آمدن مصلح موعود و منجي عدالتگر و انتظار براي همة علامتها و نشانه‌هاي ظهور.
منتظر واقعي به سبب عشق و ارادت به مولاي خويش همة رنجها و دردهايش را به فراموشي مي‌سپارد تا هر لحظه، خود را بيشتر براي واقعة عظيم و ناگهاني ظهور آماده كند.
امام صادق، عليه‌السلام، فرموده‌اند:
بدرستي كه ما را دولتي است كه خداوند هر وقت بخواهد آن را (روي كار) مي‌آورد، هر كس دوست مي‌دارد از اصحاب قائم، عليه‌السلام، باشد بايد كه انتظار بكشد، از گناه پرهيز كند و با اخلاق پسنديده رفتار نمايد. پس هر گاه از دنيا برود و قائم، عليه‌السلام، بپا خيزد، پاداش او همچون كسي خواهد بود كه دوران حكومت آن حضرت را درك كرده باشد.
انتظار، حركتي سازنده و زندگي‌بخش است كه ما را وا مي‌دارد به تلاش براي:
1. شناخت و معرفت حجّت خدا
2. كسب فضائل اخلاقي
3. تجديد عهد و پيمان با امام و مقتدا و مقام ولايت
4. آماده كردن زمينه براي ظهور امام عصر، عليه‌السلام، و....
آيا اگر مهمان بزرگ و محترمي به ما وعده دهد كه در يكي از روزهاي هفته به منزل ما خواهد آمد، از همان آغاز هفته با فراهم كردن وسايل پذيرايي و تزيين منزل و فرش و اثاثيه مناسب، منتظر آمدنش نخواهيم بود؟
آگر قطعاً بدانيم كه آمدن او علامتهاي آشكاري دارد، چطور؟ نسبت بين مؤمنان منتظر و امام منتظران نيز چنين است.
امام سجاد، عليه‌السلام، در وصف آنان مي‌فرمايد:
بدرستي كه اهل زمانِ غيبت او كه امامتش را باور دارند و منتظر ظهور اويند از مردم همة زمانها بهترند... آنان بحق مخلصانند و راستي كه شيعيان ما هستند.
امام صادق، عليه‌السلام، نيز فرموده‌اند:
نزديكترين حالات بندگان نزد خداوند و بيشترين خشنودي او از آنان هنگامي است كه حجّت خدا را نبينند و جايگاه او را ندانند در حالي كه مي‌دانند كه حجّت خدا از بين نرفته است... و البته خداوند مي‌داند كه دوستانش به ترديد نمي‌افتند.
فضيلت و ثواب انتظار آنچنان است كه امام سجاد، عليه‌السلام، در دعاي عرفه، بعد از دعا براي امام زمان، عليه‌السلام، بر منتظران درود فرستاده، براي آنان دعا مي‌كند و امام محمدباقر، عليه‌السلام، ثواب منتظران را با ثواب روزه‌دارِ شب زنده‌دار برابر مي‌داند. پس واجب است كه امر صاحب و مولاي خويش را شب و روز انتظار داشته باشيم، در تمام طول سال آماده و چشم به راه آمدن آن عزيز دل باشيم و از ظهور او و رحمت خداوند نااميد نشويم كه:
برترين عبادت مؤمن انتظار فرج داشتن از خداوند است.
خدمت كردن و ياري رساندن به امام زمان (علیه السلام)
در وجود مقدس حضرت ولي عصر(علیه السلام) اموري جمع است كه هر كدام به تنهايي ما را بر آن مي‌دارد كه از ياري رساندن به امام و اطاعت از آن بزرگوار يك لحظه هم كوتاهي نكنيم. حضرت مهدي (علیه السلام) حق ولايت و جانشيني از جانب خدا و رسول او بر گردن ما دارد، حق ولي‌نعمت و واسطة نعمت بودن، حق معلّمي بزرگ و عالمي هدايتگر، حق پدري مهربان و دلسوز... و حق تمام نعمتهاي ظاهري و باطني كه به بركت وجود آن عزيز از آن برخورداريم و شكر و سپاسش بر ما لازم است و تلاش در جهت ياري رساندن به آن حضرت يكي از راه‌هاي اداي اين حق بزرگ و شكر اين نعمت گرانقدر است.
امام صادق(علیه السلام) در بين انواع عبادات آن را ترجيح داده و فرموده‌اند:
اگر دوران او را دريابم تمام مدت زندگاني‌ام او را خدمت خواهم كرد.
منظور از ياري كردن امام، اقدام كردن و همكاري نمودن در هر كاري است كه مورد نظر و خواست آن بزرگوار باشد، لذا چگونگي اين ياري كردن بر حسب زمانها و مكان‌هاي مختلف، تفاوت مي‌كند:
ياري كردن در دوران غيبتش به گونه‌اي خاص انجام مي‌گردد و در زمان حضورش نحوه ديگري دارد.
گاهي ياري كردن به وسيله پنهان داشتن اعتقاد به آن حضرت انجام مي‌شود و گاه با برپايي مجالسي براي يادآوري نام و ياد او و زماني به دعا كردن براي تعجيل در فرج و ظهورش. گاه با ياري دوستان و محبان و شيعيانش و گاهي با تأليف و نشر كتاب‌ها و....
البته ياري كردن وظيفه همه افراد است امّا در كار جمعي تأثيري هست كه در كار فردي نيست
اميرالمؤمنين علي(علیه السلام) در يكي از خطبه‌هايشان مي‌فرمايند:
اي مردم اگر شما از ياري كردن حق از پاي نمي‌نشستيد و در كنار زدن باطل سستي نمي‌كرديد، آنانكه بر شما نيرو يافتند، قوت نمي‌گرفتند ولي شما همچون بني‌اسرائيل راه را گم كرديد و به جانم سوگند كه بعد از من سرگرداني شما چندين برابر خواهد شد از جهت اينكه حق را پشت سر نهاديد و به بيگانگان پيوستيد.
ياوران مهدي چنانكه در احاديث و روايات آمده است :
برادران پيغمبر خدا(ص) و گرامي‌ترين افراد امت او در قيامتند.
آنها برترين افراد در هر زمانند.
يقين آنها، قوي، ايمانشان، شگفت‌انگيز و صبرشان، عظيم است و ثواب عبادت‌هايشان چند برابر مي‌شود.
به خاطر آنها بلايا رفع مي‌شود و آسمان باران رحمتش را مي‌بارد ... و اينها فقط گوشه‌اي از فضايل و برتري‌هاي ياوران و خدمتگزاران واقعي مولايمان حضرت صاحب‌الزمان (عج) است.
پس شايسته است كه در اطاعت و خدمت به آن حضرت تلاش كنيم و بر تلاش و ياري خود دوام بخشيم و ياد آن عزيز را با طولاني شدن مدت آن فراموش نكنيم و از خدا بخواهيم تا ما را از ياوران واقعي حضرت مهدي (علیه السلام) قرار دهد.
تجديد بيعت با حضرت ولي عصر، عجّل‌الله تعالي فرجه الشریف
بيعت و تجديد عهد و ميثاق با پيغمبر، صلّي‌الله عليه‌وآله وسلم، و امام، عليه‌السلام، در احاديث و روايات اسلامي از جمله واجباتي است كه بر گردن همه افراد، از مرد و زن نهاده شده است.
پيغمبر اكرم، صلّي‌الله عليه‌وآله وسلم، فرموده‌اند:
هركس بميرد درحالي كه نسبت به امام مسلمين بيعتي بر گردن او نباشد به مرگ جاهليت مرده است .
در خطبه غدير نيز آمده است مأموريت الهي پيامبر، صلّي‌الله عليه‌وآله وسلم، و رسالت بزرگ ايشان زماني به‌انجام رسيد كه دين اسلام را به فرمان خداوند در غدير خم كامل نمودند.
رسول خدا، صلّي‌الله عليه‌وآله وسلم، در اين روز همة امت را (چه كساني كه حاضر بودند و چه غائب) به بيعت با اميرمؤمنان، امام حسن، امام حسين و امامان از فرزندان حسين، عليهم‌السلام، امر فرمود و عهد و پيمان به اطاعت ايشان را بر مردم واجب نمود، با وجود اينكه ائمه اطهار، عليهم‌السلام، معاصر اهل آن زمان نبودند.
البته بيعت، گاه به‌معناي دست دادن است كه اگر در زمان حضور امام معصوم، عليه‌السلام، طلب شود بر همه افراد واجب است كه اطاعت كنند.
از همين‌رو وقتي پيامبر اسلام، صلّي‌الله عليه‌وآله وسلم، در روز غدير و غير آن مسلمانان را به بيعت كردن با امام، عليه‌السلام، فرا مي‌خواند، به آن سبقت مي‌گرفتند. حتي ايشان بعد از فتح مكه امر فرمود ظرف آبي آوردند، دست خود را در آن فرو برده، سپس آن را بيرون آورد، آنگاه به زنان فرمودند: دستهايتان را در اين آب فرو ببريد كه همين بيعت است.
و گاه بيعت با دل و زبان است، يعني تصميم قلبي محكم و ثابت بر اطاعت امر امام، عليه‌السلام، و ياري كردن او با نثار جان و مال و بر زبان آوردن آنچه دل بر آن نهاده‌ايم.
چنانكه رسول خدا، صلّي‌الله عليه‌وآله وسلم، وقتي دشواري بيعت همه مؤمنان با علي، عليه‌السلام، را ديدند به آنان امر فرمودند كه با زبان، عهد و بيعت خود را اظهار كنند.
پس سزاوار است در دوران غيبت، دل به ولايت مولايمان امام زمان، عجّل‌الله تعالي‌فرجه، بسپاريم و هر روز عهد و بيعت خويش را با امام، عليه‌السلام، يادآور شويم.
چنانكه دعاي عهد مشتمل بر تجديد بيعت براي حضرت صاحب‌الامر، عجّل‌الله تعالي‌فرجه، است و امام صادق، عليه‌السلام، درباره آن فرموده‌اند:
هركس چهل روز اين دعا را بخواند از ياوران حضرت قائم، عليه‌السلام، خواهد بود و اگر پيش از ظهور آن حضرت بميرد، خداي تعالي او را زنده خواهد كرد تا در ركاب آن جناب جهاد نمايد...
همچنين مستحب است عهد و ميثاق با آن حضرت را در روز جمعه تازه نماييم كه در اين روز خداوند برولايت امامان، عليهم‌السلام، از جهانيان پيمان گرفته است و ثواب كارهاي نيك در آن دو برابر نوشته مي‌شود و بدون ترديد بيعت كردن از نيكوترين كارها و بهترين و كاملترين عبادتهاست و:
هركس بر آنچه با خدا عهد بسته وفادار بماند خداوند او را پاداشي بزرگ خواهد داد
اندوهگين بودن و گريستن در فراق امام عصر(علیه السلام)
از نشانه‌هاي دوستي و اشتياق شيعيان به امام عصر (علیه السلام) و دليل معرفت و محبت قلبي آنان به امام، اندوهگين بودن از فراق‌آن حضرت و گريستن بر مصيبت‌ها و رنج‌هاي ايشان است،
چنانكه در ديوان منسوب به آقا و مولايمان اميرالمؤمنين‌علي(علیه السلام) در بيان دلايل و نشانه‌هاي دوستي راستين آمده است:
و از نشانه‌ها: خنديدنش در ميان مردم است، درحاليكه دلش مالامال از اندوه باشد.
همانطور كه هر يك از دوستان و خويشان بر گردن ما حقي دارند و اگر به گرفتاري و مصيبتي مبتلا شوند، ما نيز به خاطرغم و اندوه آنان اندوهگين مي‌شويم، مطمئناً اين حق براي پيشوا و مولايمان، حضرت حجت (ع)، بر تمامي مؤمنين‌سزاوارتر است.
اگر بدانيم كه غيبت طولاني امام چه محروميت بزرگي را نصيب ما كرده است و تحمل اين همه سال انتظار،چقدر براي خود ايشان سخت است، بدون شك روزها و شب‌هايمان بي‌ذكر ياد او نخواهد گذشت.
امام صادق (علیه السلام) درباره فضيلت اندوهگين بودن در فراق آن حضرت فرموده‌اند:
شخص مهموم به خاطر ما كه غم و اندوهش از جهت ظلمي است كه بر ما رفته، نفس كشيدنش‌تسبيح‌گويي است و هم او به خاطر ما عبادت است..... هر كس ديده‌اش در راه ما گريان شود به خاطرخوني كه از ما به ناحق ريخته شده يا حقي كه از ما سلب گرديده يا حرمتي كه از ما هتك شده يا به خاطر يكي‌از شيعيانمان خداوند تعالي به آن اشك سال‌ها جايگاهش را در بهشت قرار خواهد داد.
غيبت مولايمان و آنچه از ناراحتي‌ها و حوادث ناگوار بر آن حضرت و بر شيعيان وارد گرديده، از بزرگترين و مهمترين‌علل حزن و اندوه ائمه معصومين (علیه السلام) بوده است، چنانكه مفضل بن عمر، از اصحاب خاص امام صادق (علیه السلام) در توصيف‌احوال آن امام، آورده است:
زماني ايشان را ديدم كه بر روي خاك نشسته و همچون كسي كه فرزند از دست داده و جگرش سوخته باشد مي‌گريد.حزن و اندوه چهره‌اش را فراگرفته و رنگش را تغيير داده و اشك، چشمانش را پر كرده بود، مي‌فرمودند:
اي آقاي من! غيبت تو خواب از سرم ربوده و زمين را بر من تنگ نموده و راحتي از دلم برده. اي آقاي‌من! غيبت تو مصيبتم را به اندوه‌هاي ابدي پيوسته... از جهت مصيبت‌هاي گذشته و بلاياي پيشين اشكي ازچشمم جاري نشود و ناله‌اي از سينه‌اي سر نكشد مگر اينكه در برابر چشمم مجسم مي‌گردد محنت‌هاي (تو)كه از آن ها بزرگتر و سخت‌تر است...
پس عرض كردم اين كدام محنت سخت است كه سبب شده اينچنين در ماتم و سوگ بنشينيد؟
امام آهي بركشيد و پريشاني‌اش بيشتر شد و فرمودند:
به درازا كشيدن و طول عمر (قائم)مان و گرفتاري مؤمنين در آن زمان و شك و ترديدهايي كه بر اثرطولاني شدن غيبت او بر ايشان پديد مي‌آيد و بيشترشان از دين برمي‌گردند و رشته اسلام يعني ولايت را ازگردن بيرون مي‌افكنند.
اهداء ثواب نماز و قرائت قرآن به امام زمان (علیه السلام)
يكي ديگر از آداب و وظايف مؤمنان منتظر در عصر غيبت، هديه كردن ثواب نماز يا قرائت قرآن به امام زمان عليه السلام، است.
همانطور كه هر يك از ما براي نشان دادن علاقه و محبت خود به ديگران، كلمات محبت‌آميز بر زبان مي‌آوريم، به ديدارشان مي‌رويم يا به آنان هديه مي‌دهيم تا از دوستي و محبت متقابل آنها برخوردار شويم، با بر زبان آوردن آيات زيباي قرآن يا عبارات و آيات نماز، عشق و علاقه قلبي خويش را به مولايمان حضرت صاحب الزمان (علیه السلام) هديه مي‌كنيم تا از محبت و دوستي آن امام بزرگوار بيشتر بهره‌مند گرديم.
چنانكه نقل است در زمان امام حسن مجتبي (علیه السلام) دخترك خدمتكاري با دسته گلي خوشبو نزد امام آمد و شاخه گلي را به آن حضرت هديه نمود. امام در مقابل اين كار پاداش بزرگي به وي بخشيد. سپس در مقابل نگاه متعجب اطرافيان خود فرمودند: خداوند به ما دستور داده و فرموده است:
هر گاه كسي شما را ستايش كند شما بايد در مقابل به ستايشي بهتر از آن يا مانند آن پاسخ دهيد .
در واقع ائمه معصومين، عليهم السلام، ما از اين هديه‌ها بي‌نيازند، همانگونه كه دريا از آنچه ابرها بر آن مي‌بارند بي‌نياز است. ولي ما بي‌نياز نيستيم از اينكه به ايشان هديه‌اي تقديم نماييم.
البته در اينكه نماز مخصوصي به عنوان هديه به حضرت مهدي يا به يكي از ائمه اطهار، عليهم‌السلام، به جاي آوريم يا سوره‌اي را به عشق آنان ختم كنيم، هيچ حد و وقت و شماره‌اي نيست و هر كس به مقدار محبت و توانايي‌اش به محبوبش هديه تقديم مي‌كند و بر حسب طاقتش او را خدمت مي‌نمايد. بدون شك نماز و قرآني كه با اين نيت آغاز مي‌شود علاوه بر ثواب و پاداشي كه براي صاحب آن به همراه دارد، پيوند و ارتباط انسان مومن را با امام غائبش محكم‌تر مي‌كند كه به وسيله آن مي‌تواند به محبوب خويش نزديك‌تر شود.
چنانكه امام موسي كاظم (علیه السلام) در فضيلت آنان كه ثواب قرائت و ختم قرآن رابه پيامبر و ائمه اطهار، عليهم السلام، هديه مي‌كنند، فرموده‌اند:
پاداش آنان اين است كه در روز قيامت با ما اهل‌بيت خواهند بود.
همچنين يكي از معصومين، عليهم السلام، روايت است كه فرموده‌اند:
هر كس ثواب نماز خود (چه واجب و چه مستجب) را براي رسول خدا و امير المؤمنين و امامان بعد از آن حضرت، عليهم السلام، قرار دهد خداوند ثواب نمازش را آنقدر افزايش مي‌دهد كه از شمارش آن نفس قطع مي‌گردد و پيش از آنكه روحش از بدنش برآيد به او گفته مي‌شود: هديه تو به ما رسيد پس امروز، روز پاداش و تلافي كردن (نيكيهاي) توست. دلت خوش و چشمت روشن باد به آنچه خداوند برايت مهيّا فرموده و گوارايت باد آنچه كه به آن رسيده‌اي.
محبت خاص به حضرت ولي عصر(علیه السلام)
محبت به ائمه معصومين، عليهم‌السلام، و دوستي ايشان بخشي از ايمان و شرط قبولي اعمال است و در اين باره روايات و احاديث بسياري نقل شده است ولي محبت به مولايمان، حضرت حجت ، عليه‌السلام، داراي ويژگيهايي است كه آن را در ميان محبت به ساير امامان معصوم، عليهم‌السلام، خاص مي‌كند:
1- محبت و شناخت امام عصر عليه‌السلام ، از محبت و شناخت ساير امامان معصوم عليهم‌السلام جدا نمي‌گردد ولي عكس آن چنين نيست. يعني ممكن است كسي نسبت به امامان ديگر محبت و شناخت داشته باشد، ولي حضرت مهدي عليه‌السلام، را نشناسد. بنابراين اگر آن بزرگوار را بشناسيم و او را دوست بداريم حقيقت ايمان ما كامل مي‌گردد،
چنانكه امام رضا ، عليه‌السلام، از پيامبر خدا، صلّي‌اللّه‌عليه‌وآله، روايت كرده‌اند:
... هر كس دوست دارد خداوند را ملاقات كند در حالي كه ايمانش كامل و اسلامش نيكو باشد، بايد كه ولايت حجت منتظر را دارا گردد. اينان چراغهايي در تاريكي و امامان هدايت و نشانه‌هاي تقوي هستند. هر كس آنها را دوست بدارد و ولايتشان را بپذيرد، من ضمانت مي‌كنم كه خداوند او را به بهشت خواهد برد.
2- پيروزي و غلبة نهايي مسلمين بر كافران، زنده‌شدن دوبارة دين اسلام و برپايي حكومت جهاني حق و عدالت به دست آن حضرت و با ظهور ايشان انجام مي‌پذيرد.
3- آن حضرت بعد از اميرالمؤمنين و امام حسن و امام حسين، عليهم‌السلام، از ساير امامان، عليهم‌السلام، افضل و برتر است چنانكه امام صادق، عليه‌السلام، از رسول خدا، صلّي‌اللّه‌عليه‌وآله، نقل كرده‌اند كه فرمودند:
خداوند از بين روزها، روز جمعه و از ماهها، ماه رمضان و از شبها، شب قدر را برگزيد و از مردم، پيغمبران و از پيغمبران، رسولان و از رسولان، مرا و علي را از من برگزيد و از علي، حسن و حسين را اختيار كرد و از حسين، اوصياء را برگزيد...كه نهمين ايشان افضل آنها مي‌باشد.
4- تمام آنچه از نعمتهاي فراوان و عنايات بي‌پايان خداوند، ما را فرا گرفته است به بركت مولايمان امام زمان عليه‌السلام، و به واسطة او و احسان اوست
علاوه بر اينها، هرچه محبت و دوستي ما عميق‌تر و نيرومندتر گردد، آثار و نشانه‌هاي آن بيشتر مي‌شود همچنانكه درخت هر چه بيشر رشد و پرورش يابد گلها و ميوه‌هايش بيشتر مي‌شود.
از نشانه‌هاي محبت: ياد كردن از محبوب و از دل بر زبان آوردن خوبيها و زيباييهاي او و كمر بستن به اطاعت و خدمت اوست.
امام صادق عليه‌السلام، مي‌فرمايند:
خداوند رحمت كند بنده‌اي را كه ما را نزد مردم محبوب نمايد و ما را در معرض دشمني و كينه‌توزي آنان قرار ندهد. همانا به خدا سوگند اگر سخنان زيباي ما را براي مردم روايت مي‌كردند به سبب آن عزيزتر مي‌شدند...
در مضموني از كلام حضرت علي، عليه‌السلام، و امام حسن عسكري، عليه‌السلام، نيز آمده است كه هر كس از شيعيان، ما را بشناسد و مردمي را كه از ديدن ما محروم مانده‌اند هدايت نمايد و از تاريكي جهل به نور علمي كه ما به او داده‌ايم بيرون برد، در قيامت تاجي از نور بر سرش مي‌درخشد و در بهشت با ما خواهد بود.
منبع: مكيال المكارم، آیت الله سيد محمدتقي موسوي اصفهاني(رحمت الله علیه)
