به اتفاق علمای شیعه و اهل تسنن این جمله از پیغمبر اکرم متواتر است.احدی در این جمله تردید ندارد که پیغمبر اکرم فرمود:«لو لم یبق من الدنیا الا یوم واحد لطول الله ذلک الیوم حتی یخرج رجل من ولدی »یعنی اگر فرض کنیم از دنیا یک روز بیشتر باقی نمانده است،خدا آن روز را طولانی می کند تا مهدی از اولاد من ظهور کند.مقصود این است:این قضای حتمی پروردگار است که اگر فرض کنیم از عمر دنیا یک روز بیشتر باقی نمانده است این کار حتما باید عملی شود.این روایتی است که اهل تشیع و اهل تسنن هر دو روایت کرده اند و در آن تردیدی نیست.
بعضی از دوستان وقتی که می دیدند که این برادر ما از حجاز،آقای شیخ خلیل الرحمن (1) ،همیشه صحبت انتظار ظهور حضرت حجت را می کند،تعجب می کردند که ایشان اهل تشیع نیستند،چطور انتظار ظهور حضرت حجت را دارند؟واقعا ایشان انتظار ظهور حضرت حجت را دارند.اغلب ما شاید روی عادت و منطقه جغرافیایی می گوییم،و ایشان روی اعتقاد و ایمان می گویند.گفتم:این مطلبی است که شیعه و سنی ندارد،اهل تسنن هم این سخن را زیاد می گویند.
حال ببینید پیغمبر چگونه آن روز را روشن و دوره کمال بشریت می بیند.فرمود:«المهدی یبعث فی امتی علی اختلاف من الناس و الزلازل »مهدی علیه السلام در یک شرایطی می آید که اختلاف در میان بشر شدید و زلزله ها برقرار است(مقصود زلزله های ناشی از مواد زیر زمین نیست)،اصلا زمین به ست بشر دارد تکان می خورد و خطر،بشریت را تهدید می کند که زمین نیست و نابود شود.«فیملا الارض قسطا و عدلا کما ملئت ظلما و جورا»بعد از آنکه پیمانه ظلم و جور پر شد،دنیا را پر از عدل و داد می کند.«یرضی عنه ساکن السماء و ساکن الارض »از او،هم خدای آسمان راضی است و هم خلق خدای آسمان و مردم روی زمین،می گویند:الحمد لله که شر این ظلمها از سر ما کوتاه شد.بعد فرمود: «یقسم المال صحاحا»ثروت را به طور صحیح تقسیم می کند.گفتند:یا رسول الله!یعنی چه به طور صحیح؟فرمود:عادلانه و بالسویه تقسیم می کند.«و یملا الله قلوب امة محمد غنی و یسعهم عدله » (2) خداوند دل امت اسلام را مملو از غنا می کند،یعنی خیال نکن غنا و ثروت،تنها همان ثروت مادی است، دلها غنی می شود،فقرها و نیازها و حقارتها و بیچارگیها و کینه ها و حسادتها،همه از دلها بیرون کشیده می شود.
امیر المؤمنین علی علیه السلام در نهج البلاغه می فرماید:حتی تقوم الحرب بکم علی ساق،بادیا نواجذها،مملوءة اخلافها،حلوا رضاعها،علقما عاقبتها.پیش بینی می کند که قبل از ظهور حضرت مهدی آشوب عجیب و جنگهای بسیار مهیب و خطرناکی در دنیا هست.می فرماید:جنگ روی پای خودش می ایستد،دندانهای خودش را نشان می دهد مثل یک درنده ای که دندان نشان می دهد،شیر پستان خودش را نشان می دهد،یعنی آن ستیزه جویان و آتش افروزان جنگ نگاه می کنند می بینند این پستان جنگ خوب شیر می دهد یعنی به نفعشان کار می کند،اما نمی دانند که عاقبت این جنگ به ضرر خودشان است.«حلوا رضاعها»دوشیدنش خیلی شیرین است اما«علقما عاقبتها»عاقبتش فوق العاده تلخ است.«الا و فی غد و سیاتی غد بما لا تعرفون »بدانید که فردا دنیا آبستن چیزهایی است که هیچ پیش بینی نمی کنید،نمی شناسید و آگاه نیستید،ولی بدانید هست و فردا با خود خواهد آورد. «یاخذ الوالی من غیرها عمالها علی مساوی اعمالها»اول کاری که آن والی الهی می کند این است که عمال و حکام را یک یک می گیرد،اعوان خودش را اصلاح می کند،دنیا اصلاح می شود.«و تخرج له الارض افالیذ کبدها»زمین پاره های جگر خودش را بیرون می دهد،یعنی زمین هر موهبتی که در خودش دارد از هر معدنی،و هر استعدادی که شما تصور بکنید،همه را بیرون می دهد،هر چه تا امروز مضایقه کرده بیرون می دهد.«و تلقی الیه سلما مقالیدها»زمین می آید مثل یک غلام در حالی که تسلیم است کلیدهای خودش را در اختیار او قرار می دهد(اینها همه تعبیر و بیان است)یعنی دیگر سری در طبیعت باقی نمی ماند مگر اینکه به دست او کشف می شود.مجهولی در طبیعت باقی نمی ماند مگر اینکه در آن دوره مکشوف می گردد.«فیریکم کیف عدل السیرة »آنوقت او به شما نشان خواهد داد که عدالت واقعی یعنی چه،نشان خواهد داد که اینهمه که دم از اعلامیه حقوق بشر و آزادی می زدند همه اش دروغ بود،اینهمه که دم از صلح می زدند همه اش دروغ و نفاق و«جو فروشی و گندم نمایی »بود. «و یحیی میت الکتاب و السنة » (3) قوانین کتاب و سنت را که متروک مانده و به حسب ظاهر مرده و از میان رفته است زنده خواهد کرد.و نیز فرمود:اذا قام القائم حکم بالعدل.
هر یک از ائمه ما یک لقبی دارد.مثلا امیر المؤمنین:علی المرتضی.امام حسن:الحسن المجتبی.امام حسین:سید الشهداء،و ائمه دیگر:السجاد،الباقر،الصادق،الکاظم،الرضا،التقی،النقی،الزکی العسکری. حضرت یک لقبی دارد مخصوص به خود،لقبی که از مفهوم «قیام »گرفته شده است،آن که در جهان قیام می کند:القائم.
اصلا ما حضرت مهدی را به قیام و عدالت می شناسیم.هر امامی به یک صفت شناخته می شود،این امام به قیام و عدالت شناخته می شود.
«و ارتفع فی ایامه الجور»جور و ظلمی دیگر در کار نیست.«و امنت به السبل »همه راهها،راههای زمینی، دریایی و هوایی امن می شود،چون منشا این نا امنیها ناراحتیها و بی عدالتی هاست.وقتی که دالت برقرار بشود،[چون]فطرت بشر فطرت عدالت است،دلیل ندارد که نا امنی وجود داشته باشد.«و اخرجت الارض برکاتها»و زمین تمام برکات خودش را بیرون می آورد.«و لا یجد الرجل منکم یومئذ موضعا لصدقته و لا بره...و هو قوله تعالی: و العاقبة للمتقین آیا می دانید ناراحتی مردم آن وقت چیست؟ ناراحتی مردم فقط این است که اگر بخواهند یک صدقه ای بدهند و یک کمکی به کسی بکنند،یک نفر[مستحق]پیدا نمی کنند،یک فقیر در روی زمین پیدا نخواهد شد.
راجع به «توحید الهی »می فرماید:«حتی یوحدو الله و لا یشرک به شیئا»و راجع به «امنیت »می فرماید:«و تخرج العجوزة الضعیفة من المشرق ترید المغرب لا یؤذیها احد»یک پیر زن ناتوان،از مشرق تا مغرب دنیا را مسافرت می کند بدون کوچکترین آزار و اذیتی.
زیاد است:آنچه از عدالت گفته شده است،از صلح و صفا به معنی واقعی گفته شده است،از آزادی و امنیت کامل گفته شده است،از ثروت و برکت فراوان گفته شده است،از تقسیم عادلانه ثروت گفته شده است،از فراوانی وسائل(وسائل دامداری و غیره)،از میوه و گوسفند گفته شده است،از نبودن مفاسد گفته شده است که دیگر شرب خمری وجود نخواهد داشت،دیگر زنایی وجود نخواهد داشت،دیگر بشر تنفر دارد از دروغ گفتن،تنفر دارد از غیبت کردن،تنفر دارد،از تهمت زدن،تنفر دارد از ظلم کردن.
اینها بر اساس چه فلسفه ای است؟همان که عرض کردم:اسلام می گوید عاقبت بشر عدالت است،اما نمی گوید آن عدالتی که در عاقبت می آید فقط این است که فکر بشر به اینجا منتهی می شود که منفعت من در این است که منافع دیگران را حفظ کنم،نه[در آن زمان]عدالت برای بشر محبوب و مثل یک معبود است،یعنی روحش رقاء پیدا می کند،تربیتش کامل می شود،و این نمی شود جز اینکه یک حکومت عادل جهانی بر مبنای ایمان،خدا پرستی و خدا شناسی و بر مبنای حکومت قرآن به وجود آید،و ما مسلمین خوشوقتیم که بر خلاف اینهمه بدبینیهایی که در دنیای غرب برای بشریت به وجود آمده،به آینده بشریت خوشبین هستیم. همین راسل در کتاب امیدهای نو می گوید:امروز دیگر غالب دانشمندان امیدشان را از بشریت قطع کرده و معتقدند که علم به جایی رسیده است که عن قریب بشر به دست علم نابود خواهد شد.می گوید:یکی از این افراد اینشتین است.اینشتین معتقد است که بشر با گوری که به دست خودش کنده است،یک گام بیشتر فاصله ندارد.بشر به مرحله ای رسیده است که فشار دادن چند دگمه همان و زمین ما کن فیکون شدن همان.و واقعا هم اگر ما معتقد به خدا و دست غیبی نباشیم،اگر آن اطمینانی که قرآن به آینده بشریت می دهد ما را مطمئن نکرده باشد، یعنی اگر ما همین ظواهر دنیای امروز را ببینیم،حق با اینهاست.روزی نیست که وسائل مخرب به صورت نیرومندتر،مهیب تر و وحشتناکتر پیدا نشود.از حدود بیست سال پیش،از وقتی که بمب اتمی در هیروشیما افتاد،تا امروز،نگاه کنید ببینید قدرت تخریبی صنعتی بشر چند برابر شده است؟رسیده به مرحله ای که می گویند دنیای امروز دیگر غالب و مغلوب ندارد.اگر جنگ سوم جهانی پیش بیاید، صحبت این نیست که آیا آمریکا غالب است یا شوروی یا چین.اگر جنگ سومی پیش بیاید آن که مغلوب است زمین و بشریت است و آن که غالب است هیچ است.اما ما می گوییم:برای بشر و برای زمین از این پرتگاهها باز هم پیدا شده است،دست الهی بالای همه دستهاست. و کنتم علی شفا حفرة من النار فانقذکم منها (4).به ما گفته اند:«افضل الاعمال انتظار الفرج » (5) این خوشبینی و انتظار فرج کلی فضیلتش از همه اعمال بیشتر است،چرا؟برای اینکه این یک ایمانی است در سطح بسیار عالی.
خدایا ما را از منتظران واقعی فرج امام زمان(عجل الله تعالی فرجه)بگردان.
خدایا به ما آن شایستگی را عنایت کن که دولت بر حق او را ادراک کنیم.اللهم انا نرغب الیک فی دولة کریمة،تعز بها الاسلام و اهله و تذل بها النفاق و اهله،و تجعلنا فیها من الدعاة الی طاعتک و القادة الی سبیلک.
و صلی الله علی محمد و آله الطاهرین
پی نوشتها:
1- [از قاریان قرآن که حسینیه ارشاد از او دعوت به عمل آورده بود.]
2- اعلام الوری،ص 401.
3- نهج البلاغه،خطبه 138.
4- آل عمران/103.
5- بحار الانوار،ج 52/ص 122.
مجموعه آثار جلد 18 صفحه 161.
استاد شهید مرتضی مطهری
