گل يخ
فهرست
گلِ يخ 5
سُرب 37
خاطرات يك مرده 101
شيراحمد 123
طوطي 171
خودكشي 183
ماريا 195
گل يخ
همه چيز با آن زنگ بي هنگام تلفن آغاز شد، بعد از ظهر تفتيده و طولاني يكي از روزهاي مردادماه ، باز هم مثل روزهاي ديگر، بي حوصله و كسل روي تختخوابم افتاده بودم تا عصر شود و نسيمي بوزد، بلكه بتوانم به كار و مشغله هاي معمولم برسم ، زنگ تلفن به صدا در آمد، ميان خواب و بيداري گوشي را برداشتم و گفتم :
ــ بفرماييد!
پس از مكث كوتاه ، صداي آرام و گرفته ي غريبه اي از آن طرف سيم به گوشم رسيد:
ــ مي توانم چند دقيقه مزاحمتان شوم ؟
فكر كردم باز هم گرفتار همان مزاحم هاي بي چشم و رو شده ام و خواستم گوشي را بگذارم كه دوباره با همان صداي محزون گفت :
ــ خواهش مي كنم !
حسي مرموز و كنجكاوي اي خاص مرا از گذاشتن گوشي بازداشت . گويي دست ناپيداي تقدير بازويم را كرخ كرده بود تا بر خلاف هميشه كه بي درنگ گوشي را بر جاي مي گذاردم در ميان خواب و بيداري چشم به سقف دوزم و منتظر مانم .
آن وقت بود كه ادامه داد:
ــ ممنونم . يك وقت فكر نكنيد از آن مزاحم هاي بي سرو پا هستم ! باور كنيد اين اولين بار است كه بي اختيار دستم بر شماره گير تلفن چرخيده ، مي دانيد از شدت كلافگي در اين بعدازظهر گرم و بي پايان بود، فكر كردم شايد از غصه خوردن و آشفتگي بهتر باشد، اين طور نيست ؟
او منتظر ماند اما من همچنان ساكت بودم . دوباره گفت :
ــ به هر حال خيلي به ذوقم مي خورد اگر همين بار اول و آخر هم كسي به حرف هايم گوش نمي داد، از اين بابت از شما متشكرم .
و ادامه داد:
ــ مي دانيد يكباره هوس كردم براي كسي حرف بزنم ، كسي كه مثل دور و بري هايم نباشد، كسي ديگر و گوشي ديگر... و البته ناشناس ! براي همين زنگ زدم و صداي شما اعتمادم را جلب كرد، در حالي كه اصلاً نمي دانم كي هستيد، كجا هستيد و چند سال داريد؟ فقط همين قدر فهميدم كه زن هستيد.
پس از مكثي باز ادامه داد:
ــ ببينم به نظر شما مسخره نيست كه آدم فقط با يك كلمه به كسي اعتماد كند؟
اما من اين طورم و گاهي فقط به طنين يك صدا و يا برق يك نگاه اعتماد مي كنم ، يعني انگار به كمك يك حس دروني ، كشف و شهود مي كنم و خوشبختانه تا به حال هم اشتباه نكرده ام .
و خنده كوتاهي سرداد و باز ساكت شد و من در حالي كه ديگر كاملاً بيدار شده بودم ، همچنان ساكت دراز كشيده و گوش مي دادم .
آن وقت ادامه داد:
ــ از قرار معلوم شما نمي خواهيد چيزي بگوييد اما من تازه زبانم باز شده است و تا حرفم را قطع نكنيد دست بردار نيستم . راستي بگذاريد چيزي از شما بپرسم ، به نظر شما اين زندگي يك بازي احمقانه نيست ؟ اينكه توي اين هستي بي پايان و بدون سر و ته كه نه اولش معلوم است و نه آخرش ، روي يكي از اين بي نهايت اجرام معلق ، موجوداتي ناچيز و چهار دست و پا بيايند و براي خود دفتر و دستكي راه بيندازند و حرف و حديث و حساب و كتابي و آن هم فقط در فرصت كوتاهي به اندازه ي عمر يك شهاب چه سوداهايي كه در سر نمي پرورانند! دسته دسته در فاصله ي يك نيستي تا نيستي ديگر مي آيند و با اين همه خيالات باطل و آرزوهاي محال ، خب كه چي ؟ تا به حال فكر كرده ايد كه ما كي هستيم وجريان چيست ؟
و دوباره ساكت شد. من ديگر نيم خيز روي تختخوابم نشسته بودم و داشتم با تعجب به حرف هاي اين ناشناس مغموم گوش مي دادم كه باز ادامه داد:
ــ همه هم فكر مي كنند عمر نوح دارند و بر نصف كاينات مسلط ؛ آن چنان با غرور راه مي روند و با يقين حرف مي زنند كه انگار نه انگار اين موجود حقير همان بازيچه ي محكوم به زوال دست روزگار است .
و بعد كه مرا همچنان ساكت يافت گفت :
ــ خب مثل اينكه از متانت شما سوءاستفاده كردم و حسابي سرتان را درد آوردم اما در عوض كمي سبك شدم . به هر حال هر كه بوديد لطف كرديد حوصله به خرج داديد و حرف هايم را شنيديد. خداحافظ .
و گوشي را گذاشت .
آن وقت من نيز پس از چند لحظه كه همچنان هاج و واج از حرف هاي او گوشي را در دست گرفته بودم ، حواسم سر جا آمد و گوشي را در جايش گذاشتم .
تنها سايه ي كم رنگي از حرف هايي كه زده بود، فرداي آن روز و آن هم زماني به يادم آمد كه دوباره حوالي همان ساعت زنگ تلفن به صدا درآمد. اين بار هم با تأني گوشي را برداشتم و گفتم :
ــ بفرماييد!
آن وقت همان صدا پاسخ داد:
ــ چه خوب ! خودتانيد؟ باور كنيد اصلاً قصد نداشتم دوباره تلفن بزنم ، شماره تان در حافظه ي تلفنم مانده بود و بي اختيار دستم پيش رفت و...
پس از مكثي ادامه داد:
ــ يعني دروغ مي گويم ، خيلي هم بي اختيار نبود. اصلاً همين بعداز ظهري خداخدا مي كردم شماره تان در حافظه ي تلفن مانده باشد، كه خوشبختانه همين طور هم بود اما براي اينكه خاطرتان جمع شود كه من آدم بي سروپايي نيستم ، اگر ناراحت شده ايد همين حالا قطع كنيد و من هم ديگر زنگ نمي زنم .
راستش نمي دانم كدام لجاجت مرموزي مرا واداشت تا تلفن را قطع نكنم ، او نيز پس از چند لحظه مثل دون ژواني كاركشته كه با اولين ترفند، شكار تازه اش را رام مي كند، خنده ي كوتاهي از سر رضايت كرد و ادامه داد:
ــ قرارمان سر جاي خود باشد، شما مجبور نيستيد حرف بزنيد. همين قدر هم كه گوش مي كنيد نيمي از لطف را در حق من كرده ايد. راستش من هنوز نمي دانم شما كي هستيد، مجرد يا متأهل ، بچه داريد يا نه .
و ساكت شد. در دل گفتم چقدر پررو! همين الان شرط كرده بود فقط او حرف بزند. خيال مي كند من خام هستم و ناگهان مثل كودك گول خورده اي دهان باز مي كنم . همچنان منتظر ماندم .
آن وقت گفت :
ــ خب اشكالي ندارد، در عوض شما هم از من چيزي نمي دانيد. و باز خنده ي شيطنت باري سرداد كه يعني حالا مرا نيز مثل خودش در دام دغدغه ي وسوسه ي شناسايي مخاطب گرفتار ساخته است ! بعد گفت :
ــ راستي نمي دانم حرف هاي ديروزم يادتان هست يا نه . البته انتظاري هم ندارم يادتان باشد اما به نظر من با وجود تمام اين بي اعتباري و ابهام و ندانم كاري ما آدم ها و با وجود اين هستي مطلق و بي انتها كه هنوز هم كسي از ماوراي آن خبر ندارد، بايد پاي يك چيزي در ميان باشد، يك چيزي كه اين هستي نمي تواند بدون آن سر پابماند، انگار چيزي مثل توري نامرئي يا حبابي بلورين روي سر همه ي اين كاينات كشيده شده است . نمي دانم چيست ؟ اما مطمئنم كه هست ؛ شايد يك فكر باشد، يك حكمت يا يك انرژي ، نمي دانم ، اما هر چه هست وجود دارد. شما چه فكر مي كنيد؟
وقتي ديد خيال ندارم سكوتم رابشكنم ، باز ادامه داد:
ــ من خيلي وقت است كه به دنبال آن گمشده مي گردم و دلم مي خواهد چيزي را كه فلاسفه و حكما نيافتند، پيدا كنم ، مسخره نيست ؟
پس از مكثي كوتاه دوباره ادامه داد:
ــ اما مي دانيد به نظر من پيدا كردن حقيقت بيشتر به ايمان و اميد نياز دارد تا به معرفت و فلسفه و اينكه آدم دلش را پاك سازد، به خاطر همين من مأيوس نمي شوم و به جست وجو ادامه مي دهم و قول مي دهم اگر به جايي رسيدم ، دوستانم را هم بي خبر نگذارم .
و بعداز مكثي گفت :
ــ مخصوصاً دوستان ساكت و صبورم را...
خنده اي كوتاه كرد و اين بار بدون خداحافظي گوشي را قطع كرد. دلم مي خواست رو به رويم بود و با همين گوشي تلفن به مغزش مي كوبيدم .
فردا درست در همان لحظات معمول ، ناخودآگاه منتظر صداي زنگ تلفن بودم . لحظات آن قدر كش دار و طولاني مي گذشت كه ديگر حرصم درآمده بود اما او زنگ نزد. اول سايه اي از دلتنگي در اتاقم نشست اما در عرض يك ساعت حالم به جا آمد و با خودم فكر كردم كه ديگر از شر رشته ي دراز دغدغه هاي يك پريشان فكر و وسوسه هاي يك ياوه گو خلاص شده ام .
پس فردا درست رأس ساعت سه بعداظهر زنگ تلفن به صدا درآمد. مطمئن نبودم كه او باشد، با تأني گفتم :
ــ بفرماييد!
با پررويي جواب داد:
ــ دلتان برايم تنگ نشده بود؟
حتي اگر نزديكترين كسانم تا اين حد ازخودراضي شده بودند، بلافاصله گوشي را مي گذاشتم . اما نمي دانم دوباره كدام طلسم جادويي بازويم را فلج كرده بود كه مثل عقب مانده هاي ذهني ، حيران و با دهان باز، منتظر حرف هايش ماندم . فقط در دل به خودم ناسزا فرستادم كه اي بُزدل همين مانده كه آب دهانت هم سرازير شود.
آن وقت او دوباره با همان صداي سُكرآوري كه انگار تسخيرم كرده بود، دوباره آرام آرام مثل كرجي باني كه در تاريك و روشن سحرگاهي برخلاف مسير رودخانه پارو مي زند و پيش مي راند، ادامه داد:
ــ اعتراف مي كنم كه انگار ديگر نمي توانم زنگ نزنم ؛ يعني وابسته شده ام ! مسخره نيست ؟ لابد مي پرسيد به چي ، فقط به يك كلمه ؟ اما من مي گويم حتي اگر همان يك كلمه هم نبود باز مي شد دلبسته شد. مگر حتماً بايد چيزي ديده و لمس شود تا آدم را گرفتار كند؟ همين كه حال و هواي ديگري دهد كافي است .
و بعد پرسيد:
ــ شما تا به حال رُمان خوانده ايد؟
با سكوت من او ادامه داد:
ــ مي خواستم بگويم گاه آدم با خواندن رماني جادويي درگير و گرفتار همان فضا و حال و هوا مي شود، با يكي از شخصيت هاي آن انس و الفتي خاص برقرار مي كند، با او مي خندد و همراهش گريه مي كند، در صورتي كه تمام اينها فقط زاييده ي تخيلات كسي ديگر است . پس با اين حساب لازم نيست حتماً چيزي در كنار آدم باشد تا با او همزباني كنيم .
مكثي كرد و گفت :
ــ تازه من چيزي دارم به اندازه ي يك كلمه ، نه بيشتر و نه كمتر، اين طور نيست ؟
و باز ساكت شد. اين بار پس از سكوتي طولاتي تر كه مرا نيز مردد كرد، ادامه داد:
ــ حالا ديگر من كسي را دارم ، يك كسِ واقعي ! كسي كه خيلي بيشتر از يك كلمه است . كسي كه منتظر زنگ تلفنم مي ماند و اين انتظار هر چقدر هم كه باشد، تحمل مي كند و حتي در صورت سكوتِ من در پشتِ خط هم تلفن را قطع نمي كند، اين خيلي مهم است ! معنايش اين است كه يك دوست پيدا كرده ام ، يك دوست واقعي و نه دوستي خيالي و تخيلي ، و حالا از اين دوست خوب يك انتظارِ كوچولو دارم و آن اينكه جوابِ خداحافظيِ دوستش را بدهد.
و خداحافظي كرد و منتظر ماند اما من همچنان ساكت بودم تا بالاخره گوشي را گذاشت .
ديگر تا يك هفته خبري نشد. مثلِ احمق ها حوالي ساعت سه بعدازظهر دلشوره مي گرفتم و بي تاب مي شدم . مدام خود را به آن راه مي زدم كه لابد غذايِ ظهرم بد بوده يا گرمازده شده ام و سعي مي كردم سرم را به چيزي گرم كنم اما آن دلشوره ي لعنتي دست بردار نبود. آخر هفته به زمين و زمان و آن صدايِ گرفته ي محزون و صاحبِ بيگانه و مجنونش بد و بيراه مي گفتم . چيزي نمانده بود كه براي هميشه تلفن را قطع كنم و اجازه ندهم كه ديگر بازي هايي از اين دست ذهنم را اوراق كنند و برنامه هايم را درهم ريزند. كه روز هشتم و درست در همان ساعت زنگِ تلفن به صدا درآمد. اين بار بدون معطلي و بدون اينكه حتي يك كلمه از من شنيده باشد تند و تند شروع كرد كه :
ــ نشد، آخرش نشد كه ديگر تماس نگيرم . خب آدم است ديگر و نمي تواند در برابر بعضي وسوسه ها مقاومت كند.
و بعد ساكت شد و آهسته پرسيد:
ــ راستي در عرض اين يك هفته دستگيرم شد كه آن نامعلومي كه اين خيمه ي لاجوردي آسمان را سرپا نگه داشته ، يعني همان گمشده ي من بايد چيزي باشد از جنس اميد، دوستي و انتظار، درست همان چيزي كه نگذاشت من نيز رها كنم و ديگر به شما زنگ نزنم . آن گمشده بايد چيزي از اين قبيل باشد كه اين قدر استوار و ديرپاست ، شما اين طور فكر نمي كنيد؟
ولي من با خيالي آسوده و خاطري خشنود همچنان ساكت بودم كه او دوباره گفت :
ــ يعني چيزي است شبيه همين ها، مثل آرزوهايِ خوب و مثلِ روشنايي روز، و خلاصه جنسِ همه ي خوبي هاست . اگر بيشتر شناختمش حتماً برايتان خواهم گفت . هرچه كه هست همان نگذاشت آن صدا را فراموش كنم و ديگر تلفن نزنم . جاي شوره زار يأس و برهوت نااميدي ، نم باراني به دشتِ ملالم پاشيده است . راستي شما چه فكر مي كنيد؟ اصلاً كي هستيد، چه كار مي كنيد، كجا هستيد؟ اما نه ، لازم نيست چيزي بگوييد. بگذاريد همين روشنايي اندك در همين فانوس لرزان باقي ماند.
و دوباره خداحافظي كوتاهي قطع كرد.
تا دو ماه ، گاه و بيگاه اما حوالي همان ساعت زنگ مي زد. گاه هر روز پشت سر هم درست در همان ساعت زنگ مي زد و گاه نيز چند روزي نه خبري از او داشتم و نه ردپايي و در تمام اين مدت او بود كه در ميان سكوت و خاموشي من بار حرف زدني يك طرفه را به دوش مي كشيد. هيچ گاه نشان نداد تمايلي به باز كردن باب گفت وگو دارد، هيچ گاه تلاشي نمي كرد كه مرا به سخن وادارد. انگار همين قدر كه به حرف هايش گوش مي دادم برايش كافي بود و دغدغه ي ديگر در سرنمي پروراند.
با خود فكر مي كردم كه شايد سكوت مرا همچون برگ هاي سفيد و نانوشته ي دفتر خاطراتش تلقي مي كند كه هر روز بر رويِ آن حرف هايِ غريب و تازه اش را مي نويسد و مي نويسد و ورق مي زند و مي گذرد. او از هر دري حرف مي زد، از زمين و زمان ، از ديروز و امروز، از نهان و آشكار، از همه چيز. گاه چيز جالبي را كه آن روز ديده و يا شنيده بود برايم تعريف مي كرد، گاه قطعه شعر يا كلامي را كه در جايي خوانده بود، برايم تعريف مي كرد، گاه قطعه شعر يا كلامي را كه در جايي خوانده بود، برايم شمرده مي خواند. گاه از اميدها و آرزوها و تلاش ها و جست وجوهايش مي گفت . گاه با اندوه سخن مي گفت و گاه با ذوق ، گاه شكوه مي كرد و گاه شكر، گاه خشمگين بود و گاه شادمان ، اما هرچه بود انگار آن شورِ مذابِ نهفته در سينه اش تمامي نداشت و ناگفته هايِ ديرينه اش به انتها نمي رسيد. گاه از رنگ ها مي گفت ، از سبز و آبي و بنفش و گاه از صدايِ آب و عبور باد و تكانِ برگ ... گاه از موسيقي مي گفت و از جادوي صدا و گاه اصلاً قطعه اي را مي گذاشت و انگار ادامه ي حرف هايش را در هارموني دلنشين آن نت ها جست وجو مي كرد.
خلاصه مي گفت و مي گفت و مي گفت و من همچون شب زده اي خمار مانده و يا مجنوني از همه جا رانده فقط به اين اعتبار كه او ناشناسي است بي اسم و رسم و گمنامي است بي غل و غش و اثري نمي گذارد و جايي نمي ماند، تنها دل به اين شوريده دل و گوش به اين مست مدهوش مي سپردم و حرف هايش را مي شنيدم و مي گذشتم . در طول اين مدت فقط يك بار در ميان حرف هايش تلفن را قطع كردم ، هفته ي پيش حرفش را نيمه تمام رها كرد و بعد از مكثي طولاني گفت ، راستي شما چقدر قشنگ نفس مي كشيد! كه بي اختيار نفسم به شماره افتاد و تلفن را قطع كردم و محكم به ديوار پشتِ سرم تكيه دادم و با طپشِ قلبِ خودم تنها ماندم و اين در حالي بودكه هنوز نمي دانستم او كيست ، نامش چيست ، كجاست و اصلاً چه كار دارد، عاقل است يا ديوانه ، مست است يا هوشيار، حتي گاه به شبهه مي افتادم و ترديد مي كردم كه آيا او حقيقت است يا پندار، حضور دارد يا وهمي بيش نيست ؟ اصلاً او كه بود كه اين طور آن بعدازظهرهاي يكنواخت و كسالت بار را حال و هوايي ديگر بخشيده بود؟
پاييز از راه رسيده بود و غبار كهربايي رنگ خويش را بر در و ديوار و شيشه ها پاشيده و سفره ي دلتنگي خود را براي همه ي عالم گسترده بود كه يك روز در ميان حرف هايش گفت :
ــ راستي ديگر فكر مي كنم آن ناپيدايي كه همه ي كاينات را سرپا نگاه داشته و آن نيرويِ ماورايي كه خيمه ي هستي را برافراشته و نيز آن يگانه ي گمشده ي من همان عشق باشد.
اينجا بود كه ناگهان و بدونِ اختيار گفتم :
ــ نه ، عشق نيز بازيچه اي بيش نيست !
بي آنكه از حرف زدن من پس از ماه ها خاموشي ، خود را شگفت زده بنمايد، شتابزده پاسخ داد:
ــ هرگز! عشق تنها حقيقت ماندگار است .
بار ديگر گفتم :
ــ عشق فريب است و سرابي ساخته ي ذهنِ آدميان تا در رنج هايشان تسكيني بيابند و روزگار را به هر ترتيبي شده بگذرانند.
گفت :
ــ كسي كه اين گونه بينديشد يعني هرگز عشق را نشناخته است .
گفتم :
ــ مگر شما هيچ وقت عاشق شده ايد كه اين طور مطمئن حرف مي زنيد؟
گفت :
ــ لزومي ندارد خودم عاشق شده باشم ، آثار عاشقان را خوانده ام ، موسيقي شان را شنيده ام و دسترنجشان را ديده ام ، آيا اين همه كافي نيست تا به آن ايمان بياورم ؟
دوباره ساكت شده بودم و او اين بار با صدايي آرامتر گفت :
ــ راستي سخن از كدام واژه و گريز به كدام وادي ديگري غير از عشق مي توانست زبانِ سنگدلي لجوج و ساكتي صبور را باز كند؟
اين را گفت و گوشي را گذاشت .
هرگز بنا نداشتم رسم غريبِ اين مكالمه ي يك طرفه را بشكنم و خود را درگير بازيِ كودكانه ي الفاظ نمايم اما بدون اختيار اين كار را كردم و هرچه بود ديگر طلسم شكسته بود.
دو روز بعد زنگ زد و اين بار سلامش را با سلام و تعارفش را به گرمي پاسخ دادم . از اينكه سكوت را شكسته بودم و خود را راحت كرده بودم هيچ ابراز تعجبي نمي كرد، چنان كه انگار در تمام اين ماه هايِ خاموشي ، من نيز با او هم صحبت بودم و اصلاً سكوتم را عين پاسخ تلقي مي كرده است ، آن وقت گفت :
ــ چطور دلتان مي آيد كه نام عشق را بازي بگذاريد و اين تنها دغدغه ي روح بشري را ناچيز انگاريد! همان دغدغه اي كه حتي از هزاران سال پيش بر ديوارِ غارها و لابه لاي نقوشي ساده و بدوي نقش بسته و هنوز كه هنوز است اساسي ترين سودا و دلمشغولي انسان هاست . اين همه قول و غزل و مسجد و معبد و بحث و جدل همه از دولتِ سر عشق است . كدام يك از اينها كهنه شده است و بي رونق كه حالا ادعا كنيم كه عشق نيز سراب و فريبي بيش نيست ؟
گفتم :
ــ زندگي رنج است ؛ يك رنجِ بي پايان ! ما آدم ها هستيم كه مي كوشيم تا با اين گونه بازي ها به آن رنگ و لعابي بزنيم و آن را زيبا سازيم ، فقط برايِ اينكه از رنج اين سفر بكاهيم .
گفت :
ــ نه ، هرگز! كه زندگي هديه اي الهي است ، اما رنج ، دستاوردي بشري و محصولِ بي عدالتي ، مثل جنگ كه حاصلِ جهل است و هر دويِ آنها كه دست پرورده ي آدم ها. اما زندگي ، زندگي است ! فرصتي رؤيايي است و هر كسي كه اين فرصت را بيهوده از دست ندهد، بازي را برده است .
گفتم :
ــ چطور مي توان بيهوده و باطل نبود؟
با لحني محكم گفت :
ــ با اميد، با تلاش ، با آرزو، با جست وجو، با نگاه ، با گفت وگو.
بعد از مكثي ادامه داد:
ــ و اصلاً شايد روزي هم با نگاه ، با لبخند، با دوستي ، با پيوند.
و چون مرا همچنان ساكت و حيران يافت ، گفت :
ــ من ديگر اين گونه فكر مي كنم ، به خاطر همين هم از سردرگمي نجات يافته ام . بگذاريد صريح بگويم ، اين ماه ها روزگارم بهاري شده است .
و بعد مثل هميشه خداحافظي كرد.
پيش از اين هرگز به حرف هايي كه مي زد فكر نمي كردم و فقط در همان دقايقي كه سخن مي گفت حواسم به او بود، درست مثل گوش دادن به صدايِ راديو در فاصله ي ميان باز كردن و بستنِ پيچِ آن . اما اين اواخر، هر بار تا تلفنِ بعدي گاهي ذهنم به سمت گفته هاي او كشيده مي شد، حرف هايي كه گاه به فكرم فرو مي برد و گاه مغموم و زماني سرخوشم مي كرد.
هفته ي بعد كه زنگ زد پيش دستي كردم و گفتم :
ــ مثلِ اينكه خيلي تند رفتيد!
و بعد با طعنه ادامه دادم :
ــ مي ترسم دوستِ مأيوس و مستأصلِ چند ماهِ قبلِ من با اين سرعتِ سرسام آوري كه در پيش گرفته ، ناگهان واژگون شود. راستي چه شد كه آن همه ترديد و تشويش ، جايِ خود را به اين همه اميد و اعتماد داد؟
اين بار با لحن مرموزتري پاسخ داد:
ــ دليلش را نمي دانيد؟
گفتم :
ــ بايد بدانم ؟
گفت :
ــ البته اگر ديوارهاي بلندِ غرور و انكار بگذارد!
اما من واقعاً نمي دانستم ، به خاطر همين گفتم :
ــ خب كه چي ؟
گفت :
ــ اينكه اين ماه ها كسي را پيدا كرده ام كه با او مي گويم و از او مي شنوم ، منتظرش مي مانم و منتظرم مي ماند، به او فكر مي كنم و به من فكر مي كند.
گفتم :
ــ فقط همين ؟
پاسخ داد:
ــ در اين دنيايِ به اين بزرگي و برايِ هر آدمي فقط همين يك نفر كافي است . كسي براي زمزمه كردن ، دردِ دل كردن ، شكوه كردن ، از هر دري حرف زدن ، كسي براي ...
اما ديگر هيچ نگفت و گوشي را گذاشت . اين بار مانده بودم كه اين ديوانه ي پريشان دل و اين غريبه ي بي شكيب ، حرف حسابش چيست و از من چه مي خواهد. فكر مي كردم كه به راستي تكليفم با اين جويباري كه به ناگهان در برهوتِ زندگيِ من راه يافته و آرام آرام دارد راه خويش را از ميانِ سنگ و خاره مي جويد و به پيش مي رود، چيست ؟ گاه خاموش كردنِ سودايي و فرونشاندنِ شوري ديگر، از توان آدمي خارج مي شود. درست مثل آنكه بخواهيم بر باد، لگام زنيم و يا باران را به زنجير كشيم . به همين خاطر بود كه اين روزها احساس مي كردم مفتون و معتادِ حرف هاي او شده ام و ديگر مرا چاره اي نبود جز آنكه مي گذاشتم تا اين نسيم جادويي همچنان از ميان شاخ و برگ هايِ فرسوده ي بودنم وزيدن گيرد و تارهاي زنگار بسته ي روحم را بپالايد و بنوازد. بايد همچنان دل به زمزمه هايِ اين غريبِ آشنا و سر به سودايِ اين ناشناسِ از راه رسيده مي سپردم و در ميان كلماتش گمشده ي خويش را مي جستم .
روز بعد كه تلفن كرد گفت :
ــ دلم مي خواهد از آنها كه زندگي را سراسر رنج مي دانند بپرسم خيلي خب ، چه بايد كرد؟
گفتم :
ــ بايد انسان بود و فقط خوبي كرد.
گفت :
ــ آسان است و نصيحت عافيت طلبان .
گفتم :
ــ دلم مي خواهد از آنها كه سرانجام راز اين هستي را گشوده اند و به رمز زندگي رسيده اند بپرسم چه بايد كرد؟
گفت :
ــ بايد عاشق بود و تنها دوست داشت .
گفتم :
ــ دروغ است و مصلحت فريبكاران .
گفت :
ــ نه ! فقط قدري سخت است و از هيچ كس ساخته نيست مگر عاشقان .
گفتم :
ــ اما در اين دنيايِ خراب كجاست بهانه اي براي دوست داشتن ، چه رسد به سوداي عاشقي !
گفت :
ــ بهانه هاي دوست داشتن همه جا در اطرافِ ماست . بر دوش باد، همراهِ آب و هم نفسِ صدا. اما حق باشماست ، سوداي عاشقي دور است و دست يافتن به آن اقبالي بلند مي خواهد.
گفتم :
ــ پس ما در دو مسير متفاوتيم .
گفت :
ــ بعكس ! ما شانه به شانه ي يكديگريم ، فقط من چند قدمي از شما جلوترم .
پرسيدم :
ــ آخر چطور؟
گفت :
ــ هر كه اهلِ خوبي باشد، بهتر از همه ي آدم هاست و هر كه عاشق باشد، از مرز آدمي فراتر است .
همين كه فردا زنگ زد، پيشدستي كردم ، مي خواستم بدانم در ادعايش چقدر بي پيرايه است و سفره ي دلش تا كجا گسترده است . به همين دليل از حال و روزش پرسيدم و از كار و بارش ، از ديروز و امروزش و از گذشته و هنوزش ... اما او تمامي سؤال هايم را خالصانه و بي پرده پاسخ مي گفت و هيچ ابهامي را باقي نمي گذاشت . اينكه فرزند ارشد خانواده اي متوسط است و فارغ التحصيل دانشكده ي فني و شاغل در شركتي خصوصي و با اتكا به همين شغل ، بر رويِ پايِ خود ايستاده و با دستمايه ها و علايقِ خود دلگرم و راضي است ، اينكه اين روزها بزرگترها از هر ترفندي براي به درآوردنِ او از تنهايي و تجرد استفاده مي كنند. در پاسخِ سؤالِ متقابلِ او، من نير گامي از جاده ي صداقت و صراحت بيرون نگذاشتم و به دور از غبار دروغ و مصلحت برايش گفتم كه : روانشناس هستم و مي نويسم و ترجمه مي كنم و كلاس مي روم و مشاوره مي دهم تا بتوانم جوابگوي حوايج خود باشم و منت غير نكشم و اينكه سالِ پيش پدر و مادرم با اصرار و پافشاري مي خواستند يوغ بندگيِ مردكي بيگانه با من و دنيايم را بر گردنم بيندازند و خوشبختانه توانستم به بهانه ي استخدامي كه پيش آمده بود از شهر و كاشانه ام كوچ كنم و به اينجا بيايم و اكنون نيز تنها زندگي مي كنم و به همين زندگيِ ساده و بي آلايشم دلخوشم و هيچ آرزويي در دل ندارم و... اين شد كه ناگهان هر دوي ما در عرضِ چند دقيقه تمامِ آنچه را كه هفته ها و ماه ها از يكديگر نمي دانستيم بر هم عيان كرديم و بيرون ريختيم .
در تمام فصل پاييز و نيمي از فصلِ زمستان ، گاه وبيگاه زنگ مي زد و او مي گفت و من مي شنيدم ، من مي گفتم و او مي شنيد. فقط ساعت تماس از بعدازظهرهايِ كوتاه آن فصول به آخر شب هايِ بلند و يلدايي زمستان منتقل شده بود وگرنه همان طنين آشنا و خوش آهنگ بود و همان اعترافاتِ بي ريا و همان سلام گرم و آغازين و همان وداعِ زودرسِ پاياني و ديگر هيچ .
از كارش مي گفت و روزمرگي هايش ، از خستگي برنامه هايِ يكنواختش ، از زمين و آسمان كه گاه چقدر دوست داشتني و زماني چه ملال انگيز مي شود، از دلگرمي ها و تعلقاتش ، از كتاب ها و از نوارهايش ، از طبيعت ، از سرما و از جلوه هايِ بي بديلِ زمستان و... من هم برايش از روزهايم مي گفتم ، از آنچه كه رفته بود و از كساني كه ديده بودم ، از خوانده ها و شنيده هايم ، از رنجِ مردم و از بهانه هايِ ساده ي زنان براي خوشبختي ، از انسان مي گفتم و تنوع رفتارهايشان ، از اتاق كوچكم مي گفتم و از تنهايي هايم و از گنجشك هاي كوچكي كه هر صبح سروصداكنان ، جيره شان را در ايوانِ خانه ي من مي جستند. خلاصه هر دو از اينكه با مخاطبي آشنا و ناپيدا راز دل مي گفتيم ، راضي بوديم و خشنود.
يك روز ناگهان در حرف هايش گفت :
ــ مي خواهم ببينمت .
اين حرف را چنان ناگهاني و بي مقدمه گفت كه من يك مرتبه سكوت كردم و ماندم حيران كه چه پاسخي بدهم . حتي نمي توانستم فكرش را بكنم كه روزي اين محرمِ ماه هاي بي خبري را ملاقات كنم . به همين خاطر هم قاطعانه گفتم :
ــ نه !
گفت :
ــ چرا؟
گفتم :
ــ مگر همين طور كه هست چه عيبي دارد؟
باز هم تكرار كرد كه :
ــ مي خواهم ببينمت .
گفتم :
ــ مي ترسم .
گفت :
ــ از چي ؟
گفتم :
ــ از اينكه همه چيز خراب شود.
و ادامه دادم :
ــ مي داني در حال حاضر همزباني دارم شريك سفره ي تنهايي ام و رؤيايي كه با آن ، ديگر روزگارم بيهوده نمي گذرد. مي ترسم كه يكباره همه ي اينها را از دست بدهم . حالا اگر اندكي تعلق خاطر احساس مي كني ، به خاطرِ من هم كه شده لطف كن و ديگر اصلاً تماس نگير.
اين را گفتم و گوشي را گذاشتم . روز بعد كه زنگ زد گفت :
ــ فكر كرده اي ديوانه ام و يا بيكاره اي هرزه گرد، چطور انتظار داري كه ناگهان تمام كنم در حالي كه ماه هاست دلبسته ام ؟
پرسيدم :
ــ هيچ فكر كرده اي به چي دلبسته اي ؟
پاسخ داد:
ــ به صدايت .
گفتم :
ــ چه بهانه ي واهي اي !
گفت :
ــ تنها صدايي در خاطر مي ماند و نگاهي . صدايت را يافته ام ، حال نگاهت را مي جويم .
گفتم :
ــ حيف است ! خرابش نكن ، بگذار اين تنها دلبستگيِ روزهاي خالي مان همچنان پابرجا بماند، بگذار هنوز هم گاه و بيگاه اين بويِ خوش ، روحمان را سرمست سازد تا بعد كه دست تقدير هر يك را به كدام گوشه اي راند.
گفت :
ــ مي خواهم ببينمت .
گفتم :
ــ باور كن من دختري معمولي هستم و هيچ ويژگي علاوه اي ندارم ، بيهوده جست وجو مي كني .
گفت :
ــ مي خواهم ببينمت .
ناچار پذيرفتم و براي پنجشنبه عصر، رويِ نيمكت چوبي در گوشه ي آشنايي از پاركِ شهر قرار گذاشتيم و گفت كه برايِ آنكه او را بشناسم ، چند شاخه گل يخ در دستش ... و بعد نيز مثلِ هميشه خداحافظي كرديم .
فردا و پس فردا را همچنان با خود در كلنجار بودم . هرگز تجربه اي از اين دست نداشتم ، صادقانه بگويم ، بيشتر ذوق و التهاب داشتم تا تشويش و يأس ؛ دوست داشتم هرچه زودتر صاحبِ اين صدايِ دلنشين را ببينم . اصلاً انگار او را از خود مي دانستم . دلم هوايش را كرده بود، در اين غريبستان شده بود تنها مايه ي دلخوشي ام . در طي اين دو روز چندين بار جلوي آينه قرار گرفتم و ضمن برانداز خودم انعكاسِ ذهنم را نيز به تماشا مي نشستم . مي دانستم فوق العاده نيستم ، نه زشت و نه زيبا، نه پولدار و نه بي بهره از مال دنيا، و با همه ي اين احوالات دختري بودم مثلِ بقيه ، نه كمتر و نه بيشتر. تنها خصوصياتي كه مي توانستم بدانها ببالم غرورم بود و آزادي و كتاب ها و تنهايي ام و ديگر هيچ . به همين جهت هم بدون هيچ هراس و يا طمعي ، عصر پنجشنبه ي يكي از آخرين روزهاي زمستان ، حوالي ساعتِ مقرر، راهيِ محلِ موعود شدم .
آسمان نيلي رنگ بود و شاخه ها هنوز لخت و كلاغ ها ساكت و دلتنگ ، بر رويِ چمن هنوز اثري از برفِ چند روز پيش به چشم مي خورد. همين كه رسيدم ، قدم هايم را سست تر كردم ، خيلي نزديك شده بودم ، صدايِ تپش قلبم را به وضوح مي شنيدم و در همين حال چشمم به كسي افتاد كه بر روي نيمكت چوبي نشسته بود و رو به رويش را تماشا مي كرد، ايستادم و ناخودآگاه خود را پشت درختان پنهان كردم و دوباره نگاه كردم ؛ جواني بود با قامتي ورزيده ، موهايي براق و چهره اي روشن . يقه ي كت اش را بالا كشيده بود و گاه اطرافش را نگاه مي كرد و گاه شاخه هايِ گل يخي را كه در دست داشت به صورت نزديك مي كرد و مي بوييد. جرئت نزديك تر شدن نداشتم . نه ! اين آن تصويري نبود كه از او در سر داشتم . حس كردم صاحب آن صدا با من سنخيتي ندارد. فكر مي كردم شايد اگر او نيز چشمش به من بيفتد، حس كند كه مرا عوضي گرفته و سرخورده و مأيوس به راهِ خودش برود. وقتِ آن بود كه شخصيت و غرورم را در بوته ي محكي بيرحمانه بگذارم ، آزمايشي كه به هيچ وجه نه تاب و توانِ آن را داشتم و نه حوصله و بنايِ آن را، نه اينكه به خود باور نداشتم و خود را كمتر انگارم ، اصلاً اين طور نبود، كه خود واقف به تمام بود و نبودم و آشنا بر همه وجودم بودم اما حوصله ي دغدغه هايي اين چنين را نداشتم . مي ترسيدم دستمايه ي امتحانِ جوانكي هوسباز قرار گيرم تا يا به جسارت و پوزخند به راهِ خويش رود و يا به محذور و مصلحت ، مدتي ادامه دهد. نه من خواهانِ هيچ كدام از اينها نبودم . حتي اگر روزي روزگاري در سر سودايي را مي پروراندم ، به دنبال كبوتر بام خويش بودم و نه بيشتر. همه ي اين افكار همان طور كه از پشت آن بوته ها او را مي پاييدم كه چگونه با بي قراري اطراف را مي كاود و گاه مي نشيند و گاه با شاخه هاي گل يخ دستانش بازي مي كند، از ذهنم گذشت ؛ ناگزير كم كم پا پس كشيدم و از همان راه آمده بازگشتم .
همان شب زنگ زد و بدون مقدمه بنايِ شكوه از بي اعتباري حرف و قول زنان را گذاشت و اينكه راست مي گويند كه زنها در دوستي نامطمئن و در قول و قرار بي اعتبارند و اينكه عهدشان را همچون خواب از ياد مي برند و قولشان مثل برف زود آب مي شود، و همه ي اينها را شنيده بود و اما تا امروز آنها را باور نداشت . همين طور مي گفت و مي گفت و چون تمامي عقده هايش را بيرون ريخت و سكوت كرد گفتم :
ــ اما من آمدم ، ولي ...
و ديگر چيزي نگفتم . آن وقت پرسيد:
ــ ولي چي ؟
گفتم : مي داني من عاشق تنهايي هستم ، فكر مي كنم آدم اگر تنها باشد، از غير آزاد است و هرگز سرخورده و مأيوس نمي شود. مي تواند در خود و در خيال و خاطره اش دنيايي امن بسازد و در آنجا همه چيز و همه كس را مطابقِ ميل و دلخواهش بجويد و از زبان هر كدام هرچه دوست دارد بشنود و در نگاهِ آنها گمشده ي خود را بيابد. مي داني من در تنهايي نفس مي كشم و بال و پر مي زنم . قسم خورده ام كه اين همسفرِ وفادارم را به آساني از دست ندهم و اين سفره را با كسي شريك نشوم . ولي حالا در آسمان تنهايي ام پرنده اي پيدا شده كه آوازهايي تازه سر داده است و عزم كرده است تا مرا به سوگندشكني وادارد. بگذار بر عهدم بمانم و آسمان آبي خيال و خاطره ام فقط با نغمه هاي اين پرنده همچنان دوست داشتني بماند و نه چيزي بيشتر و بگذار اين خاطره ي شيرين هميشه در ذهنمان يادگار بماند كه من از ادامه ي اين راه مي ترسم و از هرچه رنگِ ناسپاسي و حسابگريِ آدمي را به خود بگيرد بيم دارم ... اما هرچه گفتم بي فايده بود و او تا قول و وعده ي ديگري براي هفته ي آينده در همان زمان و مكان نگذاشت دست برنداشت .
هفته ي بعد حوالي همان ساعت به راه افتادم . اين بار ديگر دل به قضا داده و خود را به دستِ تقدير سپرده بودم . با خود گفتم هرچه باداباد! هرچه مي خواهد بشود!
اين بار آسمان سربي رنگ بود و بعض آلود. سوز سردي مي وزيد و سرشاخه ها را به هر سو مي راند. وقتي رسيدم او را ديدم كه بر رويِ همان نيمكت نشسته بود. بارانيِ قهوه اي رنگي پوشيده بود و شال گردني شيري انداخته بود. باز هم همان شاخه هاي گلِ يخ را در دست داشت . با ديدنش بار ديگر قلبم لرزيد و زانوانم از رفتن بازماند و روحم دوباره گرفتار وسواس و ترديد و دودلي شد. نمي دانم كدام بيم و چه ترسي بود كه قدم هايم را چنين از رفتن بازمي داشت و ذهنم را عاجز مي ساخت . كمي در جايِ خود ماندم و سپس در ميانِ دسته اي دخترِ دبيرستاني كه سروصداكنان در حال عبور بودند، وارد شدم و خود را به او نزديك كردم و از رو به رويش گذشتم . با همان صورتِ مهتابي و پيشانيِ بلند و چشمانِ جست وجوگر داشت اطراف را مي كاويد. برايِ يك لحظه نگاهِ نگرانش در نگاهم گره خورد و بيش از پيش آشفته و سودايي ام كرد. هرچه بود باز نتوانستم تاب بياورم و همچنان همراه آن دختركان از آنجا دور شدم و حتي نيم نگاهي نيز به پشتِ سرم نكردم و دوباره از همان راه بازگشتم .
تا دو هفته ، زنگ نزد و من بي قرار و ناآرام از خودم ، از كرده ام و از آنچه رفته بود، پشيمان بودم . فكر اينكه ديگر تماس نگيرد، ديوانه ام مي كرد. درست حالِ قماربازي را داشتم كه خال برنده را در دست داشته اما در اثر بُزدلي و ترديدي كه مبادا دستش خوانده شده باشد، آن را رو نكرده و اكنون بازي را مفت باخته است . كاش حداقل يك بار ديگر تماس مي گرفت ! انگار به اين ارتباط مرموز معتاد شده بودم . در اين مدت اگر خودم شماره اي از او داشتم ، بدونِ معطلي قدم پيش مي گذاشتم و تماس مي گرفتم . اما اكنون بايستي روزها و لحظه هايم را در انتظاري واهي و شايد هم بي فرجام ، سپري مي كردم .
اما او پس از پانزده روز تلفن كرد و با صدايي مأيوسانه گفت :
ــ افسوس كه نتوانستم ديگر زنگ نزنم و حيف كه قلب ما مردها از شماها مهربانتر است و افسوس كه در دوستي و معرفت پابرجاتريم !
و ديگر چيزي نگفت . آن وقت من پرسيدم :
ــ تو هيچ گاه كوه مي روي ؟
گفت :
ــ كم و بيش ، چطور مگر؟
گفتم :
ــ مثل اين است كه آدم در كوه آرام آرام با هر قدمي كه برمي دارد از تعلقاتش فاصله مي گيرد. مي داني ، در كمركشِ همين كوهِ حاشيه ي شهر نقطه ي غريبي هست كه همه از آن هراسانند اما من خيلي دوستش دارم . آنجا، يعني درست پشتِ همان آخرين پيچِ تند، صخره سنگي هست رو به پرتگاهي مخوف ، من هر وقت كوه مي روم ، مدت ها همان جا پشت به همان صخره مي نشينم و به پايين نگاه مي كنم .
عجيب است ، در آنجا فاصله ي ميان مرگ و زندگي به اندازه ي يك تار موست . مي نشينم آنجا و به همه چيز فكر مي كنم ، اصلاً گاه در يك لحظه وسوسه مي شوم تا همانند آن عُقابي كه جلويِ چشمانم و بر فراز دره اي عميق بال مي گستراند و جولان مي دهد، خودم را از آن بالا رها كنم و ديگر از تمامي بيم و اميدها خلاص شوم .
و بعد ادامه دادم :
ــ مي داني در آن نقطه و پشت به همان صخره به همه چيز فكر مي كنم ، به زندگي ، به دنيا، به آسمان بالايِ سر و به دشت هاي روبه رو، به كودكي ام ، به جواني ام ، به روزگارم ، به آرزوهايم و به ...
آن وقت ساكت شدم و او پرسيد:
ــ به چي ؟
گفتم :
ــ به مرگ ... راستي تو درباره ي مرگ چه فكر مي كني ؟
با دلخوري گفت :
ــ آه ! مرگ حقيقت است و تنها نغمه ي غم انگيز اين سمفوني زيبا.
گفتم :
ــ نه ! مرگ ، فضيلت است و تنها پايانِ رهايي بخش اين معما.
گفت :
ــ چه مي گويي ! مرگ ، كجا فضيلت است ؟
گفتم :
ــ آنجا كه درد، رنج ، بيماري ، زوال ، فقر و تباهي است و آنجا كه دروغ و خيانت .
گفت :
ــ مي خواهم ببينمت .
ــ گفتم دوباره مي آيم و باز هم مي آيم اما فقط برايِ اينكه خود لحظه اي ديدار تازه كنم و نه چيزي بيشتر.
پس از مكثي ادامه دادم :
ــ با چه مهارتي پروانه اي تنها و آزاد را در ميان تارهايي كه آرام آرام اما به استادي تنيدي زمين گير خويش ساختي .
و چون همچنان ساكت بود، ادامه دادم :
ــ اما تو هرگز مرا نخواهي ديد!
آن وقت گفت :
ــ اصلاً مقصر خودم هستم كه حالا تو اين طور بيرحمانه قضاوت مي كني .
گفتم :
ــ چطور مگر؟
گفت :
ــ در همان اولين قرار، بايد خود پا پيش مي گذاشتم و در ميان آن بوته هاي انجير كه مخفي شده بودي به ديدنت مي آمدم و در همان دومين قرار بايد خود برمي خاستم و از ميانِ آن دخترانِ مدرسه اي دستت را مي گرفتم و پايِ قرارت مي آوردم . اما در هر دو بار تنها به انتظار نشستم تا خودت پيش آيي و به عهدت وفا كني .
در حالي كه قلبم از حرف هايش به لرزه افتاده بود و دهانم از حيرت باز مانده بود
پرسيدم :
ــ تو مرا ديدي ؟
گفت :
ــ هر دو بار! با همان لباس تيره و شال مشكي بلند بر رويِ موهايي قهوه اي و در بين دختران بازيگوش مدرسه اي كه از مقابلم مي گذشتند؛ دو چشم سياه كه متفاوت مي نمود.
احساس مي كردم زبانم بند آمده است و توان جواب ندارم . گويي يكباره تماميِ آن ديوارهايِ نفوذناپذير ترس و ترديد فروريخت و ديگر خود را از هر قيدي رها احساس مي كردم . دلم مي خواست همين لحظه كنارم بود تا به پاسِ آن همه متانت و وفاداري و به عذرِ اين همه بدعهدي و پريشان گويي ، او را مي بوسيدم .
دوباره گفت :
ــ مي خواهم ببينمت .
گفتم :
ــ مي آيم ، اصلاً اين بار براي جبران دفعات قبل زودتر مي آيم و به انتظارت بر روي همان نيمكت چوبي مي نشينم .
آخر هفته با ذوق و شوقي خاص خود را آراستم ، زيباترين لباسم را پوشيدم و همان شالِ سياه رنگي را كه دوست مي داشت رويِ سر انداختم و به سويِ وعده گاه شتافتم . مي ترسيدم كه مبادا لحظه اي كوتاه را از دست بدهم . مي خواستم زودتر در همان محلِ موعود به انتظارش نشينم ، به انتظار اين همدمِ ساعاتِ دلتنگي و اين مونسِ لحظاتِ بي كسي ام ، به انتظار صاحب آن صدايِ دلنشيني كه اينك سلطان روح و قلبم شده بود. غرق در اين خيالات بودم كه ناگهان ديدمش كه داشت از روبه رو خرامان و خندان پيش مي آمد اما تنها نبود و دست در دست دختري زيبا و آراسته ، هر دو سرخوش از زمزمه اي در ميانشان . ناگهان بر جايم ميخكوب شدم و انگار همه دنيا پيش چشمم تيره و تار شد، چه زود كاخ كاغذي رؤياهايم فروريخت و چه زود ايماني كه به انسان و عشق آورده بودم تباه شد! بر زودباوري و ناپايداري ام در برابر زبان بازي هاي او نفرين فرستادم و قبل از اينكه نزديكتر شود صورتم را برگرداندم و به سرعت بازگشتم ، اما انگار او نيز لحظه ي آخر مرا ديد و چيزي گفت و چند قدمي به سويم آمد، اما من ديگر هيچ چيز نمي ديدم و هيچ صدايي نمي شنيدم و به سرعت خود را در ميان جمعيت گم كردم و به سمت خانه بازگشتم . اما نه ، به خانه نيز بازنگشتم ، گويي اختيار قدم هايم را نداشتم و آنها داشتند مرا به سمت و سوي روزهاي تنهايي و ميعادگاه هميشگي دلتنگي هايم ، يعني كوهستان مي بردند، با اينكه سرد بود و خلوت و چند نفري بيشتر آن اطراف پرسه نمي زدند اما من آشفته و غرق در افكارم با سرعت داشتم بالا و بالاتر مي رفتم ، بعد به همان نقطه ي غريب و همان صخره ي سحرآميز رسيدم ، يك بار ديگر بر همان سنگ خاره تكيه دادم و افكارم را متوجه اوهام بر باد رفته ام كردم . نفس زنان و ملتهب مدتي را همان جا گذراندم و به تمام اين ماه هاي فريب و ريا انديشيدم و بر خود كه بازيچه ي مشتي تزوير و دروغ شده بودم لعنت فرستادم .
خورشيد داشت بي صدا و سنگين به سوي مغرب پايين مي رفت تا پشت بلندترين قله پنهان شود، دوباره همان افكار موهوم به ذهنم هجوم آورده بودند، فكر پوچي حاكم بر هستي ، فكر سراب بودن تمام سوداها، فكر خرابي و نامردمي و دغلكاري آدم ها، فكر كسالت و بي حاصلي زندگي و بعد دوباره وسوسه ي مرگ و تصور پاياني شجاعانه و اختياري بر تمامي اين فريبكاري ها... و آنگاه دلم قوت گرفت ، يك قدم بر لبه ي آن پرتگاه پيش تر رفتم ، حتي سوز سردي كه مي وزيد نيز نمي توانست دانه هاي درشت عرق روي پيشاني ام را بسترد و گرماي پيكر آتش گرفته ام را اندكي فرونشاند، پاهايم سست تر شدند و خويش را با همه وجود به سمت پايين رها كردم ، اما انگار درست در آن لحظه ي آخرين و در واپسين دم انگشتاني نيرومند به دور بازوانم حلقه شد و بدن بي حس و رخوتناكم را به سمت عقب كشيد، چون يك لحظه صورتم را برگرداندم و صاحب آن دستان را ديدم ، بي اختيار خويشتن را در اختيار او رها كرده ، سر در سينه اش قرار دادم و چشم هايم را بستم ، خداي من او اينجا چه مي كرد! هر دو لحظه هايي در سكوت و بي خبري و وحشت و در همان فضاي ملتهب آنجا نشستيم و بعد كه به خود آمدم با دست او را عقب زدم و به او مثل غريبه اي ناآشنا و مزاحم رسيده از راه گفتم :
ــ لعنتي ، ديگر راحتم بگذار و برو با دل مشغولي هايت سرگرم باش ! خشمگين گفت :
ــ اي ديوانه ي حسود! خواهرم بود و هنوز آنجا، آن پايين منتظر ماست .
تنها كاري كه توانستم بكنم اين بود كه دوباره با شرم در آغوشش خزيدم و گونه ام را روي سينه اش كه هنوز نفس نفس مي زد گذاشتم و در دل بر ندانم كاري و خشم و تعجيل خويش و آن كار احمقانه اي كه مي خواستم بكنم ناسزا فرستادم .
روزها و فصل هايي كه رفته بود آن قدر حرف و حديث و بحث و حكايت با همديگر داشتيم و آن قدر در گوش هم نجوا و زمزمه كرده بوديم كه ديگر اكنون فارغ از هر گونه ترس و ترديد و دغدغه ، هر دو خيلي زود در مقابل تمناي دل و سوداي روح مان تسليم شديم و جفت آخرين خويش شديم و زندگي مشتركي را آغاز كرديم .
شايد همه چيز از ابتداي آشنايي خانواده ها و خواستگاري تا برگزاري مراسمي ساده و بي تكلف در شهرستان ما، چند روزي بيشتر طول نكشيد و تمام آن دل نگراني ها و پرس و جوها و تشريفات و مراسم ، همه و همه با همدلي و هم نفسي ديرين ما دو نفر به سادگي و سهولت و بي ريايي آب و باد و آفتاب گذشت و به انجام رسيد و دوباره هر دو به سر كار و زندگي خود بازگشتيم ، با اين تفاوت كه قرار شد فعلاً همان خانه ي كوچك و ساده من ، خانه بختم باشد و آنجا را با كمك يكديگر به سادگي آراستيم و اينها همه مقارن نخستين ماه بهار بود.
هر بامداد پنجره ام را با سرخوشي به روي آسمان صبح مي گشودم و براي گنجشك هايي كه هنوز روزي خود را در ايوان روبه روي اتاق من مي جستند، چيزي مي پاشيدم و بعد به آسمان و زمين و زمان نظري خريدارانه مي انداختم ، نگاهم از رنگ و نور و طراوت آفتاب و از صف ممتد و به هم فشرده ي درختان صنوبر حاشيه ي خيابان جان مي گرفت و نسيم خوش سحرگاهي را به اعماق سينه ام فرو مي بردم و با برگ و باد و قاصدك ها نجوا مي كردم . قطره هايي چند بر گل برگ هاي نورسته و گلدان هاي پامچال و زنبق كنار پنجره آب مي پاشيدم و زير لب چيزي مي خواندم و بعد خود را مي آراستم و به نيت بيدار كردن دلدارم با سروصدا سفره اي مهيا مي ساختم ، تا او را نيز در اين سرخوشي خويش شريك كنم .
روزها و شب ها از پي هم مي گذشتند و ما دو تن ، همچون دو چكاوك مست بي خبر، بال در بال يكديگر مي پريديم و نفس در نفس هم مي دميديم و سر در آغوش يكديگر مي آرميديم .
من همچنان سرگرم كارم بودم ، مي خواندم ، مي نوشتم ، ترجمه مي كردم و به تدريس مشغول بودم و او نيز به تازگي در يك شركت حفاري بزرگ مشغول شده بود. دو هفته در كنار من بود و دو هفته دور از من ، روي يك سكوي نفتي در جنوب . اما انگار مهجوري او مشتاقي بيشتر مرا همراه داشت . وقتي مي رفت تا يك هفته دلمرده و پريده رنگ بودم ؛ درست مثل همين شمعداني هاي روبه رويم و مثل همين آفتاب افسرده ي پاييزي . اما هفته دوم به محض بازگشتن اش بار ديگر شاداب و ترانه خوان مي شدم ؛ درست مثل همين باراني كه مي باريد و مثل همين فاخته اي كه گاه آوازي سرمي داد.
خانه ي دلتنگ و پرملالم هميشه در آستانه ي بازگشت او رنگ و صفايي ديگر مي گرفت . غبار از شيشه و آينه مي گرفتم و فرش و قالي را مي روبيدم و ايوان و كوچه را آب مي پاشيدم ، پيراهني به رنگ شاد زنده ، درست همرنگ روزگارم مي پوشيدم و غذايي را كه دوست داشت تدارك مي ديدم و بعد به انتظارش مي نشستم و چون صداي قدم هايش را مي شنيدم ، سراپا شوق به سوي در مي شتافتم و آن را مي گشودم و نفس زنان به گردنش مي آويختم و دوباره روزهايي در سبكباري و بي خبري با جفت خويش نجواكنان از شاخساري به شاخسار ديگر مي پريديم و آوازخوانان از باغچه اي به باغچه ي ديگر مي گريختيم . هفته ها مي گذشت و ماه ها و فصل ها و ناگهان سالي طي شد و ما همچنان به كامروايي و عشرت و آسمان و زمين به تماشا و حسرت ، و من مانند طفلي دبستاني ، تازه داشتم واژگان انسان و عشق و زندگي را با تمامي تار و پودم تجربه مي كردم . حضور او، صداي او و نگاه او به راستي برايم رستاخيزي دوباره بود، بارها و بارها با خويشتن و تنها و در كوه و دشت و صحرا به شوق فرياد برمي آوردم كه : آه خدايا، زندگي هست ، عشق هست و انسان چه والاست
يك روز عصر زودتر از معمول صداي قدم ها و بعد در زدن او را شنيدم ، در يك چشم برهم زدن خود را پشت در رساندم و ذوق زدگي خود را از آمدن زودهنگامش پنهان نكردم ، رنگي پريده و نگاهي بي رمق داشت و چون با دلواپسي چشم به او دوختم ، گفت ، مريض شده ام و بايستي كمي استراحت كنم . دستپاچه خود را كنار كشيدم و زودتر بستري مهيا ساختم و كمك كردم لباس هايش را عوض كند و باز دل نگران منتظر ماندم تا بيشتر بگويد. مي گفت ، چند روزي است اشتهايش را از دست داده و چند باري است كه خون بالا آورده و حالا مرخصي استعلاجي گرفته و آمده تا آزمايش هايي بدهد بلكه زودتر روبه راه شود و برگردد. گفتم :
ــ شايد از غذاي ناسالم آنها باشد و از اين پس ديگر به حرفت گوش نمي دهم و خودم برايت غذا درست مي كنم تا ببري .
و چون خسته و خواب آلود از رنج سفر به نظرم رسيد و پلك هايي كه از فرط خستگي داشت روي هم مي افتاد، مثل بچه اي خواباندمش و رواندازش را تا گردنش بالا كشيدم و پاورچين پاورچين از اتاق بيرون آمدم تا چيزي باب ميلش براي شب روبه راه كنم .
تا چند روز نگذاشتم پايش را از خانه بيرون بگذارد و اين قدر تر و خشكش كردم تا باز سرحال آمد و روبه راه شد و دوباره اين فرصتي را كه طلب نكرده حاصل شده بود، به همزباني با يكديگر و گشت و گذاري گاه گاهي غنيمت شمرديم .
در آستانه ي بازگشت بود و اصلاً در بند پي گيري نتايج آزمايش هايش نبود. مي گفت ، نه ديگر نياز نيست و حالش خوب شده است كه به اصرار من و براي اطمينان نزد پزشك شركت رفتيم و او نيز بار ديگر آزمايش هايي مفصل نوشت و بعد هم به دكتر ديگري ارجاع مان داد و نهايتاً آن پزشك هم در حالي كه برگه هاي آزمايش روي ميزش پراكنده و عكس هايي را كه از استخوان هايش گرفته بود بر چراغ روبه رويش آويخت ، از او خواست بيرون باشد و مرا مثل آدم هاي سرد و گرم چشيده و دنياديده تنها گير آورد و برايم توضيحاتي داد و دست آخر خطاب به من گفت كه نتايج آزمايش ها و عكسبرداري نشان مي دهد او نوعي سرطان خون دارد و آينده اش هيچ معلوم نيست و بايستي خيلي مراقب باشيم . راستي آن دكتر سنگدل فكر كرده بود من كي هستم و او كجاي جان و روح من جاي دارد كه اين طور در كمال خونسردي و آرامش حرف مي زد؟ من همين طور مات و مبهوت نگاهش مي كردم و او همچنان حرف هايش را دنبال مي كرد. من مثل برق زده ها روي صندلي خشكم زده بود و ديگر فقط حركت لب هايش را مي ديدم . دوست داشتم همه ي اينها اوهامي بيش نباشد و تمام را در خواب ديده باشم . تا اينكه چند بار اسمم را پشت سر هم صدا كرد و من به خود آمدم و در همان آشفتگي و پريشاني از اتاق خارج شدم . حس مي كردم حلقه اي آهنين دور گلويم پيچيده و چيزي به سنگيني همه ي دنيا روي سينه ام تلنبار شده و هر دو با تمام توانشان داشتند بر من فشار مي آوردند، وقتي بيرون آمدم و او مرا با آن حال و روز ديد، به گوشه اي كشاند و با حيرت پرسيد:
ــ چي شده ، مگر دكتر چي گفت ؟
و چون خاموشي مرا ديد يك مرتبه او نيز ساكت شد و آهسته گفت :
ــ فهميدم سرطان گرفته ام . مي دانستم ، همان اول خودم از آن حال و روزم بو برده بودم ، اما آخر چرا من ؟
يك مرتبه بغضم تركيد و همان جا گوشه ي راهرو به گريه افتادم . هر كسي كه از كنار ما مي گذشت با دلسوزي نگاهي به من مي انداخت و نگاهي به صورت ساكت و رنگ پريده ي او و زير لب دعا مي خواند و مي گذشت . فردا صبح وسايلش را جمع كرد و مي خواست برود. اصلاً زير بار نمي رفت و مي گفت :
ــ چيزيم نيست ، نگران نباش !
اما من تا چند روز ديگر پيش خود نگاهش داشتم و همه را نيز خبر كردم تا شايد كاري از دست كسي برمي آمد و يا حداقل كسي در اندوهم شريك مي شد و زير بالم را مي گرفت . چند تا دكتر ديگر هم عوض كرديم و هر كدام چيزي مي گفتند.
اوايل هفته ي بعد كه خوب روبه راه شده بود، دوباره به محل كارش بازگشت اما هنوز يك هفته نشده بازگشت ، يعني اين بار با ماشين اداره بازگرداندنش . رنگ و روي زارش خبر از حال نزارش مي داد. دوباره بسترش را آماده ساختم و به اصرار خواباندمش . مثل پروانه دورش مي گشتم و او با همان چشماني كه هنوز از آتش ميل به هستي و سوداي عشق به زندگي مي سوخت ، فقط آمد و رفت و حركات مرا تماشا مي كرد. چاره اي نبود بايستي درمان را شروع مي كرديم ، به خاطر همين اندكي حالش رو به بهبود گذاشت . اما ديگر در وجودش از آن سرزندگي ، شور، نشاط و آن جنب و جوش لبريز از حيات خبري نبود. سلطان جسم و روحم داشت همين جا در مقابل چشمانم مثل شعله اي كه رو به احتضار رود، آرام آرام فرومي فسرد و خاموش مي شد.
اوايل ، در خانه ي كوچك مان غوغايي برپا بود. همه جمع مي شدند و دلجويي مي كردند. مرتب يا كسي مي آمد و يا كسي مي رفت . دلسوزترها در خفا گريه مي كردند و دورترها ابراز همدردي و اظهارنظري و نشان پزشك ديگري را در اختيارمان مي گذاشتند. اما چند ماهي كه گذشت همه رفتند و دوباره من ماندم و او. من ديگر اصلاً كارم را رها كرده بودم و همه زندگي ام شده بود مراقبت از او. هر گاه بحران تبي پيش مي آمد پاهايش را در ظرف آبي مي گذاشتم و به آرامي مي شستم و هر لحظه هجوم هذياني به سراغش مي آمد بر پيشاني اش پارچه اي مرطوب مي بستم و به نوازشش مي پرداختم . هر وقت از درد بي تاب مي شد بي صدا گريه مي كردم و با قرص و دارويي آرامش مي ساختم و هر زمان زخمي و جراحتي برمي داشت آن را بر پوست و گوشت خود حس مي كردم و آهسته بر آن مرهم مي نهادم . هر موقع حالش بدتر مي شد چند شبي در بيمارستاني بستري اش مي ساختم و خود از شب تا صبح كنار بالينش مي نشستم و هر شب و نيمه شبي چيزي نياز داشت بي مهابا از خانه بيرون مي زدم و برايش آماده مي ساختم . تمام بند بند وجودم در تلاش براي بهبود او و همه ي تارهاي روحم به نماز و دعا براي سلامتي او مشغول بود، اما افسوس كه انگار دست تقدير را چاره اي ديگر در آستين و پاي سرنوشت را راهي ديگر در پيش روي بود.
يك روز صبح ، پس از يك شب تمام بي خوابي و ناله و پريشاني ، تازه چشمانش برهم رفته و آرام گرفته بود و من در ايوان خانه داشتم به گل هاي خشكيده در كوزه ها آب مي دادم و علف هاي هرز كنار آنها را حرس مي كردم ، آن وقت بي اختيار و ناگهان هرچه خار و خاشاك در دستم جمع شده بود را به سمت آسمان پرتاب كردم و با خشم گفتم : اي زمانه ي بي چشم و رو! ديدي آخر اين دو دلداده هم نفس را نگون بخت ساختي و اي روزگار حسود ديدي آخر اين دو فاخته سر فرو برده درهم را به تير چشم زخم خود بر زمين انداختي ...
سرانجام بعد از شكوه هاي ديگر خودم نيز رفتم و كنار تخت او به خواب رفتم .
هر تمهيدي بي فايده و هر تلاشي بي حاصل بود. چند بار به تهران رفتيم و هر بار مأيوس تر از پيش بازگشتيم . عفريت نابهنگام بيماري همچون صاعقه اي كه به ناگاه شاخسار سرسبز درختي تناور را بر فراز تپه اي در صحرا به كام خود كشد، هر روز در كار كاستن وجود او بود و دم به دم نحيف ترش مي ساخت و او خود با چشماني باز و ذهني آگاه ، به تماشاي زوال و خاموشي شمع هستي اش نشسته بود و ديگر به آنچه از ازل بر لوح سرنوشتش نوشته شده بود تسليم بود. هر بار سخني از يأس و نااميدي مي گفت ، با عجله ميان حرفش مي دويدم و آيه هاي صبر و اميد بر زبان مي راندم و هر لحظه كلامي از خداحافظي و وداع به ميان مي آورد با مهرباني سرش را به سينه مي فشردم و ترانه هاي عشق و وفا در گوشش مي خواندم و روزگارمان به همين منوال مي گذشت و روز و حالمان همين گونه طي مي شد.
اواخر پاييز بود و طبيعت نيز به همان حال و روز من حالش رو به وخامت گذاشت . دو هفته بود در بيمارستان بوديم و هر روز خون تازه به او تزريق مي كردند و هر شب تنها خودم تيماردارش بودم و اجازه نمي دادم كس ديگري نزدش بماند. شبي كه حالش از هميشه وخيم تر بود و تا سپيده صبح چشمانش بر هم نرفته بود و مي ناليد و پريشاني مي كرد و من هر بار مي دويدم و دكتر و پرستاري بر بالينش مي خواندم و آنها نيز دارويي تجويز مي كردند و مي رفتند، نزديك سپيده صبح ديدم دوباره نفسش به شماره افتاده است و لبانش خشكيده و از تب مي سوزد، خواستم باز كسي را خبر كنم ، دستم را محكم نگاه داشت و رها نكرد و نفس نفس زنان در حالي كه به زور چشمانش را باز نگاه داشته بود، نگاهم كرد. همان جا آرام گرفتم و گونه هايم را به صورتش چسباندم و شروع كردم زير لب به زمزمه خواندن و برايش درد دل كردن ؛ اينكه چقدر دوستش مي داشته ام و چطور عاشقش بوده ام و همين طور آرام و آهسته داشتم شرح دلدادگي ام را در گوشش نجوا مي كردم كه ديدم پس از ماه ها دوباره لبخندي از سر رضايت بر لبانش نقش بست و بعد از چند لحظه سينه اش را بالا آورد و نفسي بلند كشيد و ديگر تكان نخورد. اما من همچنان سر در گوشش ، نواي دوستت دارم را ترنم مي كردم تا كم كم صورتش مثل گل يخ به سردي گراييد، در حالي كه هنوز رايحه ي دل انگيزش نفسم را آكنده بود... و باز من ماندم و تنهايي و پاهايي كه از او سرپا مانده و دست هايي كه از او گرما گرفته و قلبي كه او به طپش انداخته بود.
