با نزدیک شدن تابستان و گرم شدن هوا، همه به فکر آب تنی و شنا هستند که تفریحی جالب و عالی است. اما گاه خانواده ها با این موضوع رو به رو می شوند که فرزندشان تمایلی به شنا کردن ندارد و یا به عبارت بهتر از آب می ترسد.
از دیرباز هر جا آب و بركه‌ای وجود داشت، نه‌تنها انسان‌ها، بلكه حیوانات نیز برای آبتنی و شنا كردن به آنجا روی می‌آوردند. خیلی از حیواناتی كه مثل انسان غیرآبزی‌اند، به طور غریزی شناگران ماهری هستند. اما انسان با به كار بردن نیروهای عقلی و تكاملی خود، میتواند بهترین و برترین شناگر باشد. شاید بتوان گفت كه شناگری در ذات و غریزه انسان نیز گنجانده شده است؛ چرا كه شاكله‌ی وجود آدمی با آب نقش بسته و در آب پرورش یافته است. آری انسان 9 ماه دوران جنینی خود را در خانه‌ی آبی زندگی می‌كند.
پژوهش‌ها و تجربه‌های عملی ثابت كرده‌اند كه همه انسان‌ها دارای قدرت شناوری هستند؛ و بسته به چگونگی و تركیب اندام بدنشان در آب غوطه‌ور می‌مانند. كسانی كه شناوری مثبت دارند، یعنی وزن مخصوص بدنشان از چگالی آب كمتر است، می‌توانند به راحتی و بدون هیچ دغدغده‌ای در آب شناور بمانند. و كسانی كه شناوری مثبت ندارند، می‌توانند از حجم تنفسی ریه‌هایشان كمك بگیرند. شُش‌های انسان اگر پر از هوا شود، مانند بادكنكی عمل می‌كند كه روی آب شناور می‌ماند.
تجربه همچنین نشان داده است كه افراد معمولی اگر هوا را در ریه‌هایشان حبس كنند، می‌توانند بی‌آنكه دست و پایشان را تكان دهند، حتی به صورت عمودی (روی پاهای خود) در آب غوطه‌ور بمانند؛ و در حالی كه به راحتی تنفس می‌كنند، زیر آب فرو نروند.
از عوامل روانی مهم و مقدماتی یادگیری شنا، از بین بردن ترس و حفظ اعتماد به نفس می‌باشد. و آنچه در اولین قدم موجب لذت بردن از شنا می‌شود، احساس اطمینان و جرأت در آب است. به آب نگاه كنید و به خود قوت قلب دهید. آب را همچون مادری در ذهن تصور كنید و خودتان را به آغوش پرمهرش بیاندازید و بر روی آن دراز كشیده و استراحت كنید. اجازه بدهید بدنتان كاملاً آزاد و آسوده باشد! برای حركت كردن روی آب، نباید ترس به دل راه دهید و عضلات را سفت و منقبض گردانید؛ چرا كه در این صورت تلاش‌تان برای روی آب ماندن بی‌نتیجه خواهد بود. پس آرامش‌تان را حفظ كنید و بدنتان را به راحتی و آرامی حركت دهید.
آموزش شنا را از چه سنی باید شروع کرد؟
برای یادگیری شنا هیچ وقت دیر نیست؛ اما این‌كه چه سنی برای شروع آموزش مناسب می‌باشد، پیرامون آن نظریه‌های زیادی ارائه شده است. برخی معتقدند، كه آب ماده ای است که کودک بخوبی آن را می شناسد واز بدو تولد نوزاد شنا كردن را می‌داند؛ چون 9 ماه دوران جنینی را در داخل مایع زندگی كرده و از آن احساس آرامش و لذت برده است، پس هر چه زودتر او را با آب آشنا كنید بهتر است.
یكی از مهمترین دلایل آن است كه كودكان از شرایط جسمی و روانی بهتری برخوردارند و از آب بیشتر لذت می‌برند؛ در نتیجه از زمینه مساعدتری نسبت به بزرگسالان برای یادگیری بهتر و سریعتر شنا برخوردار می‌باشند
اما بسیاری از متخصصین كودكان به دلیل خطر سرماخوردگی و بیماری‌های دیگر، شروع آموزش شنا را از سنین خیلی پایین رد می‌كنند؛ چون سیستم ایمنی و گرماسازی بدن كودكان در این سنین هنوز به رشد كافی و مطلوب نرسیده است، لذا حرارت بدنشان را در آب خیلی سریع از دست می‌دهند؛ و این خود خطر سرماخوردگی را به دنبال خواهد داشت. به همین دلیل است كه بعضی از متخصصین معتقدند كه این آموزش را باید از شش‌ماهگی به تأخیر انداخت؛ یعنی تا آن زمان كه سیستم ایمنی طبیعی كودك تا حد مناسبی رشد كند.
اما آنچه مسلّم است، آموزش شنا باید از سنین كودكی شروع شود. برای این كار دلایل بسیاری وجود دارد؛ یكی از مهمترین دلایل آن است كه كودكان از شرایط جسمی و روانی بهتری برخوردارند و از آب بیشتر لذت می‌برند؛ در نتیجه از زمینه مساعدتری نسبت به بزرگسالان برای یادگیری بهتر و سریعتر شنا برخوردار می‌باشند. بچه‌ها هر چه كوچكتر باشند از آب و محیط‌های غریبه كمتر می‌ترسند، و در نتیجه زودتر و راحت‌تر شنا كردن را می‌آموزند.
به نظر می‌‌آید، بچه‌های كوچك را هر چه زودتر با دنیای لذت‌بخش آب آشنا كنیم، بهتر است. اما باید تمام جوانب را سنجید و با احتیاط كامل عمل كرد. در مراحل اولیه، این عمل باید در هوای گرم حمام و در آب معتدلِ وان با حرارت بیش از 29 درجه سانتی‌گراد (85 درجه فارنهایت) صورت پذیرد. باید به گونه‌ای عمل كرد كه كودك احساس امنیت و اطمینان در آب داشته باشد. اگر والدین عمداً و یا سهواً كودكان را از آب نترسانند و بیزار نكنند، می‌توان گفت كه همه آنها آب و آب‌بازی را دوست دارند؛ و همین آب‌بازی میتواند مقدمه یادگیری شنا باشد.
شنا بهترین سرگرمی
یكی از تفریحات و سرگرمی‌های لذت‌بخش و سالم، شنا كردن است. و در منابع اسلامی از آن به عنوان بهترین سرگرمی یاد شده است. پیامبر اكرم(صلّی‌الله‌علیه‌وآله) در این باره می‌فرماید:
«بهترین سرگرمی مؤمن شنا كردن است.» [1]
با بزرگتر شدن کودک گاه دیده می شود که او از شنا کردن در دریا می ترسد. وسعت دریا، صدای شور و خروش موجها، سر و صدای دیگران و... وحشت او را بر می انگیزد. یک خاطره تلخ می تواند منشأ این ترس باشد و کافی است تا مشکلی را به وجود آورد که کودک نتواند بر آن غلبه کند.
** اگر به مناطق آبی کشور قصد سفر دارید وکودکتان از مواجهه با آب ترس شدیدی دارد، برای کمک به کودک وشکست ترس او، موارد ذیل را مد نظر بگیرید:
نخستین نکته مهم اینکه کودک را وادار نکنید که به آب بپرد. به او زمان دهید تا بتدریج با این موضوع آشتی کند. کنار ساحل همراه با او با اسباب بازیهایش بازی کنید، با ماسه ها شکل بسازید، همراهش آواز بخوانید و... به این ترتیب او ناخودآگاه با دریا دوست می شود و برخلاف عادتش به دریا می رود.با او درباره احساسش در مورد دریا صحبت کنید. اگر از سرمای آب می ترسد، کنار ساحل حوضچه ای برایش بکنید یا استخر بادی بگذارید و در آن آب بریزید تا در آب گرم شنا کند.
اگر از اینکه نمک دریا به بدنش می چسبد، بدش می آید و احساس سوزش می کند، او را به مکانهایی ببرید که دوش داشته باشد و یا در غیر این صورت یک بطری آب با خود داشته باشید و پس از شنا او بشویید.
اما علت ترس کودک هر چه که باشد، آشتی دادن او باید با بازی و سرگرمی باشد.
