آیه نورانی شب هجدهم ماه مبارک رمضان

هر كسي كه خود را از ياد خدا به كوري بزند و آن را ناديده بگيرد، شيطاني بر او گماريم تا قرين و همنشين او شود، اين شياطين آنها را از ياد حق باز مي دارند در حالي كه آنها مي پندارند از هدايت شدگانند، تا آن زمان كه نزد ما بيايد براي حساب و كتاب، گويد اي كاش بين من و تو به اندازه مسافت شرق و غرب فاصله بود تو چه همنشين بدي بودي.

 مرحوم علامه طباطبائي در این باره می گوید: اينكه مي پندارند در راه حق هستند در حالي كه درآن راه نيستند نشانه همنشيني با شيطان و تحت سلطه شيطان درآمدن است. انسان مطابق طبع اوليش، به حقيقت گرايش دارد اما وقتي كه حقيقت براو عرضه شد و او به خاطر متابعت از هواي نفس از حق روي گرداند، خدا بر دلش مهري مي زند و چشمش را به حق نابينا و او را قرين شيطان مي كند و آن حقيقتي را كه بر طبق فطرت، به آن گرايش داشت، بر باطل تطبيق مي كند و در راه باطل قرار مي گيرد در حالي كه مي پندارد در راه حق گام بر مي دارد.اين همان پرده اي است كه در دنيا بر دلهايشان زده شده و در قيامت كنار مي رود.

«الذِّکر مِفتاحُ الصَّلاح؛ یاد خدا کلید اصلاح رفتار است».

پیوسته بودن ارتباط با خدا در قالب عبادت و ذکر، سبب دوری از معاصی و اصلاح عیب هاست. کارکرد روانی تلقین به نفس آن است که پس از تکرار چیزی در زبان اثر آن در عمل ظاهر شود. تکرار یاد خدا، سبب غفلت زدایی و توجه به عواقب امور خواهد شد

 همچنين قرآن كريم در آیه 2 سوره فصلت درباره همنشيني با شيطان مي فرمايد: و ما براي آنها همنشيناني از شياطين قرار داديم كه آنها، آنچه را كه در پيش روي و پشت سر آنها قرار داشت"متاع دنيا" زينت دادند و سرنوشت امتهاي پيشين از انس و جن درباره آنها عملي شد. به راستي آنها در زمره زيانكاران بودند. همچنين درباره كافران در آیه 83 سوره مریم می فرماید: آيا نديدي كه ما شيطانها را بر كافران فرستاديم در حالي كه آنها را به شدت به شر و فساد تحريك مي كنند.

 البته قرآن در آیه 99 سوره نحل درباره سلطه شيطان بر گنهكاران مي فرمايد: شيطان هيچگونه سلطه اي بر ايمان آوردگاني كه بر خدا توكل مي كنند، ندارد و همانا سلطه اش بر كساني است كه او را ولي خود مي گيرند و نيز بر كساني است كه به خداي تعالي شرك مي ورزند. مفاد مجموعه اين آيات، چنين است كه كساني كه به دنبال هواي نفس خود حركت كنند، خدا در دنيا شيطانهايي بر آنها مي فرستد كه همنشينان آنان باشند و پيوسته آنها را به شر و فساد تحريك كنند تا جايي كه آنها را تحت سلطه خود درآورند و بدون هيچ چون و چرايي دستورات آنها را اطاعت و اجرا كنند. در اين صورت زبان آنها زبان شيطان، قلب آنها قلب شيطان و چشم آنها چشم شيطان است. اينها در واقع آلت كار شيطان هستند و جز شر از آنها متوقع نيست، در حالي كه مي پندارند كارشان بهترين كار و راهشان بهترين راه است. از اين جهت به فكر نمي آيند و از باطل بر نمي گردند. اين حالت، كيفر كردار آنها است كه به فطرت خداجويي و حقيقت گرايي و توجه به خيرات، پشت كرده اند.

همین که انسان در بیشتر زمان ها ظاهرا متوجه خدا باشد، سبب می شود باطن وی نیز در پی به دست آوردن رضایت پروردگار باشد و ریشه معاصی و عیوب که غفلت و دوری از خداست، از میان برود. علاج بیماری های روحی و روانی همچون حسد، عجب، کینه و دروغ، جز با توجه به سرچشمه زیبایی ها نخواهد بود. مولوی چه نیک سروده:

بدون شک گناه آثار و عواقبی دارد که در این دنیا هم فرد گناهکار را گرفتار می کند. از جمله كيفرهاي گناهان در دنيا اين است كه خدا شيطان را همنشين و رفيق انسان مي كند تا پيوسته او را به گناه تحريك كند و با وسوسه هايش آمال و آرزوهاي او را طولاني نمايد و سرانجام او را از راه حق منحرف و دنيا و آخرتش را تباه سازد.

یک سوال پیش میاد. اونم اینکه چگونه ممکن است که خدای رحمان فقط به علت یک اشتباه انسان شیطانی برای او قرار دهد تا همراه او شود؟

معنای آیه این است که نتیجه سرپیچی از دستورات الاهی و غفلت از یاد خداوند در مسیر زندگی، همراهی شیطان را به دنبال دارد، و روی گردانی از یاد خدا تنها یک اشتباه و گناه کوچک نیست، بلکه موضوعی است که به دلیل گناهان کوچک و بزرگ در طول زمان حاصل می شود. به بیان دیگر، غافل شدن از یاد خدا بر اثر ارتکاب گناهان، نتیجه طبیعی اش فاصله از خدا و همنشینی با شیطان است که با رحمانیت خداوند تضادی ندارد.

امام علی (ع) در تفسیر این آیه می فرمایند: هر کس به گناه آلوده شود، از یاد خدا رو گردان می شود، و هر که از آن کس که خدا به طاعتش فرمان داده پیروی نکند، شیطانى برایش مشخص شود که پیوسته قرین او باشد.

 امام كاظم عليه السلام از در خانه بُشر حافى مى گذشت . آواز طرب انگيز و صداى ادوات لهو و لعب شنيد.از كنيز وى كه جلو منزل ايستاده بود ، پرسيد: صاحب تو آزاد است يا بنده ؟
كنيز گفت : آزاد است .
فرمود: راست گفتى ، اگر او بنده بود، با خداى خويش مخالفت نمى كرد.
كنيزك ، مطلب را به مولاى خود اطلاع داد.
بشر ناگهان رنگ از رخسارش پريد، از جاى برخاست ، و با پاى برهنه دنبال امام دويد. از وى پوزش طلبيد و توبه نمود. از آن پس به بشر حافى شهرت يافت .(کتاب کشکول جبهه از موسسه فرهنگی نور)