آیه نورانی شب دواز دهم ماه مبارک رمضان

آیه      نورانی      شب   دوازدهم     ماه    مبارک     رمضان

๑۩۞۩๑๑۩۞۩๑๑۩۞۩๑๑۩۞۩๑๑۩۞۩๑๑۩۞۩๑

๑۩۞۩๑๑۩۞۩๑๑۩۞۩๑๑۩۞۩๑๑۩۞۩๑๑۩۞۩๑๑۩۞۩๑๑۩۞۩๑

 Ƹ̵̡Ӝ̵̨̄Ʒسوره ال عمران/ایه 134   Ƹ̵̡Ӝ̵̨̄Ʒ  

با سلام

امام صادق‏عليه السلام فرمود: هيچ بنده‏اى نيست كه خشم خود را فرو ببرد، مگر آنكه خداوند عزّت او را در دنيا و آخرت فزونى بخشد. خداوند فرمود: «و الكاظمين الغيظ... و اللّه يحبّ المحسنين» اين پاداش فروبردن آن خشم است.[150]

امام باقر (ع) فرمود :

هنگامیکه نوح نزد پروردگار خود دست به دعا برداشته و بر قوم خود نفرین کرد شیطان ( خدای لعنتش کند ) به نزد نوح آمد و گفت : ای نوح تو را بر من حقی است که میخواهم تلافی اش کنم ، نوح گفت : به خدا قسم بر من بسی ناگوارست که مرا بر تو حق نعمتی باشد چه حقی به تو دارم ؟ گفت : آری به قوم خود نفرین کردی و همه را غرق نمودی و دیگر کسی که من گمراهش کنم باقی نماند و هم اکنون دوران استراحت من است تا نسل دیگری به وجود آید و من گمراهشان نمایم ، نوح به شیطان گفت : آنچه میخواهی که به پاداش این خدمت !!! بدهی چیست ؟ گفت : در سه جا به یاد من باش که نزدیک ترین حالات من به بنده خدا در یکی از این سه مورد است :

سیماى پرهیزگاران
در این آیه پرهیزگاران را معرفى مى کند و پنج صفت از اوصاف عالى و انسانى براى آنها ذکر نموده است :
1 - ((آنها در همه حال انفاق مى کنند چه موقعى که در راحتى و وسعتند و چه زمانى که در پریشانى و محرومیتند)).(الذین ینفقون فى السراء و الضراء)
آنها با این عمل ثابت مى کنند که روح کمک به دیگران و نیکوکارى در جان آنها نفوذ کرده است و به همین دلیل تحت هر شرائطى اقدام به اینکار مى کنند، روشن است که انفاق در حال وسعت به تنهائى نشانه نفوذ کامل صفت عالى سخاوت در اعماق روح انسان نیست ، اما آنها که در همه حال اقدام به کمک و بخشش مى کنند نشان مى دهند که این صفت در آنها ریشه دار است .
ممکن است گفته شود انسان در حال تنگدستى چگونه مى تواند انفاق کند؟ پاسخ این سؤ ال روشن است : زیرا اولا افراد تنگدست نیز به مقدار توانائى مى توانند در راه کمک به دیگران انفاق کنند، و ثانیا انفاق منحصر به مال و ثروت نیست بلکه هر گونه موهبت خدادادى را شامل مى شود خواه مال و ثروت باشد یا علم و دانش یا مواهب دیگر، و به این ترتیب خداوند مى خواهد روح گذشت و فداکارى و سخاوت را حتى در نفوس مستمندان جاى دهد تا از رذائل اخلاقى فراوانى که از ((بخل )) سرچشمه مى گیرد بر کنار بمانند.
آنها که انفاقهاى کوچک را در راه خدا ناچیز مى شمارند براى این است که هر یک از آنها را جداگانه مورد مطالعه قرار مى دهند، وگرنه اگر همین کمکهاى جزئى را در کنار هم قرار دهیم و مثلا اهل یک مملکت اعم از فقیر و غنى هر کدام مبلغ ناچیزى براى کمک به بندگان خدا انفاق کنند و براى پیشبرد اهداف اجتماعى مصرف نمایند کارهاى بزرگى به وسیله آن مى توانند انجام دهند، علاوه بر این اثر معنوى و اخلاقى انفاق بستگى به حجم انفاق و زیادى آن ندارد و در هر حال عاید انفاق کننده مى شود.
جالب توجه اینکه در اینجا نخستین صفت برجسته پرهیزکاران ((انفاق )) ذکر شده ، زیرا این آیات نقطه مقابل صفاتى را که درباره رباخواران و استثمارگران درآیات قبل ذکر شد، بیان مى کند، به علاوه گذشت از مال و ثروت آن هم در حال خوشى و تنگدستى روشنترین نشانه مقام تقوا است .
 

2 - ((آنها بر خشم خود مسلطند))(و الکاظمین الغیظ).

((کظم )) در لغت به معنى بستن سر مشکى است که از آب پر شده باشد، و بطور کنایه در مورد کسانى که از خشم و غضب پر مى شوند و از اعمال آن خوددارى مى نمایند بکار مى رود.

((غیظ)) به معنى شدت غضب و حالت برافروختگى و هیجان فوق العاده روحى است ، که بعد از مشاهده ناملایمات به انسان دست مى دهد.

حالت خشم و غضب از خطرناک ترین حالات است و اگر جلوى آن رها شود، در شکل یک نوع جنون و دیوانگى و از دست دادن هر نوع کنترل اعصاب خودنمائى مى کند، و بسیارى از جنایات و تصمیمهاى خطرناکى که انسان یک عمر باید کفاره و جریمه آن را بپردازد در چنین حالى انجام مى شود، و لذا در آیه فوق دومین صفت برجسته پرهیزگاران را فرو بردن خشم معرفى کرده است .

3 - ((آنها از خطاى مردم مى گذرند)) (و العافین عن الناس ).

فرو بردن خشم بسیار خوب است اما به تنهائى کافى نیست زیرا ممکن است کینه و عداوت را از قلب انسان ریشه کن نکند، در این حال براى پایان دادن به حالت عداوت باید ((کظم غیظ)) تواءم با ((عفو و بخشش )) گردد، لذا به دنبال صفت عالى خویشتندارى و فرو بردن خشم ، مساءله عفو و گذشت را بیان نموده ، البتهمنظور گذشت و عفو از کسانى است که شایسته آنند نه دشمنان خون آشامى که گذشت و عفو باعث جراءت و جسارت بیشتر آنها مى شود.

4 - ((آنها نیکوکارند)) (و الله یحب المحسنین ).

در اینجا اشاره به مرحله اى عالیتر از عفو شده که همچون یک سلسله مراتب تکاملى پشت سر هم قرار گرفته اند و آن این است که انسان نه تنها باید خشم خود را فرو برد و با عفو و گذشت کینه را از دل خود بشوید بلکه با نیکى کردن در برابر بدى (آنجا که شایسته است ) ریشه دشمنى را در دل طرف نیز بسوزاند و قلب او را نسبت به خویش مهربان گرداند بطورى که در آینده چنان صحنه اى تکرار نشود، بطور خلاصه نخست دستور به خویشتن دارى در برابر خشم ، و پس از آن دستور به شستن قلب خود، و سپس دستور به شستن قلب طرف مى دهد.

آورده‏اند: روزى يكى از خدمتكاران امام سجاد عليه السلام در موقع شستشوى سر و صورت آن حضرت، ظرف آب از دستش افتاد و سر امام عليه السلام را زخمى كرد. امام به او نگاهى كرد. او دريافت كه امام ناراحت شده است. بلافاصله گفت: «والكاظمين الغيظ»، امام فرمود: من خشم خود را فرو بردم. او دوباره گفت: «والعافين عن الناس»، امام فرمود: ترا عفو كردم. او گفت: «واللّه يحبّ المحسنين» امام فرمود: تو در راه خدا آزاد هستى

رويارويي با شعله هاي خشم

سرکوبی و فرو بردن خشم در زمان شروع آن آسان تر است و هنگامی که شدت پیدا کند و شعله ور شود، از کنترل و اختیار فرد خارج می شود. بنابراین پیش از آنکه این حالت در فرد شدت یابد و آتش آن، نور ایمان و عقل را خاموش سازد، باید به رویارویی با آن پرداخت.

2. اگر هنگام خشم ایستاده اید، بنشینید و اگر نشسته اید، بخوابید. علت این امر، جلب توجه فرد به این نکته است که انسان از خاک آفریده شده و موجودی ذلیل و حقیر است و سرانجام روزی نیز به خاک باز خواهد گشت، در این صورت از غرور و تکبر او کاسته می شود.

ادامه

3. هنگام مواجهه با خشم، با آب سرد وضو بگیرید یا غسل کنید؛ زیرا خشم برخاسته از حرارت درون است و آب سرد این حرارت را فرو می نشاند.

از نظر من این آیه باید در 3 قسمت  و در 3 شب گذاشته میشد 3 مساله مهم در این ایه نهفته است 

کظم غیظ

انقاق

و ندیدن بدی دیگران

یعنی آن ها چه در توانگری و چه در تنگدستی انفاق می کنند.
غالب مفسران ، این آیه را با دیدگاه تربیت اخلاقی و تقویت روح انفاق تفسیر کرده اند و گفته اند: در صورتی می توان گفت روح انفاق در انسان نفوذ کرده است که نه تنها در حال وسعت مالی، بلکه در تنگدستی و فقر هم انفاق نماید.ولی این سؤال مطرح است که چگونه می توان انتظار داشت که شخص در حال فقر وتنگدستی انفاق کند؟ انفاق برای رفع تنگدستی دیکران است .حال تنگدستان که خود مستقیماً هدف تأسیس و تشریع حکم انفاقند، چگونه مأمور به انفاق می شوند؟! آیا آنان باید قرض کنند وآن را انفاق نمایند؟
پاسخ این سؤال دو صورت دارد : اول این که تنگدستان دو گونه اند؛ یک گروه تنگدستانی هستند که همیشه در فقر به سر می برند و تنگدستی همراه وقرین آن هاست و اگر لحظه ای انفاق های مردمی آن ها قطع شود، زندگیشان به مخاطره می افتد پر واضح است که حکم انفاق از اینان ساقط است، بلکه اینان گیرندگان انفاقند نه دهندگان آن . گروه دیگر تنگدستانی که تنگدستی آن ها عارضی وموقتی است، مانند توانگری که در حال حاضر به اموال خود دسترسی ندارد ویا باغداری که هنوز به موعد برداشت محصول نرسیده است . آیه انفاق به چنین کسی خطاب می کند که شایسته است در این حالت نیز انفاق کند ، هر چند به صورت قرض وپیش فروش کالا.
صورت دوم پاسخ که اصولا حکم به انفاق در آیه فوق ربطی به موضوعات اخلاقی ندارد . این آیه به طوری که در آیه 130 گفته شد ، در اثنای یاد آوری ماجرای جنگ احد که به شکست مسلمانان انجامید ، آمده است و درباره تقویت جبهه وجهاد و تأمین هزینه های جنگ و اداره امور خانواده های جنگجویان است و می فرماید: مسلمانان باید بدانند که حیات اسلام و بقای موجودیت آن ها به تأمین تجهیزات وامکانات میدان های جنگ وجهاد بستگی دارد و در این راستا باید دست سخاوت مردان وزنان توانگر برای انفاق به کار افتد. حتی در این جا شرایط حکم انفاق عوض شده به سراغ تنگدستان هم می رود . این انفاق، انفاق در بحران و شرایط جنگی است که دارا ونادار نمی شناسد و همه باید برای تأمین امکانات دفاعی و حفظ حریم دین انفاق کنند ، هر چند به این قیمت که مثلاً از دو وعده غذا یک وعده را به جبهه جهاد تقدیم کنند.