آیه نورانی شب یازدهم ماه مبارک رمضان

چند سوال و جواب از حضرت آیت الله بهجت درباره امربه معروف و نهی از منکر

**سؤال: امر به معروف و نهى ازمنكر چه شرايطى دارد و در اين مورد وظيفه چيست؟

پاسخ: اگر كسى واجبى را انجام نمى دهد و يا معصيتى را به جا مى آورد، در صورت تحقق شرايط ذيل بر ديگران واجب است او را امر به معروف و نهى ازمنكر نمايند: 1) علم به حكم شرعى؛ 2) احتمال تأثير؛ 3) اصرار بر ترك واجب و يا انجام دادن معصيت؛ 4) عدم مفسده؛ و اگر كسى مستحبى را ترك و يا مكروهى را به جا مى آورد، امر به معروف و نهى ازمنكر او مستحب است. 

**سؤال: آيا در انجام امر به معروف و نهى ازمنكر قصد قربت شرط است؟ 

پاسخ: براى ترتّب ثواب بر آن، قصد قربت شرط است.

**سؤال: آيا اظهار زبانى امر به معروف و نهى ازمنكر، مراتبى دارد؟ 

پاسخ: اگر انسان بدون گفتن، به هر وسيله ديگر ناراحتى قلبى خود را به معصيت كار نشان دهد و اين كار موجب ترك معصيت شود، لازم نيست با زبان امر به معروف و نهى ازمنكر بنمايد، البته اگر هيچ گونه اشكال شرعى ديگرى در اين كار نباشد و اگر چاره اى به جز اظهار زبانى نيست، باز بايد درجات خفيف تر را در اظهار زبانى ملاحظه نمايد.

**سؤال: لطفا مراتب امر به معروف و نهى ازمنكر را بيان فرماييد: 

پاسخ: 1) انكار قلبى؛ 2) اظهار كردن به زبان؛ 3) متألّم كردن معصيت كار. 

امر به معروف و نهی از منکر از فروع دین اسلام هست که در قرآن بسیار به آن تاکید شده است.

همون جور که دوستان فرمودند امر به معروف و نهی از منکر دارای شرایطی است. اما به نظر خود من مهم ترینش اینه که وقتی میخواهیم کسی را به واجبی امر کنیم یا از گناهی نهی کنیم خودمان نیز بدان توجه داشتم باشیم.

خیلی ها هستند که فقط جا نماز آب می کشند و می خواهند خودشون رو بنده درستکار جلوه بدن اما در واقع. ...

یک مسئله ای که باید بهش توجه بشه اینکه وقتی میخواهیم امر به معروف یا نهی از منکر کنیم این کار را در جایی انجام بدیم که کسی به جز شخص مخاطب متوجه نشود. به نوعی آبروی مسلمانی ریخته نشود.

در جواس مدیر طهمورس عزیز باید بگم الان خیلی زمونه بدی شده. خود من بارها خواستم کسی رو امر به معروف یا نهی از منکر کنم اما عکس العمل خیلی بدی از طرف دیدم!

حالا شما فکر کنید این مسئله بارها و بارها تکرار بشه برای کسی که میخواد این کار رو انجام بده دچار نوعی سردرگمی و ناامیدی میشه؟!

امر به معروف و نهی از منکر از فروع دین اسلام هست که در قرآن بسیار به آن تاکید شده است.

همون جور که دوستان فرمودند امر به معروف و نهی از منکر دارای شرایطی است. اما به نظر خود من مهم ترینش اینه که وقتی میخواهیم کسی را به واجبی امر کنیم یا از گناهی نهی کنیم خودمان نیز بدان توجه داشتم باشیم.

خیلی ها هستند که فقط جا نماز آب می کشند و می خواهند خودشون رو بنده درستکار جلوه بدن اما در واقع. ...

یک مسئله ای که باید بهش توجه بشه اینکه وقتی میخواهیم امر به معروف یا نهی از منکر کنیم این کار را در جایی انجام بدیم که کسی به جز شخص مخاطب متوجه نشود. به نوعی آبروی مسلمانی ریخته نشود.

در جواس مدیر طهمورس عزیز باید بگم الان خیلی زمونه بدی شده. خود من بارها خواستم کسی رو امر به معروف یا نهی از منکر کنم اما عکس العمل خیلی بدی از طرف دیدم!

حالا شما فکر کنید این مسئله بارها و بارها تکرار بشه برای کسی که میخواد این کار رو انجام بده دچار نوعی سردرگمی و ناامیدی میشه؟!

حدیث (1) قال على علیه السلام :

وَماأعمالُ البِرِّ كُلُّها وَالجِهادُ فى سَبيلِ اللّه‏ِ عِندَ المرِ بِالمَعرُوفِ وَالنَّهىِ عَنِ المُنكَرِ إِلاّ كَنَفثَةٍ فى بَحرٍ لُجِّىٍّ؛

همه كارهاى خوب و جهاد در راه خدا در برابر امر به معروف و نهى از منكر چون قطره‏اى است در درياى عميق.

نهج البلاغه، حكمت 374

حدیث (2) امام على عليه السلام :

إنَّ الأمرَ بِالمَعروفِ وَالنَّهىَ عَنِ المُنكَرِ لا يُقَرِّبانِ مِن أَجَلٍ وَلا يَنقُصانِ مِن رِزقٍ ، لكِن يُضاعِفانِ الثَّوابَ وَيُعظِمانِ الجرَ وَأفضَلُ مِنهُما كَلِمَـةُ عَدلٍ عِندَ إمامٍ جائِرٍ؛

امر به معروف و نهى از منكر نه اجلى را نزديك مى‏كنند و نه از روزى كم مى‏نمايند، بلكه ثواب را دو چندان و پاداش را بزرگ مى‏سازند و برتر از امر به معروف و نهى از منكر سخن عادلانه‏اى است نزد حاكمى ستمگر.

غررالحكم، ج2، ص611، ح3648

حدیث (3) قال رسول الله صلى ‏الله ‏عليه ‏و ‏آله :

إذا لَم يَأمُروا بِمَعروفٍ وَلَم يَنهَوا عَن مُنكَرٍ وَلَم يَتَّبِعوا الأخيارَ مِن أهلِ بَيتى ، سَلَّطَ اللّه‏ُ عَلَيهِم شِرارَهُم ، فَيَدعوا عِندَ ذلِكَ خِيارُهُم فَلا تُستَجابُ لَهُم؛

هرگاه (مردم) امر به معروف و نهى از منكر نكنند، و از نيكان خاندان من پيروى ننمايند، خداوند بدانشان را بر آنان مسلّط گرداند و نيكانشان دعا كنند امّا دعايشان مستجاب نشود .

امالى صدوق، ص‏254

گرخواهی زندگی دور از خطر

خوش مهیــــــا هم شود زاد سفر

امر کن بـــر کار خیــر و پایدار

 نهی کن ازبد که داردصد ضرر

فی البداهه: منصور مقدم 30/4/92

با توجه به فلسفه خلقت انسان كه طبق بيان قرآن كريم عبوديت و بندگي است و از طرفي وجه تمايز انسان با ساير موجودات به ناطق و عاقل بودن انسان و حركت او به سوي كمال مي باشد، اهميت و جايگاه اين دو فريضه الهي، يعني امر به معروف و نهي از منكر بيشتر تبيين و روشن مي گردد. از آنجايي‌كه انسان غافل است و به دليل عارض شدن نسيان بسياري از مواردي كه مفيد براي اوست فراموش مي‌كند بنابراين امر به معروف و نهي از منكر جزء ضرورياتي است كه در جهت نيل به كمال براي هر انساني ضرورت پيدا مي كند. به اين جهت است كه حضرت امام محمد باقر(ع) مي فرمايد: «ان الامر بالمعروف و النهي عن المنكر فريضه عظيم بها تقام الفرائض ...» ‌ يعني امر به معروف و نهي از منكر واجب عظيم و بزرگي است كه پابرجايي ساير واجبات به آن بستگي دارد. از تعبير "بها تقام الفرائض" چنين استفاده مي شود كه امر به معروف و نهي از منكر از لوازم حكومت اسلامي به شمار مي رود.

شيوه هاي عملي امر به معروف و نهي از منكر

1-  شيوه عملي: اولين و مؤثرترين شيوه در امر به معروف و نهي از منكر تبليغ عملي است.

2-  احترام به شخصيت افراد

3-  ارشاد تدريجي: معمولا ما انتظار داريم كساني كه در گرداب منكرات غوطه ور شده اند يك دفعه آنها را از گرداب در آوريم و يك مسلمان ايده آل بسازيم؛ در حالي‌كه تربيت امري تدريجي است و فضايل و رذايل هيچ‌كدام يك مرتبه در جان انسان‌ها به وجود نمي آيند

4-  نرمخويي و محبت

5-  تشويق به ارزش‌ها:  يكي از امتيازات مكاتب الهي تشويق به خوبي‌ها و ارزش‌هاست.

6-  ايجاد فضاي امر و نهي: شكي در اين مسئله نيست كه محيط هر چند نقش زيربنايي ندارد ولي در پرورش فضايل و رذايل نقش اساسي دارد.

7-  برخورد عملي با مرتكبان منكر: به طور كلي اگر در كنار شيوه هاي گذشته اين شيوه را مد نظر نداشته باشيم بدون شك امر به معروف و نهي از منكر بي نتيجه خواهد ماند.

گرکه خواهی زندگی دورازخطر

خوش مهیــــــا هم شود زاد سفر

امر کن بـــر کار خیــر و پایدار

 نهی کن ازبد که داردصد ضرر

فی البداهه: منصور مقدم 30/4/92