روزهای گرم تابستان بهترین زمان دل کندن از شلوغی شهرها و سپری کردن اوقات فراغت در دامان طبیعت است. تنگه یکی از جاذبه‌های ناب طبیعت محسوب می‌شود. مناطقی ژرف و در عین حال باریک به همراه دیواره‌های سنگی پرشیب و راست قامت، باریکه‌هایی از آب، پوشش گیاهی ‌محصورکننده و از همه مهم‌تر هوایی خوش که هویت بیشتر تنگه‌ها را تشکیل می‌دهد.

پناه بردن به تنگه‌ها و بهره‌مندی از موقعیت مناسب آنها در فصل گرم سال، می‌تواند یکی از بهترین گزینه‌های سفرهای تابستانی محسوب شود. در ایران تنگه‌های بسیار زیبا و ناشناخته‌ای وجود دارد که در‌اینجا تنها به ده نمونه از آنها پرداخته می‌شود.

تنگه بستانک ـ فارس

 تنگ یا تنگه بستانک که به بهشت گمشده معروف است، در 120 کیلومتری شمال ‌غربی شیراز قرار دارد. این تنگه در دشت کام فیروز در جهت شرقی ـ غربی و در وسعتی حدود 20 هزار هکتار قرار گرفته است. رودخانه‌ای از تنگه بستانک می‌گذرد و در حاشیه آن درختان بلوط، چنار، گردو و بسیاری گونه‌های دیگر دیده می‌شود.این تنگه سرسبز از حیات جانوری گسترده‌ای برخوردار است. برای دسترسی به تنگ بستانک باید از میان روستاهای بیضا و کام فیروز گذر کرده و پس از طی مسیری به جاده پیاده‌رو‌ی آن رسید که مسیری از سنگفرش رودخانه است. در کنار جاذبه‌های طبیعی تنگ بستانک، گردشگرانی که به این منطقه سفر می‌کنند، می‌توانند از دریاچه سد درودزن و ماهیگیری در آن بهره ببرند.

تنگه ارغوان ـ ایلام

تنگه ارغوان در سه‌کیلومتری شمال شرقی شهر ایلام قرار دارد. وسعت این تنگه حدود 170 هکتار برآورد شده است. همان طور که از نامش پیداست، در این تنگه گونه‌های نادر و در حال انقراض ارغوان وجود دارد که چهره تنگه را به رنگی منحصر به فرد درآورده است.

 از دیگر گونه‌های موجود در این تنگه می‌توان به بلوط، دافنه، کیکم و زالزالک اشاره کرد. برای دسترسی به تنگه ارغوان باید از راه شمالی مسیر کرمانشاه به ایلام وارد حوزه استحفاظی دهستان میش خاص (میه خاص) شد. در راه رسیدن به تنگه ارغوان، جنگل‌های انبوه بلوط خودنمایی می‌کنند. با توجه به رونق زنبورداری در این منطقه، گردشگران می‌توانند عسل با کیفیتی را به عنوان سوغات از تنگه ارغوان با خود ببرند.

‌ تنگه سیمک ـ کرمان

تنگه سیمک در 32 کیلومتری شمال‌‌کرمان، در شمال روستای کوهپایه قرار گرفته است. پیاده‌روی در طول این تنگه تجربه‌ای نادر است؛ عرض تنگه سیمک باریک و تنها سه تا پنج متر است. صخره‌های بلند و راست قامت در دو‌طرف مسیر حسی از غرور و عظمت در هر گردشگری ایجاد می‌کند. در طول تنگه سیمک بیش از 13 آبشار جاری است که با توجه به کویری بودن مسیر کرمان به کوهپایه، همچون بهشتی خودنمایی می‌کند. وجود پوشش گیاهی نسبتا مناسب این تنگه در کنار هوایی خنک و آب‌های روان، گردشگران بسیاری را از استان کرمان ‌به‌خود جذب می‌کند. لانه‌های متعدد پرندگان که در شکاف سنگ‌های تنگه سیمک قرار گرفته‌اند بر زیبایی چشم‌نواز این تنگه افزوده است.

تنگ براق ـ فارس

تنگ براق در 20 کیلومتری شهر سده، در شمال روستای براق و در منطقه کام فیروز قرار گرفته است. از میان این تنگه یکی از سرشاخه‌های اصلی آب سد درودزن گذر می‌کند. به سبب جنس سنگ‌های کوه که آهکی است و بر اثر نفوذ آب، محیط تنگه نمناک است و از میانه سنگ‌ها آب جاری است که چهره‌ای زیبا به‌ آن بخشیده است.

 سطح تنگ براق ناهموار است و شیبی تند دارد به همین دلیل با وجود گردشگران بسیاری از سطح استان فارس و استان‌های مجاور، امکان ایجاد تسهیلات گردشگری در این منطقه وجود ندارد. وجود کتیبه‌ای به خط پهلوی متعلق به دوره ساسانی در پیشانی تنگه، به این منطقه ارزش تاریخی بخشیده است.

تنگ درکش و ورکش ـ چهارمحال و بختیاری

تنگ درکش و ورکش در ده کیلومتری جونقان به سمت اردل قرار دارد. عبور از مسیر گذر این تنگه به سبب شیب زیاد و صخره‌ای بودن، مشکل است. به دلیل سرازیری‌های سخت و سربالایی‌های طاقت‌فرسا افراد مجبور می‌شدند زین خر یا اسب خود را گاهی به جلو (درکش) و گاهی به عقب (ورکش) بکشند که این امر علت نامگذاری این تنگه به درکش و ورکش شده است. این تنگه یکی از مهم‌ترین گذرگاه‌ها از خوزستان به اصفهان بوده است و در طول دوره‌های تاریخی مختلف نام‌های متعددی چون راه دزپارت، راه بختیای و راه سلطانی صفوی ‌داشته است. وجود کاروانسرایی آبی به نام خان اوی از آثار دوره ایلخانی به تنگه درکش و ورکش هویت تاریخی بخشیده است.

تنگ گنجه‌ای ـ کهگیلویه و بویراحمد

تنگ گنجه‌ای در 13 کیلومتری شهر یاسوج، در مسیر محور یاسوج به سی سخت قرار گرفته است. این تنگه یکی از مراکز مهم گردشگری و تفریحی در استان کهگیلویه و بویراحمد به شمار می‌رود و دارای مسیر آسفالته اصلی است. شهرت اصلی تنگ گنجه‌ای به درختان کهنسال و تنومند چنار و بلوط آن است که چهره‌ای پرابهت به این تنگه بخشیده است.

 سالانه در فصل بهار و تابستان گردشگران بسیاری از درون استان و همچنین استان‌های مجاور به این منطقه سفر کرده و مدتی را در آن اطراق می‌کنند. به همین دلیل امکانات بهداشتی و تفریحی چون آب لوله‌کشی و اقامتگاه در آن متمرکز شده است. وجود چند چشمه آب بر طراوت تنگ گنجه‌ای افزوده است.

تنگ تهی ـ خوزستان

تنگ تهی در 32 کیلومتری شهرستان باغملک و سه کیلومتری شرق روستای مال آقا واقع شده است. این منطقه کوهستانی است و رودخانه سرد و خروشان زرد از میان آن عبور می‌کند. قرار گیری تنگه‌ای خنک و خوش آب و هوا در استان گرمسیری چون خوزستان سبب ورود گردشگران زیادی در فصل‌گرم سال به آن شده است. طول تنگ تهی حدود پنج‌کیلومتر است؛ در انتهای راه، تنگه کم‌عرض و مرتفع می‌شود و حرکت تنها از میان آب سرد رودخانه امکان‌پذیر است. انتهای مسیر بن بست شده و آبشار پنج متری تهی در آنجا قرار گرفته است. وجود درختان کهنسال بلوط به همراه آبشارهایی، زیبایی تنگ تهی را تکمیل کرده است.

تنگه گپرگه ـ لرستان

تنگه گپرگه در شمال غربی ‌بروجرد و انتهای جاده گلدشت واقع است. این تنگه از انتهای روستای گپرگه سه شروع شده و تا روستای ونایی امتداد می‌یابد. در این تنگه رودخانه‌ای همیشگی و پرپیچ و خم جریان دارد. برای گذر از تنگه گپرگه تنها می‌توان پیاده و از میان آب عبور کرد.

 طی مسیر تنگه به صورت یکطرفه در حدود پنج ساعت زمان می‌برد و بسیار نفسگیر است. بر همین اساس تنگ گپرگه یکی از مسیرهای محبوب کوهنوردان بروجردی است. برخی گردشگران ورزشکار پس از طی یکطرفه مسیر، شب را در روستای ونایی به سر می‌برند. وجود غاری به نام غار مخفی، دو‌چشمه آبگرم و پلی سنگی، چهره این منطقه را زیباتر کرده است.

تنگه شیرز ـ لرستان

تنگه شیرز در 50 ‌کیلومتری کوهدشت و در منطقه اولادقبا قرار دارد. بیشترین شهرت این تنگه به لحاظ سنگ‌ها و صخره‌های موجود در آن است که بسیار پرشیب، تیز و زیباست. قدمت سنگ‌های تنگه شیرز به عصر حجر می‌رسد.

آبشارهای متعددی که از میان سنگ‌ها جاری می‌شود، از دیگر جاذبه‌های طبیعی ارزشمند در این تنگه است که هر گردشگری را به وجد می‌آورد. پوشش گیاهی این دره سرسبز در نوع خود منحصر به فرد است. درخت انجیر، مو و گلابی وحشی چهره این تنگه را متفاوت و بسیار زیبا کرده است. ورودی کوچکی که در ابتدای این تنگه چند کیلومتری قرار گرفته، بسیار مورد توجه گردشگران و عکاسان است.

تنگ بهرام چوبین ـ ایلام

تنگ بهرام چوبین در 14 کیلومتری جنوب شرقی دره شهر، در یک کیلومتری جنوب مسیر دره شهر به پلدختر قرار گرفته است. بهرام چوبین تنگه‌ای است باریک با دیوارهای صخره‌ای بسیار بلند که موقعیتی استراتژیک به خود گرفته است. تمام عناصر طبیعی موجود در این منطقه حسی از سرکشی را به گردشگران القا می‌کند، اما آنچه به این تنگه هویت می‌بخشد، گذشته تاریخی آن است.

 این تنگه مکانی برای پناه‌گرفتن بهرام چوبین در زمان شورش علیه خسروپرویز بوده است. در این منطقه آثار و بقایایی از معماری‌های دوران ساسانی و قرون نخستین اسلامی به چشم می‌خورد. جالب است که درون تنگه و در میان صخره‌های سخت، چهار آب انبار تعبیه شده است که به یکدیگر راه داشته و آب مورد نیاز کسانی را که در این تنگه استراتژیک مخفی می‌شدند، تامین می‌کرده است.