آیه نورانی شب دوم ماه مبارک رمضان

در حدیثی  ار  حضرت رسول  در مورد عوامل قساوت قلب فرمودن

رسول اکرم صلی الله علیه و آله وسلم فرمود به علی علیه السلام:سه چیز است که دل را قساوت میدهد:گوش دادن به لهو،دنبال صید رفتن و درب خانه سلطان رفتن.

چنین نیک اعجاز آمد پدید
ولیکن از آن سختدل تر شدید
که سخت است دلهایتان همچو سنگ
و ز آن نیز بدتر به زشتی و ننگ
چه از پاره ای سنگها دست کم
بود آنکه جوشد یکی چشمه هم
شکافند برخی دگر طی سال
که جوشد از آن پاک آبی زلال
گروهی از آن سنگ ها جابجا
بگردند از ترس یکتا خدا
پس ای سنگدلها ز کار شما
نبودست غافل یگانه خدا

2. پیمان شکنی

«پس به سبب شکستن پیمانشان آنها را از رحمت خود دور کردیم و دلهایشان را سخت گردانیدیم. آنها کلمات را از جایگاه خود می‌گردانند و بهره‌ی خویش را از آنچه بدان تذکر داده شده بود فراموش کردند و تو همیشه بر خیانتی از آنها آگاهی ـ مگر اندکی از آنها ـ پس آنها را عفو کن و از آنها درگذر براستی خدا نیکوکاران را دوست می‌دارد.»

طبق ظاهر آیه فوق، پیمان شکنی همانگونه که می­تواند از نتایج قساوت قلب باشد، این امکان را دارد تا خود ازعوامل آن نیز به شمار آید. پیمان شکنی و زیر پا گذاشتن عهد اساساً کار ناصوابی است و بدترین حالت آن زمانی است که آن سوی عهد و پیمان، خداوند متعال باشد و این پیمان شکنی لعنت خداوند را به همراه خواهد داشت.

بنابراین هر مؤمن و انسان دینداری که به دلیل پیمان شکنی و پایمال کردن عهد ایمان خود با پروردگار از صراط مستقیم ایمان و عبادت به بیراهه گناه و فساد منحرف ‌شود، در نهایت به نفرین و لعنت الهی گرفتار خواهد آمد و دچار قساوت قلب و سنگدلی خواهد شد.

شیخ طبرسی در مجمع البیان با اشاره به این مطلب می­نویسند:

منظور از قساوت قلب و سنگدلی آنان، تباهی و پستی و مسخ شدگی دل‌های آنهاست که بسان سکّه‌های تقلّبی می‌گردد به عبارت دیگر، این آیه نشانگر آن است که دل‌های آنان به خاطر عهدشکنی و گناه و خیانت، از لطافت و ظرافت و نرمش و حق‌پذیری به سندگلی و خشکی و خشونت تغییر ماهیت می‌دهد و بدین سان، سکه‌ی دل نیز بر اثر فریب، خدعه، شقاوت و گناه دگرگونی منفی می‌یابد و انسان از موجودی پرمهر و بشردوست و توحیدگرا و نرم دل و حق پذیر به موجودی سخت دل و حق ستیز و خشن و بی‌رحم تبدیل می‌گردد

قکر میکنم گاهی  گناه پشت گناهو  بی توجه به ترس از ان قساوت قلب میاره و  یاد مرگ و  زندگی بد از مرگ  انسان رو  کمی از گناه دور میکنه  تا فلبش از سنگ  نشه 

حتی در جایی خوندم  که شستن مردگان هم کمک به این امر میکنه

3. طول امل

یکی از عوامل و موجبات قساوت قلب و سنگدلی که در قرآن کریم به آن اشاره شده است، گرفتار شدن در «طول امل» و آرزوهای دراز است.

«أَلَمْ يَأْنِ لِلَّذِينَ ءَامَنُواْ أَن تخَْشَعَ قُلُوبهُمْ لِذِكْرِ اللَّهِ وَ مَا نَزَلَ مِنَ الحَْقّ‏ِ وَ لَا يَكُونُواْ كاَلَّذِينَ أُوتُواْ الْكِتَابَ مِن قَبْلُ فَطَالَ عَلَيهِْمُ الْأَمَدُ فَقَسَتْ قُلُوبهُُمْ  وَ كَثِيرٌ مِّنهُمْ فَاسِقُون.» حدید/16

آیا برای کسانی که ایمان آوردند وقت آن نرسیده که دلهایشان نرم شود و به ذکر خدا و بدانچه پیامبر از حق فرود آورد؟ و باید مانند کسانی نباشد که از پیش کتاب به ایشان داده شد و زمان بر آنها به درازا کشید و دلهایشان سخت شد و بیشتر آنها بدکار شدند.

در این آیه شریفه عتابی است از ناحیه‌ی خداوند به مؤمنین به خاطر قساوتی که دلهایشان را فراگرفته و در مقابل ذکر خدا خاشع نمی‌شوند حتّی کتابی هم که از ناحیه خداوند نازل شده آن را نرم نمی‌کند و در آخر اینکه ایشان را به حال اهل کتاب تشبیه می‌کند که کتاب خدا بر آنان نازل شد و در اثر آرزوهای طولانی دلهاشان دچار قساوت گردید.[16] ولذا مؤمنان باید هوشیار باشند که اگر همانند اهل کتاب و مشخّصاً اهل یهود دچار آرزوهای طول و دراز شوند و در بند آنها گرفتار آیند، این مسئله باعث می­شود تا به قساوت قلب دچار شوند و نتیجه‌ی چنین امر آن خواهد شد که در مقابل ذکر خدا خاشع نبوده و پیام الهی برای آنها کارگر نباشد.

ممکن ایت این قسمت از آیه که می فرماید " و پاره ای ( از سنگ ها) از ترس خداوند ( از فراز کوه ) به زیر می افتد " این اشکال را در ذهن به وجود آورد که افتادن سنگ ها در کوه ها، علل طبیعی مانند زلزله یا انبساط و انقباض در تابستان و زمستان دارد؛ ولی قرآن، افتادن آنها را از ترس خداوند بر شمرده است. در جواب باید گفت که تمام اسباب وعلل در آخر به خداوند می رسد و تآثیر پذیری سنگ از علل طبیعی در هنگامی که از کوه می افتد، در واقع تآثیر پذیری از قوانینی است که خداوند در جهان هستی قرار داده است. هنگامی که سنگ از کوه می افتد، در حقیقت قانون و فرمان الهی جاری شده و گویی سنگ برای اطاعت از فرمان خداوند و ترس از نافرمانی او به پایین افتاده است؛ چنان که در آیه 116 همین سوره آمده است:" آنچه در آسمان و زمین است، از آن خداوند است و همه مطیع و فرمانبردار او هستند." شاید مرا خداوند از این سخن این باشد که تمام موجودات حتی سنگ ها از خداوند فرمانبرداری می کنند؛ اما دل انسان چنان سخت است که هیچ توجهی به دستور های الهی نمی کند.

4.  بی­توجّهی به آیات و نشانه­های الهی(براساس آيه 74 سوره بقره كه شرح آن در پست هاي قبل گفته شد)

5. مداومت بر کارهای زشت و معاصی

خداوند در مورد گروهی از افراد که دچار قساوت قلب شده و هنگام ابتلا به مصیبت­ها وبلاها به درگاه خداوند زاری و تضرّع نمی­کنند، می­فرماید:

«فَلَوْ لَا إِذْ جَاءَهُم بَأْسُنَا تَضرََّعُواْ وَ لَكِن قَسَتْ قُلُوبهُُمْ وَ زَيَّنَ لَهُمُ الشَّيْطَنُ مَا كَانُواْ يَعْمَلُون»‏. انعام/43»

«پس چرا هنگامی که عذاب، به آنها رسید زاری نکردند؟ ولیکن دلهایشان سخت شد و شیطان آنچه را که انجام می‌دادند برای آنها آراست.»

از آیه می­توان استفاده کرد که علّت دچار شدن این افراد به قساوت قلب انجام دادن کارهای زشتی بود که شیطان برای آنها زیبا جلوه داده بود. تمامی گناهان که از جمله این امور می­باشند، در نهایت انسان دل انسان را سخت کرده و وی را به قساوت قلب دچار می­کند.

دوستان فکر نمیکنید که این ایه تا حدودی به داستان حضرت یوسف ربط داره؟سنگ دلی برادران حضرت یوسف .....

اين ایه عجيب، علاوه بر اين كه دليل بر قدرت بى‏پايان پروردگار بر همه چيز است، دليلى بر مسأله معاد نيز مى‏باشد.

از اين گذشته اين ایه به ما درس مى‏دهد كه سختگير نباشيم تا خدا بر ما سخت نگيرد به علاوه انتخاب گاو براى كشتن شايد براى اين بوده كه بقاياى فكر گوساله پرستى و بت‏پرستى را از مغز آنها بيرون براند.

درمان قساوت قلب از نگاه قرآن

معروف است که بهترین درمان، پیشگیری است. اگر این مطلب را بپذیریم می­توان گفت که قبل از دچار شدن به این بلیّه‌ی روحی لازم است تا هر فرد از قلب خود مراقبت کند و با توجّه به عوامل ایجاد قساوت قلب از بروز آنها جلوگیری کند. به این منظور باید در مقابل سخن ایستادگی نکند، عهد و پیمان خود با خدا و مردم را نشکند، آیات الهی را انکار نکند، خود را اسیر آرزوهای طول و دراز و دست­نیافتنی نسازد وبالآخره از کارهای زشت و ناپسند فاصله گرفته و با انجام معاصی قلب خود را در معرض دچار شدن به قساوت قرار ندهد اما اگر خدای ناکرده انسان زمانی دچار قساوت قلب شد باید به سرعت در پی درمان آن برود و راه جولان شیطان را ببندد. از آیات قرآن کریم و رهنمودها و سفارش‌های اهل بیت علیهم  السلام می­توان برداشت کرد که یاد و ذکر الهی بهترین داروی التیام بخش این مرض روحی است. بازگشت به حریم پروردگار و عادات دادن قلب و جان به یاد و ذکر خدا، دل غافل و منجمد شده را صفایی دوباره می­بخشد و با شکافتن آن این فرصت مجدّد را فراهم می­سازد تا چشمه­های اشک از خوف مقام ربوبی از آن خارج شود. در این میان فریضه‌ی نماز که بالاترین ذکر و یاد الهی است می­توان کمک شایانی را برای بیرون رفت از این حالت سوء داشته باشد همانگونه که خداوند می­فرماید:

«اقم الصلاة لذکری. طه14»

مداومت بر نمازهای پنجگانه و ادای آن با حالت توجّه و خشوع باعث می­شود  تا هویت انسانی و آسمانی انسان دوباره احیاء شود  که ظرفیّت پذیرش حق و تمکین در مقابل دستورات و اموار الهی در انسان افزایش یابد و این امکان فراهم گردد که انسان در زمره‌ی پیروان راستن مکتب وحی و انبیاء الهی قرار گیرد. نتیجه‌ی این تبعیّت نیز جلب نظر الهی و رحمت و رأفتی است که خداوند در دل انسان ایجاد می­کند و قلوب منجمد، طراوت تازه­ای می­بخشد. همانگونه که ذات اقدس الهی با بشارت به کسانی که از پیامبر و فرستاده‌ی او تبعیّت و فرمانبرداری می­کنند می­فرماید:

«وَ جَعَلْنَا فىِ قُلُوبِ الَّذِينَ اتَّبَعُوهُ رَأْفَةً وَ رَحْمَةً». حدید/27

«و در قلوب کسانی از او تبعیّت کردند، رأفت و رحمت را قرار دادیم»

بر این اساس مواعظ و دستورات الهی همان داروی شفابخشی هستند که جان­های مؤمنین را از لوث پلیدیها پاک می­کنند و از سفت و سخت شدن آن جلوگیری می­کنند:

«يَأَيهَُّا النَّاسُ قَدْ جَاءَتْكُم مَّوْعِظَةٌ مِّن رَّبِّكُمْ وَ شِفَاءٌ لِّمَا فىِ الصُّدُورِ وَ هُدًى وَ رَحْمَةٌ لِّلْمُؤْمِنِين. یونس/57»‏

«اللَّهُ نَزَّلَ أَحْسَنَ الحَْدِيثِ كِتَابًا مُّتَشَابِهًا مَّثَانىِ‏َ تَقْشَعِرُّ مِنْهُ جُلُودُ الَّذِينَ يخَْشَوْنَ رَبهَُّمْ ثمُ‏َّ تَلِينُ جُلُودُهُمْ وَ قُلُوبُهُمْ إِلىَ‏ ذِكْرِ اللَّهِ. زمر/23

نمیشه گفت نا فرمانی از خدا ،نافرمانی از ائمه . خداوند و حضرت مهدی درسته؟
بیرون زدن و جارى شدن نهرهاى آب از برخى صخره ها، شاهدى بر سختى قلبهاى سخت تر از سنگ بنى اسرائیل

مادر من میگه گاهی برای نزدیکی به خدا  و  برای این که قساوت قلب در دلمون  رخنه نکنه میگه برین زیارت اهل قبور