یکی از شایعترین بیماریهای زنان، "فیبروم رحم" است. تشکیل فیبروم در همه گروههای سنی زنان به وجود می آید اما سن شایع بروز آن ۴۵ تا ۵۰ سالگی است که گفته می شود این عارضه در بیش از ۷۰ درصد خانمها در این سن دیده می شود. برخی از انواع این بیماری مشکلات متعددی را برای زنان مانند نازایی، ایجاد درد و نیز خون ریزیهای شدید به وجود می آورد که درمان آن را اجتناب ناپذیر می کند. آمار جهانی این بیماری حاکی از آن است که حدود 30 تا 40 درصد از خانمها مبتلا به فیبروم هستند اما متاسفانه آمار زنان دارای فیبروم در ایران مانند سایر بیماریها به طور دقیق در دسترس نیست.
به گزارش خبرنگار مهر، دکتر ابوالفضل مهدی زاده رئیس بخش زنان بیمارستان حضرت رسول اکرم(ص)، معتقد است که فیبروم نوعی تومور خوش خیم رحم و شایعترین بیماری رحم به شمار می رود.
وی افزود: این بیماری در سنین مختلف از دوره جوانی تا پیری زنان را مبتلا می کند و در برخی موارد مشکلاتی را برای بیمار ایجاد می کند. همچنین تعداد فیبروم ها متفاوت است و ممکن است از یک تا 40 فیبروم و بیشتر ظاهر شود که بر اساس وضعیت آن درمان می شود.
مهدی زاده با اشاره به انواع فیبروم گفت: نوعی از فیبروم وجود دارد که داخل عضله رحم (اینترامورال) تشکیل می شود که در برخی موارد بسیار بزرگ شده و با درد همراه است. این فیبروم همچنین باعث بزرگی شکم شده و با خونریزی زیاد همراه است. نوع دیگری از فیبروم وجود دارد که به صورت توده ای برجسته خارج رحم به وجود می آید که به آن ساب سروز گفته می شود. این نوع فیبروم معمولا بدون علامت بوده و بیمار تنها در موارد سونوگرافی از آن مطلع می شود. این فیبروم همچنین خیلی آزار دهنده نیست مگر آن که بیش از حد رشد کند و اذیت کند. نوع سوم فیبروم نیز داخل حفره رحم ایجاد می شود که زیر مخاطی نامیده می شود. فیبروم های زیر مخاطی معمولا دارای علایم بارزی مانند خونریزی زیاد و همراه با نازایی است.
شیوه های درمان فیبروم
مهدی زاده در خصوص روشهای درمان فیبروم افزود: این بیماری معمولا با جراحی درمان می شود و در موارد خاصی که خانمها به دلایل گوناگون مانند ابتلا به بیماری های پیشرفته قلبی-عروقی، دیابت، بیماری های خونی و سایر بیماری ها امکان جراحی وجود نداشته باشند، از درمانهای دارویی استفاده می شود. اما دارویی که به عنوان درمان مطلق فیبروم باشد وجود ندارد و درمان های دارویی تنها به طور موقت فیبروم را کوچک می کند. در دارو درمانی، تزریق برخی داروها به طور موقت فعالیت تخمدان ها را متوقف کرده و با ایجاد یائسگی وضعیت مناسبی برای کوچک شدن فیبروم به وجود می آید.
عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران با اشاره به انواع فیبروم و نیاز به اعمال جراحی برای درمان آن ها ادامه داد: برخی از فیبروم ها کوچک و بدون آزار بوده و از نوع فیبروم های ساب سروز است که نیاز به جراحی ندارد و تنها باید کنترل شود که اندازه آن تغییر نکند. فیبروم هایی هم که داخل عضله رحم قرار دارند (اینترامورال)، اگر کوچک باشد و مزاحمتی برای بیمار نداشته باشد، نیازی به جراحی ندارد. اما فیبروم های نوع سوم که زیر مخاط یا ساب مخاط است و معمولا همراه با خونریزی زیاد است، باید جراحی شود؛ زیرا مخاط رحم که قسمت داخلی رحم را تشکیل می دهد و ماهانه ریزش می کند، با تشکیل فیبروم های زیر مخاط برجسته شده و فضای رحم را پر می کند و به دلیل دارا بودن رگ های شکننده و ریز باعث خونریزی های زیاد می شود.
رئیس بخش زنان بیمارستان حضرت رسول اکرم(ص)، با بیان این مطلب که جراحی فیبروم ها با روشهای مختلفی انجام می شود، افزود: یک روش جراحی باز یا لاپارتومی است که در این روش فیبروم ها به هر تعداد و هر اندازه ای که باشد برداشته می شود. روش دیگر عمل بسته یا لاپارسکوپی است. در این روش با ایجاد سوراخ های ریز روی شکم، فیبروم برداشته می شود. اما این شیوه برای همه بیماران مناسب نیست و شرط آن این است که تعداد فیبروم ها محدود و حداکثر 3 فیبروم باشد و سایز آن نیز از 6 سانت بیشتر نباشد. روش جراحی دیگری نیز وجود دارد که هیستروسکوپی نام دارد. در این روش از طریق واژن دستگاهی وارد رحم شده و فیبروم ها لایه به لایه برداشته و پاک می شود.
مهدی زاده با اشاره به روش جدید درمان فیبروم که به عنوان درمان کم تهاجمی مطرح است، اظهارداشت: یک شیوه غیر جراحی وجود دارد که شبیه آنژیوگرافی قلب است. در این شیوه با کمک سونوگرافی از طریق شریان پا وارد رحم شده و رگ فیبروم با تزریق موادی مسدود می شود. این شیوه که در دنیا و ایران نیز انجام می شود، هنوز در مراحل تحقیق قرار دارد و عده ای از بیماران از این عمل راضی و عده ای دیگر ناراضی هستند.
دبیرعلمی دهمین کنگره بین المللی زنان و مامایی ایران در خصوص جراحی فیبروم در سنین مختلف گفت: هرچند که احتمال بدخیم شدن فیبروم ها بسیار اندک است اما اگر زنان بالای 40 سال مبتلا به فیبروم شوند، به دلیل آن که در این سن دوران زایمان را سپری کرده اند، بنا بر تشخیص پزشک، رحم آنها خارج می شود زیرا معمولا تا 20 درصد احتمال عود فیبروم وجود دارد. اما اگر زنان زیر 40 سال و در سنین جوانی مبتلا به فیبروم شوند، هنگام عمل جراحی تنها فیبروم آنها برداشته می شود.
عوارض فیبروم
مهدی زاده در بیان عوارض فیبروم اظهار داشت: از آن جایی که برخی از انواع فیبروم ایجاد خونریزی می کند، در صورتی که درمان نشود، باعث کم خونی می شود. برخی دیگر از انواع فیبروم ها هر چند که منجر به خون ریزی نمی شود اما اندازه بزرگ آن می تواند مشکلاتی را در نواحی لگن به وجود آورد. مانند آن که به روده یا مثانه فشار وارد کرده و منجر به اختلال دفع شود یا آن که باعث مسدود شدن حالب شده و منجر به از کارافتادگی کلیه ها شود. به همین دلیل درمان فیبروم بسیار مهم است.
عضو هیئت علمی دانشگاه ایران، مهمترین علت تشکیل فیبروم را ناشی از مسائل ژنتیکی عنوان کرد و افزود: اما عوامل محیطی نیز موثر است و به ویژه فعالیت هورمون های تخمدان در ایجاد این عارضه تاثیر دارد؛ زیرا همه ماهه با تولید هورمون استروژن توسط تخمدان ها، فیبروم ها که گیرنده هورمون هستند رشد کرده و بزرگ می شوند و به همین دلیل است که این تومورها بعد از یائسگی کوچک شده یا قبل از بلوغ تشکیل نمی شوند. از طرفی مصرف داروهای هورمونی یا مصرف برخی از غذاها نیز باعث تشکیل فیبروم می شود.
دبیر دهمین کنگره بین المللی زنان و زایمان ایران، همچنین با برشمردن علایم این بیماری می افزاید: قاعدگی های نامنظم، خون ریزی، درد و بزرگی شکم، وارد آمدن فشار بر اعضای مجاور، مشکلات روده ای، مثانه ای، کلیوی و نیز تحریک سیستمهای عصبی لگن و ایجاد دردهای شدید در کمر و پاها از علایم این بیماری است.
دهمین کنگره بین‌المللی زنان و مامایی ایران، با حضور بیش از 2500 نفر از متخصصان، پژوهشگران، استادان، ماماها و پرستاران کشورمان و 30 میهمان خارجی به همت انجمن متخصصین زنان و مامایی ایران و همکاری دانشگاه علوم پزشکی ایران و انجمن علمی مامایی، چهارم تا هفتم مهرماه 92 در مرکز همایشهای رازی برگزار می‌شود.
