گرمای تابستان مسافر را وا می‌دارد به دنبال مقصدی خنک باشد و تنوع آب و هوایی کشور باعث شده که در هر فصل سال بتوان مقصدی مناسب یافت. وجود جاذبه‌هایی مانند آبشار وارک در نزدیکی خرم‌آباد و آبشار ونایی در نزدیکی بروجرد، این شهرها را به مقصدی مناسب تابستان بدل کرده است. در این میان نباید از جاذبه‌های دیدنی این دو شهر تاریخی استان لرستان گذشت.

آثار تاریخی به جای مانده نشان می‌دهد خرم‌آباد در دوره ساسانی یکی از شهرهای مهم بوده و قلعه فلک‌الافلاک یا دژ شاپورخواست متعلق به دوره ساسانی نماد شهر خرم‌آباد است. لازم به ذکر است خرم‌آباد پس از جدایی لرستان از خوزستان در سال 1304 خورشیدی تبدیل به مرکز استان شده و شهرداری خرم‌آباد در سال 1305 تاسیس شد.

کجا برویم؟

قلعه فلک‌الافلاک معروف‌ترین اثر تاریخی در شهر خرم‌آباد به حساب می‌آید که بر فراز تپه‌ای مشرف به شهر قرار دارد. این قلعه که به «دوازده برجی» نیز شهرت دارد، در سده هفتم هجری در دوره اتابکان لر روی خرابه‌های دژی ساخته شده، که برخی آن را از آثار دوره ساسانی می‌‌دانند. قلعه فلک‌الافلاک در دوره فتحعلیشاه قاجار مرمت شد و برج مرتفعی به آن اضافه شد و از آن به بعد فلک‌الافلاک نامیده شد.

گرداب سنگی یا به گویش لری گِردآو بَردینَه، یکی از آثار تاریخی بر جای مانده از دوره ساسانیان است و در بافت قدیمی شهر خرم‌آباد قرار دارد. گرداب سنگی، بنایی مدور متشکل از یک دیواره عظیم سنگی است که به صورت مدور دور تا دور چشمه‌ای فصلی احداث شده است. این بنا دارای دریچه‌ای برای هدایت و توزیع آب آشامیدنی و مشروب کردن اراضی و بهره‌برداری از آسیاب‌ها بوده است.

پل شکسته یا پل شاپوری یکی از شاهکارهای معماری دوره ساسانیان محسوب می‌شود و در ضلع جنوبی قلعه فلک‌الافلاک قرار دارد. پل شاپوری عامل ارتباط غرب استان لرستان (طرهان) با شرق و از آنجا به خوزستان و تیسفون (پایتخت ساسانیان) بوده ‌است. این پل که هم‌اکنون ویرانه‌های آن برجا مانده، در زمان خود از شاهکارهای معماری به حساب می‌آمده است. پل شکسته دارای 28 طاق یا دهانه بوده اما امروزه تنها 6 طاق آن باقی‌مانده‌ است.

دریاچه کیو

دریاچه کیو خرم‌آباد یکی از دریاچه‌های زیبای استان لرستان است که در شمال غربی شهرستان خرم‌آباد و در کنار پارک کیو قرار دارد. کیو در گویش لری به معنی کبود رنگ و آبی است و علت نامگذاری آن آب زلال و عمق دریاچه‌است که به رنگ آبی و نیلی دیده می‌شود. در کنار این دریاچه امکانات تفریحی، شهربازی و چشم‌انداز زیبایی وجود دارد. دریاچه طبیعی به طور معمول همه ساله در فصل پاییز خشک شده و در پایان فصل زمستان پرآب می‌شود.

مناره آجری بنایی استوانه‌ای شکل در میدان شقایقخرم‌آباد است که به عنوان میل راهنمای کاروان‌ها در کنار شهر قدیم شاپورخواست احداث شده و بقایای معماری سنگ و گچ با دیوارهای ضخیم در مجاورت مناره (پارک، میدان شقایق فعلی) از وجود تأسیساتی نظیر کاروانسرا و مسجد در گرداگرد بنا در گذشته حکایت می‌کند.

کاروانسرای چشمک متعلق به عهد صفوی در میسر راه باستانی شاپور‌خواست به خوزستان است و در ساخت آن از سنگ، آجر و ملات گچ استفاده شده، ناودان‌های آن همه از سنگ و دارای باروئی با کنگره‌های تزیینی است. این کاروانسرا دومین منزل از خرم‌آباد به خوزستان است و پس از آن کاروانسراهای قلعه نصیر، اوسر، میشوند، چارتا و قلعه رزه واقع شده‌اند.

سرزمین آبشارها

آبشار نوژیان در 40 کیلومتری جنوب شرقی خرم‌آباد، در ناحیه‌ای جنگلی به همین نام قرار دارد. این آبشار با ارتفاع 95متر، یکی از بلندترین آبشارهای کشور به حساب می‌آید. مشهور بودن نوژیان بیشتر به خاطر آبشار است که در 5/2 کیلومتری روستا قرار دارد اما خود روستا و مناطق اطراف نیز از زیبایی خاصی برخوردار هستند. جنگل‌هاى اطراف آبشار از انبوه‌ترین جنگل‌هاى بلوط است. در تفرجگاه جنگلی در بالای کوه تاف، امکاناتی برای گردشگران مهیا شده است.

آبشار وارک، در 60 کیلومتری جنوب شرقی خرم‌آباد در غرب گردنه نوژیان قرار دارد و یکی از زیباترین آبشارهای کشور است. آبشار دو قسمتی است و اطراف آن پوشیده از درختان بلوط، گلابی و زالزالک است. آبشارهای وارک و نوژیان تا جایی هم مسیر هستند اما 11 کیلومتر انتهایی این آبشار شوسه و 5 کیلومتر پایانی را برای رسیدن به آبشار باید پیاده طی کرد.

آبشار گریت در شمال شرقی شهرستان خرم‌آباد و در فاصله 50 کیلومتری از مرکز شهر خرم‌آباد و در 30 کیلومتری ایستگاه راه‌آهن سپیددشت در یک منطقه کوهستانی و در کنار روستایی به نام ترس یا گریت در دره‌ای خوش آب و هوا و پوشیده از درختان انبوه بلوط واقع شده ‌است. منطقه گریت دارای زمستان‌های برفی و سرد و بهار و تابستان خنک، معتدل و بسیار سرسبز و چشم‌نواز است.

در ابتدای جاده خرم‌آباد به الشتر و در دامنه‌های کوهی به شکل دلفین، چند آبشار زیبا شما را به تماشا دعوت می‌کنند. آبشار طلایی یکی از این آبشارهای کوچک ولی بسیار زیباست که در میان حفره غار مانندی از دل کوه به پایین می‌ریزد و دیواره حوضچه بزرگی که پدید آورده از گیاه بسیار زیبای پرسیاوشان پر شده است. برای رسیدن به این آبشار می‌بایست یک دره کوتاه و زیبا را در کنار آبی زلال طی کنید.

چه بخوریم؟

شهرهای خرم‌آباد و بروجرد از شهرهایی هستند که می‌توان غذاهای سنتی قوم لر را چشید. گُله‌ریزه یکی از غذاهای منطقه است که شامل گوشت چرخ کرده، نخود، سیب زمینی، پیاز،رب گوجه فرنگی، آرد نخود یا گندم، نمک و سبزی خشک معطر می‌شود. خورش قلیه ترش و آبگوشت کشک هم غذاهای مخصوص منطقه هستند.

سُغدو غذای دیگری است که با شکنبه گوسفند، برنج، آلو بخارا، گردو و روغن و آب و ادویه تهیه می‌شود. به این ترتیب که مواد را در شکنبه ریخته و آن را با نخ و سوزن می‌دوزند و با حرارت ملایم می‌پزند.

غذای معروف دیگر منطقه، زیر برنجی یا آش گوشت است که غذای رسمی و محلی و سنتی منطقه محسوب می‌شود. این غذا را در دیگر استان‌ها به نام چلوگوشت می‌شناسند با این تفاوت که در خرم‌آباد این غذا در مجمع یا سینی‌های مخصوص کشیده می‌شود. به این ترتیب که کمی پلو در کف مجمع می ریزند، سپس گوشت‌های پخته را در وسط برنج می‌کشند و روی آن را هم مقداری برنج می‌ریزند به طوری که گوشت از رو پیدا نباشد.

از کباب بروجرد نباید گذشت که بسیار معروف است. کباب بروجرد به لحاظ کیفیت، یکی از بهترین کباب‌های ایران است. علت این امر استفاده از گوشت مرغوب و دقت کباب‌پزها و مشتریان است. کباب بروجرد مشتمل بر انواع کباب برگ، کوبیده و چنجه است که به‌ویژه کباب کوبیده بروجرد بسیار خوشمزه است.

غذای دیگر، دلمه برگ مو بروجرد است که علاوه بر مواد معمول دلمه در دیگر مناطق باقلا و ماست کم چرب دارد و در تهیه آن از روغن حیوانی استفاده می‌شود. سمنوی بروجرد هم معروف است که البته در هفته‌های آخر سال رایج است. در سفر خود، بستنی سنتی بروجرد را که طعمی متفاوت دارد به خاطر داشته باشید.