ولادت محمد بن ابي بكر - سال دهم هجري قمري
محمد بن ابي بكر، از ياران وفادار و فداكار امام علي بن ابي طالب(ع) بود. وي، در سفر معنوي و روحاني حجه الوداع، كه پيامبر اكرم(ص) و اكثر اصحاب و پيروان آن حضرت،در سال دهم قمري از مدينه منوره و ساير نواحي اسلامي عازم مكه معظمه شده بودند، در سرزمين "ذوالحليفه"، يا "شجره" كه بين راه مدينه و مكه و يكي از "ميقات" پنجگانه است، در چند روز مانده به پايان ماه ذي قعده، از بانوي شريف و گرانقدري بنام "اسماء بنت عميس" ديده به جهان گشود.(1) علامه مجلسي، در اين باره گفت: اسماء بنت عميس در مكاني به نام "بيدا" و چهار روز مانده به آخر ذي قعده و در سفر حجه الوداع، محمد بن ابي بكر را به دنيا آورد.(2) گفتني است كه اسماء بنت عميس از زنان سابق الايمان بود و در سال هاي نخست ظهور اسلام، به پيامبر خدا(ص) ايمان آورد و به همراه همسر دلير و فداكارش حضرت جعفر بن ابي طالب(ع)، معرف به جعفر طيار، به حبشه هجرت كرد(3) و پس از هجرت پيامبر(ص) به مدينه و تشكيل حكومت اسلامي، آنان نيز به مدينه هجرت كردند. در سال هشتم قمري، جعفر بن ابي طالب(ع) در رأس سه هزار رزمنده سپاه اسلام در جنگ با روميان متجاوز، در مكاني به نام "موته" شركت كرد و در اين جنگ نابرابر، بسيار ايستادگي كرد، تا اين كه دو دستش قطع شد و مظلومانه به شهادت رسيد. بر اساس حديث صحيحي از پيامبر اسلام(ص)، خداوند سبحان به جاي دو دست بريده او در جنگ موته، دو بال در بهشت به او عنايت مي كند تا با آن ها به هر كجا كه خواهد، پرواز كند. بدين جهت از آن زمان به "جعفر طيار" معروف گرديد.(4) اسماء بنت عميس، پس از شهادت جعفر طيار، با ابوبكر بن ابي قحافه ازدواج كرد و محمد بن ابي بكر را به دنيا آورد. پس از مرگ ابوبكر در جمادي الآخر سال سيزدهم قمري، با امام علي بن ابي طالب(ع) ازدواج كرد و از آن زمان، محمد بن ابي بكر را به همراه خويش به خانه امام علي(ع) برد و از تربيت علوي و روحيه ستم ستيزي، وي را بهره مند نمود. محمد بن ابي بكر در مبارزه با تبعيضات و ستم گري هاي عثمان [خليفه سوم راشدين] و عاملان او، به ويژه با عامل او در مصر، يعني عبدالله بن سعد بن ابي سرح، بسيار ساعي بود.(5) هم چنين در راه ايجاد و استمرار حكومت عدالت گستر حضرت علي(ع)، بسيار جان فشاني كرد و در جنگ جمل در حمايت از آن حضرت، درست روبروي خواهر خويش عايشه بنت ابي بكر قرار گرفت.(6) امام علي(ع)، پس از پايان جنگ جمل، وي را به حكومت مصر منصوب كرد و طي نامه اي به اهالي مصر و خود محمد بن ابي بكر سفارش هاي ارزنده و آموزنده اي نمود.(6) محمد بن ابي بكر، پس از استقرار در مصر، با شايستگي تمام و وفاداري به آرمان هاي مقدس علوي، بر روش مولايش اميرمومنان(ع) حكومت كرد و با مخالفانش مبارزه نمود و سرانجام، در سال 38 قمري، در هجوم سراسري سپاهيان شام به فرماندهي عمرو بن عاص، به دست معاويه بن حديج به طرز فجيعي به شهادت رسيد. امام علي(ع) در شهادت وي بسيار متأثر و اندوهگين شد.(8) 1- اعلاق النفيسه [ابن رسته]، ص 202؛ تهذيب الأسماء [عبدالقادر بن محمد حنيفي]، ص 174 2- بحارالانوار [علامه مجلسي]، ج99، ص 349 3- تاريخ ابن خلدون، ج1، ص 388؛ فرازهايي از تاريخ پيامبر اسلام [جعفر سبحاني]، ص 130 4- فرازهايي از تاريخ پيامبر اسلام، ص 415؛ تاريخ ابن خلدون، ج1، ص 430 5- أنساب الاشراف »ترجمه اميرالمومنين« [احمد بن يحيي بلاذري]، ص 293 6- الأمالي [از سلسله تأليفات شيخ مفيد، ج13]، ص 24 7- همان، ص 260؛ تحف العقول [ابن شعبه حراني]، ص 124 8- أنساب الأشراف »ترجمه اميرالمومنين«، ص 297؛ تاريخ ابن خلدون، ج1، ص 615
