«ثار» در لغت هم به معني خون آمده است و هم به معني طلب و انتقام گرفتن از خون كسي كه به دست ديگران كشته شده است.(1)
ثار ا... از دو واژه ثار و ا... تشكيل يافته و يكي از القاب امام حسين عليه السّلام مي‌باشدكه در زيارت عاشورا با اين لقب آن حضرت را زيارت مي‌كنيم. ثار‌ا...؛ يعني طلب دمه ا... كسي كه طالب خون او خداست و انتقام از قاتلين او را خداوند خواهد گرفت.(2)
يكي ديگر از معاني آن يعني كسي كه در راه خدا كشته شود و خويشاوندان و خاندانش در اين راه كشته شوند.
مرحوم مجلسي در شرح جمله الوتر الموتور چنين نوشته است: وتر ا...اي الفرد المتفرد في الكمال من نوع البشر في عصره الشريف او المراد ثار ا...اي الذي ا... تعالي طالبُ دَمِه و الموتور قتيلُ له، قتيلُ فلم يدرك بدمهِ؛ يعني فردي كه در راه خدا به شهادت مي‌رسد با اين كيفيت از تمام بشر و در عصرش منحصراً اوست و يا مراد از آن همان ثار ا... است كه به معني كسي است كه طالب خون او خداوند است، و موتور به معناي كشته شدن در راه خداوند و كشته شده‌اي است كه خونش را انتقام نگرفته باشند، بلكه فقط خداوند است كه انتقام خونش را از قاتلين مي‌گيرد.(3)
و احتمال دارد معناي ثار‌ا... خوني باشد كه صاحب و ولي دم او خداوند است. همان‌طوركه در بحث قتل عمد و غير آن از اولياء دم تعبير مي‌آورند، در اين‌جا نيز ولي دم خون حسين و انصارش خداوند است؛ چون در راه خدا و براي حفظ قرآن و تماميت اسلام ريخته شده و خالصاً و مخلصاًلله بوده است. لذا اين خون و اين شهيدان خدايي هستند و انتقام آن نيز بايد از طرف خداوند باشد، يا اينكه چون امام حسين عليه السّلام حجت خداوند بر زمين و ولي مطلق حق بود و مردم او را كشتند و زمين را از حجت حق خالي كردند بنابراين خداوند انتقام حجتش را از قاتلين او خواهد گرفت. امّا درباره اينكه اين لقب را چه كسي به امام حسين عليه السّلام داده است بايد گفت: سند زيارت عاشورا قدسي است، يعني زيارت عاشورا كه زيارت امام حسين عليه السّلام است از طرف خداوند به ائمه رسيده و آن‌را پيامبر اكرم از جبرئيل گرفته و جبرئيل آن را از خداوند ياد گرفته است و از طريق معصومين به ما آموخته‌اند تا آن حضرت را زيارت كنيم.(4) بر اين اساس اين لقب را خداوند به امام حسين عليه السّلام داده و چه لقب زيبايي است.
پي‌نوشت‌ها
1. عبدالسلام محمد هارون، مقابيس اللغه، ج 1.
2. ابن المنظور، لسان العرب، ج 4، واژه ثار.
3. مجلسي، محمدباقر، بحارالانوار، بيروت، موسسه الوفا، چاپ دوم، 1403، ج 98، ص 154.
4. ر.ك: قمي، عباس، مفاتيح الجنان، و سيد بن طاووس، اقبال، قم، مركز نشر تبليغات اسلامي، 1416، ج 3، ص 55؛ و دريايي، محمدرسول، حماسه سياسي تاريخي زيارت عاشورا، تهران، انتشارات جعفري، 1371، ص 12 - 13.
هفته نامه پرتو سخن
