تندی با دختران

همه انسان ها به طور غریزی به آنانی که رفتارشان باعث آزارشان می شوند، حمله می کنند. این حالت می تواند به صورت انتقاد، عدم تأیید، سرزنش یا تمسخر ظاهر شود. زمانی که والدین فرزندان جوان و نوجوان دختر خود را به هر دلیلی تشویق می کنند در واقع از تقویت کننده های مثبت سود جسته اند. تقویت کننده ها می تواند شامل موارد اجتماعی همانند تشویق و محبت یا غیر اجتماعی همانند امتیازات خاص باشند. اما متأسفانه بسیاری از والدین معتقدند اگر فرزندشان از آنها اطاعت محض کند دختری منظم و سر به راه است در غیر این صورت لازم است تا تنبیه شود. آنان بر این باورند که ترس از تنبیه شدن، دخترشان را به اجرای وظایف مشخص شده واداشته و مانع از انجام کارهای خلاف مقررات می شود.

لازم به ذکر است گرچه تنبیه کردن دختران مؤثر نشان می دهد اما اثری ناپایدار دارد، چرا که صرفا وی را از ادامه تخلف باز می دارد اما نسبت به زشتی کار آگاه نمی سازد ضمن این که اثرات منفی بر روح و روان یک دختر نوجوان یا جوان می گذارد. اصولاً باید روش و منش والدین به گونه ای باشد که دختران یک عمل نادرست را صرفا به دلیل این که در دام گناه نیستند و مرتکب گناه نشوند انجام ندهند در غیر این صورت آن عمل ناشایست از خزانه رفتاری دختران حذف نمی شود بلکه تظاهر خواهند کرد که آن را انجام نداده یا فراموش خواهند نمود. در واقع تنبیه کردن علاوه بر اینکه اثرات تربیتی مثبت نداشته، صدمه زدن به دیگران را نیز توجیه می کند. وقتی دختران تنبیه می شوند می آموزند صدمه زدن به دیگران نیز جایز است همچنین تنبیه، دختران تنبیه شده را نسبت به عامل تنبیه کننده و دیگران پرخاشگر می کند که خود این رفتار می تواند موجب بروز مشکلات دیگری شود. دخترانی که مورد تنبیه (چه بدنی، چه کلامی و روحی) واقع می شوند یا حالت های عصیانی از خود نشان داده و یا آمادگی تو سری خوردن و فرمانبری محض را داشته و به انسان هایی تبدیل شده که معمولاً صحبت های منطقی دیگران برایشان غیر قابل فهم بوده و یا اصولاً تحمل حرف های منطقی و مستدل را نخواهد داشت.

خطر مهم دیگری که این شیوه تربیتی دارد این که دخترانی که به هر نحو مورد تنبیه کلامی یا بدنی قرار می گیرند ممکن است همان روش ها را جهت تربیت فرزندان شان به کار گیرند و بدرفتاری از نسلی به نسل دیگر منتقل شود.

اصولاً تنبیه موجب متلاشی شدن شخصیت دختران شده، رفتارهای پرخاشگرانه، عدم تشخیص بموقع و صحیح، استفاده از دروغ و دروغگویی، پناه بردن به دوستان و اشخاص ناصالح و ... را سبب خواهد شد. یک دختر از افرادی که وی را مورد اعتراض یا آزار قرار می دهند روگردان خواهد شد و تنفر و انزجار را در روح و روان وی تقویت خواهد کرد. واضح است عواقبی همانند فرار از خانه و مدرسه می تواند از نتایج بدیهی اینگونه رفتارهای نادرست باشد.

در روش تربیتی اسلام محبت، رحمت، احترام، عفو و بخشش همواره مطلوب بوده و تندی و عتاب و غضب نسبت به دختران نه تنها مطلوب نیست بلکه نهی هم شده است.

نقل شده امام علی (ع) در جواب مردی که از فرزند خود به حضرت شکایت برده بود فرمودند، فرزندت را نزن و برای ادب کردنش از او قهر کن، ولی مواظب باش قهرت طول نکشد و هر چه زودتر با او آشتی کنی.

مجلات > خانواده و زنان > پیام زن > تیر و مرداد 1386، شماره 184 و 185