بسیاری گمان می‌کنند افسردگی در کمین مادران پس از زایمان نشسته است؛ اما این بیماری پیش از زایمان نیز ممکن است برای فرد ایجاد شود.
شاید شما هم از جمله خانم‌های بارداری باشید که نگران به نظر می‌رسید، خوب است بدانید که این اضطراب طبیعی است؛ اما به این نکته توجه کنید که این موضوع نباید منجر شود که از مراقبت‌های حاملگی به دور باشید. جالب است بدانید ادامه این نگرانی‌ها موجب افسردگی قبل از زایمان می‌شود. برای آشنایی بیشتر گفت‌وگوی حمایت را با دکتر سولماز پیری ، متخصص زنان و زایمان و فوق تخصص طب مادر و جنین بخوانید.
مادران باردار هم افسرده می‌شوند
جالب است بدانید که حاملگی با تغییر در سطح هورمون‌ها همراه است؛ بنابراین این تغییرات فرد را مستعد افسردگی می‌کند و خلق و خوی او تغییر را می‌دهد به طوری که پژوهش‌هایی که روی 200 زن باردار انجام شده است، نشان می‌دهد، حدود 48 درصد آنان، حداقل یک عامل تنش‌زا را در حین حاملگی تجربه کرده‌اند.
ذکر این نکته لازم است که این تغییرات در ماه‌های نخست بارداری صورت می‌گیرد که سن پایین مادر (دخترانی که در سن پایین ازدواج می‌کنند و باردار می‌شوند، به ویژه اگر تحصیلات مناسبی نیز نداشته باشند، به سرعت به افسردگی دچار می‌شوند) ازدواج به اجبار والدین، و بروز تهوع و استفراغ در تشدید آن تأثیر گذار است. در کشور ما به دلایل فرهنگی موجود برخی سعی می‌کنند بارداری خود را بروز ندهند؛ بنابراین گاهی به مسایل مراقبتی که از سوی پزشک به آنان تجویز می‌شود توجه ندارند.
بروز تغییرات در زندگی زمینه‌ساز افسردگی است
همان طور که گفته شد زنان باردار به دلیل تغییرات هورمونی بیشتر به افسردگی مبتلا می‌شوند بنابراین ممکن است کوچک‌ترین تغییر در زندگی، آنان را افسرده کند.بررسی‌ها نشان می‌دهد فوت یکی از اقوام، تغییر محل سکونت، وجود بیماری زمینه‌ای، بیکاری یا تغییر شغل همسر یا خود فرد، نگرانی از زایمان و تولد فرزند ناسالم، ترس از جراحی سزارین، وجود تفکرات سنتی در زمینه حاملگی، بی‌توجهی همسر و ... موجب ایجاد تنش هنگام بارداری می‌شود.
افسردگی را باید جدی گرفت
همان طور که می‌دانید بروز هر بیماری به خصوص در دوران بارداری را باید جدی گرفت؛ زیرا ممکن است تبعات خطرناک و جبران‌ناپذیری را در برداشته باشد. البته بر اساس بررسی‌ها فکر کردن به خودکشی در 4 درصد افراد مبتلا به افسردگی مشاهده شده است.
بدون شک افسردگی نیز علائم قابل هشداری دارد که می‌توان از غمگینی، بدبینی، نداشتن رضایت از زندگی، احساس ناامیدی، تنفر از خویش و اطرافیان، احساس گناه، انتظار تنبیه، سرزنش کردن خود، گریه کردن، گوشه‌گیری، تمایل نداشتن به حضور در جمع، نداشتن قاطعیت در تصمیم گیری‌های مختلف، بروز احساس پوچی، خستگی، بی‌خوابی، بی اشتهایی، کاهش زیاد وزن، نگرانی‌های جسمی، ایده‌های خودکشی، اضطراب مداوم و افکار منفی در این زمینه نام برد.اگر در دوران بارداری وزن بدن شما کاهش پیدا کرد و مدام افکار نگران کننده داشتید بدانید که به افسردگی مبتلا هستید باید برای درمان به پزشک مراجعه کنید.
افسردگی بارداری قابل پیشگیری نیست
اگرچه با رعایت برخی اصول می‌توان ابتلا به برخی از بیماری‌ها را کاهش داد؛ اما خیلی از بیماری‌ها قابل پیشگیری نیستند؛ افسردگی دوران بارداری نیز از بیماری‌هایی است که نمی‌توان از آن جلوگیری کرد.تغییرات هورمونی و ایجاد مشکل در زندگی اجتناب ناپذیر است؛ بنابراین در این زمان اطرافیان باید از فرد باردار حمایت کنند تا از تشدید بیماری وی جلوگیری شود.
البته مراجعه به پزشک نقش مهمی در جلوگیری از تشدید بیماری دارد؛ زیرا بیمار به روانشناس یا روان‌پزشک ارجاع داده می‌شود و اقدامات درمانی برای او انجام خواهد شد. البته توجه به این نکته بسیار ضروری است که خانم‌هایی که از قبل دچار افسردگی هستند پیش از باردار شدن باید موضوع را با پزشک در میان بگذارند تا میزان دارو کاهش یابد یا از داروهای بی‌خطر برای او استفاده شود.
بارداری ناخواسته عاملی در بروز افسردگی
همان طور که گفته شد عوامل زیادی در بروز افسردگی تأثیر دارند؛ اما کسانی که سابقه از دست دادن فرزند دارند یا بارداری آنان ناخواسته است، بیشتر به این بیماری در دوران حاملگی دچار می‌شوند؛ بنابراین نیازمند مراقبت بیشتری هستند.البته بدانید که از نظر فراوانی دفعات بارداری، سابقه سقط جنین در بارداری‌های قبلی، فوت فرزند، نازایی، سابقه افسردگی در حاملگی‌های قبلی در بروز افسردگی تأثیرگذار است.
اطرافیانی که در کاهش افسردگی نقش دارند.
باید بدانید که حمایت از فرد افسرده نقش زیادی در بهبودی بیماری او دارد. همان طور که می‌دانید یک خانم باردار برای به دنیا آوردن فرزندی سالم نیازمند محیطی آرام است و فراهم کردن چنین محیطی تنها از عهده اطرافیان او بر می‌آید. مشکلات ازدواج، به ویژه در زمینه‌های عاطفی و اقتصادی می‌تواند در بروز این بیماری موثر باشد.در این میان همسران نقش مهمی در تأمین آرامش برای مادران باردار ایفا می‌کنند و به آنان توصیه می‌شود که همواره در کنار همسر خود باشند و تا زمان بهبودی او منتظر بمانند.
نگران نباشید افسردگی نقص جنین ندارد
از آنجا که ابتلا به بسیاری از بیماری‌ها در دوره بارداری موجب بروز ناهنجاری در جنین می‌شود و این موضوع نگرانی‌هایی در مادران حامله ایجاد می‌کند.خوب است بدانید که افسردگی هیچ ناهنجاری در جنین ایجاد نمی‌کند؛ اما ممکن است مادر به دلیل کم غذایی که عوارض این بیماری است نوزادی ضعیف و لاغر به دنیا بیاورد.پژوهش‌ها نشان می‌دهد 5 تا 10 درصد از کودکانی که از مادران افسرده متولد می‌شوند دچار این بیماری می‌شوند؛ البته ناگفته نماند که محیط زندگی نیز در بروز افسردگی در کودکان تأثیر بسزایی دارد.
درمان بی‌خطر
شاید یکی از دلایل مراجعه نکردن مادران افسرده به پزشک نگرانی از تجویز داروهای تهدید کننده جنین باشد.البته افسردگی تقسیم بندی شده است؛ به طوری که در آن سطح طبیعی، خفیف تا متوسط، خفیف تا شدید و افسردگی شدید وجود دارد. باید بدانید که پزشک در دوران بارداری سعی می‌کند با مشاوره مشکل مادران را حل کند به طوری که درمان از طریق صحبت کردن تجویز می‌شود، در این شیوه بیمار تنها از طریق صحبت کردن با روانکاو، روان شناس و یا مشاور مشکلات خود را بیان می‌کند.
البته مصرف دارو در زنان باردار یا زنان شیرده باید با دقت همراه باشد به طوری که سعی می‌شود از درمان‌های غیر دارویی استفاده شود اما در مواردی که مشاهده شود زندگی فرد مختل شده است مجبور می‌شود دارو برای وی تجویز کند که بیشتر این درمان‌ها بی‌خطر هستند اما ممکن است در موارد حاد از داروهایی استفاده شود که برای جنین خطر داشته باشد که در این زمان خوشبختانه با پیشرفت علم بررسی‌هایی که انجام می‌شود نقص قابل تشخیص و جلوگیری است.
اطرافیان از اظهارنظر بپر هیزند
متأسفانه گاهی مشاهده می‌شود که اطرافیان درباره مادران باردار به صورت غیرتخصصی اظهارنظر می‌کنند به طوری که نسبت به کوچکی یا بزرگی شکم، داروهای مصرفی دوره بارداری و ... نظرات غیر کارشناسی ارائه می‌کنند باید بدانید که همین موضوع موجب ایجاد اضطراب در مادر خواهد شد و موجب بروز افسردگی می‌شود.
