یكی از شایع‌ترین مشكلات در بین خانواده‌ها، روش دستور دادن به كودك است به‌طوری كه كودك آن را به‌خوبی درك كرده و
اجرا كند.
دستورهایی كه معمولاً موثر واقع نمی‌شود دارای یكی از خصوصیات زیر است:
دستورهای زنجیره‌ای: دستورهایی هستند كه پشت سر هم به كودك داده می‌شود و كودك توانایی به خاطر سپردن همه آن‌ها را ندارد. بنابراین برخی از آن‌ها را فراموش كرده و انجام نمی‌دهد.مانند لباست را بپوش، دندانهایت را مسواك بزن، موهایت را شانه كن، بعد بیا صبحانه بخور.بهتر است این دستورها را به بخش‌های كوچكتر تقسیم كرده و هر كدام را به تنهایی از كودك درخواست كرد.
دستورهای مبهم: دستورهایی هستند كه برای كودك واضح و روشن نیستند و به‌خوبی نمی‌توانند منظور گوینده را منتقل كنند. به‌عنوان مثال هنگامی كه ما انتظار داریم بچه‌ها بدون درگیری و خشونت با هم بازی كنند و دعوا نكنند ولی فقط به آن‌ها بگوییم: «بچه‌های خوبی باشید».
كودك ممكن است نداند از او چه خواسته شده است و باید چه كار كند كه از نظر والدین بچه خوبی باشد؟ این دستورها مبهم هستند، بنابراین بهتر است به‌صورت مشخص و اختصاصی به آن‌ها بگوییم: «با اسباب‌بازی‌هایتان با هم و به آرامی بازی كنید.»
دستورهای پرسشی: در این‌گونه دستورها از كودك سؤال می‌شود كه آیا دوست دارد كه این كار را انجام دهد؟ مثلاً، «آیا دوست داری كه اتاقت را تمیز كنی؟» كه ممكن است یك كودك لجباز به‌راحتی بگوید: «نه دوست ندارم.»
در این‌گونه دستورها ما به بچه حق انتخاب می‌دهیم. پس دور از انتظار نیست كه او آن را انجام ندهد.
دستورهایی كه به دنبالش دلیل و منطق آورده می‌شود
مانند «زود باش اتاقت را مرتب كن چون امشب مهمان داریم و از این‌كه خانه نامرتب باشد نگران و عصبانی می‌شوم.»در این مثال ممكن است كودك دستور اصلی را فراموش كند، بنابراین بهتر است كه دستور به این شكل باشد: «امشب مهمان داریم و خانه نامرتب من را نگران و عصبانی می‌كند پس لطفاً هر چه سریع‌تر وسایلت را جمع كن.» یعنی ابتدا توضیح داده بعد دستور مورد نظر گفته شود.
روش دستور دادن موثر روش اجرا
نزدیك كودك بروید، تا حد چشم‌های كودك خم شوید و با او تماس چشمی برقرار كنید. فاصله شما در زمان دستور دادن به اندازه فاصله یك دست باز باشد(یعنی به فاصله شانه تا نوك انگشتان) و برای كودك به طور دقیق مشخص كنید و بگویید كه چه كار كند.
نكات مهم در زمان دستور دادن
هر چه تعداد دستورها كمتر باشد، موثرتر است و كودك بهتر متوجه می‌شود و سریع‌تر آن را اجرا می‌كند. دستوری كه به كودك داده می‌شود باید مشخص، خاص و روشن باشد.
دستورها باید بیشتر به شكل مثبت باشند. مثلاً به جای گفتن «بلند صحبت نكن» بگویید «آرام صحبت كن». با صدای محكم و قاطع با كودك صحبت كرده و بگویید كه چه كار باید بكند، اما نباید در كلامتان خشونت وجود داشته باشد. به اطاعت از دستور، پاداش دهید. دستورها باید در حد سن و فهم و توانایی‌های كودك باشد. سعی كنید دستورها با تهدید همراه نباشند و با لحن خوب و قاطع گفته شوند.
نكته
اگر كودك در شرایطی است كه نمی‌تواند دستورهای ما را انجام دهد، بهتر است به زمان دیگری موكول شود و اصلاً درخواست نشود.
مثلاً كودك در حال دیدن كارتون مورد علاقه‌اش است و ما به او می‌گوییم «بلند شو كتابهایت را مرتب كن.»عدم رعایت دستور از طرف كودك دلیل بر لجبازی او نیست. احتمال دارد كه كودك متوجه منظور شما نشده باشد، پس دستور خود را دوباره با توجه به روش‌های ذكر شده برای او تكرار كنید.مطمئن باشید در صورت رعایت و تمرین موارد فوق، كودكتان دستورهای شما را بهتر انجام خواهد داد.
