زمانی که امیرالمومنین علی علیه السلام حکومت ظاهری را به دست گرفتند ، بنا به طبیعتشان که هیچ نا حقی را نمی پسندیدند و به آن تن نمی دادند ، از سوی افرادی دنیاطلب و مخالف مورد اعتراض قرار می گرفتند. خوارج از گروه های مخالف آن حضرت بودند. یکی از این افراد در حضور جمع ، به امیر مومنان حضرت علی علیه السلام جسارت کرد. حاضران در صدد برخورد با او برآمدند ، ولی حضرت سلام الله علیه آنان را بازداشتند و فرمودند :
( سب بسب ، أو عفو عن ذنب؛(۱) او را واگذارید که طرف سخنش من هستم ، پاسخ دشنام به دشنامی است یا بخشودن گناهی ).
این گفته شخصیتی است که پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله درباره اش فرمودند : ( ... حبُّه ایمان و بغضه کفر؛(۲) دوستی ایشان سلام الله علیه ایمان و دشمنی ایشان کفر است ).
چنین بزرگواری در مقابل رفتار جسارت بار دشمنان خود حتی از حق خود که در قرآن کریم برای آحاد مسلمانان محفوظ داشته ، می فرماید :
( ... فَمَنِ اعتَدَی عَلَیکُم فَاعتَدوا عَلَیهِ بِمِثلِ ما اعتَدیَ عَلَیکُم ...؛(۳) پس هر کس بر شما تعدی کرد ، همان گونه که بر شما تعدی کرده ، بر او تعدی کنید ) گذشتند.
امیرالمومنین علیه السلام این حق را می دانستند ، اما آیه دیگر را نیز لحاظ می کردند که خدای تعالی می فرماید : ( ... وَ أَن تَعفوا أَقرَبُ لِلتَّقوی ...؛(۴) و اگر ببخشاید این کار شما به تقوا نزدیک تر است ).
حضرت امیر علیه السلام دو راه پیش روی خود می دیدند ، مقابله ی به مثل یا گذشت ، ام ایشان راه دوم را برگزیدند و از او گذشتند تا بدین ترتیب ، حق با تمام وجود ، تجلی یابد و باطل خوار گردد. از همین روست که حضرت ، میزان و محک سنجش اعمال است و به وسیله ی ایشان حق از باطل شناخته می شود. با اشاره ی به همین وجه تمایز حضرت امیرالمومنین علی علیه السلام در زیارت آن حضرت آمده است : ( السّلام علی میزان الأعمال؛(۵) سلام بر میزان اعمال ).
از این رو ما باید در تمام رفتارهای خود میزانی داشته باشیم و امیرالمومنین علی بن ابی طالب صلوات الله علیه به عنوان تقسیم کننده بهشت و دوزخ ، مظهر اسلام حقیقی و امام بر حق ، تنها میزان واقعی سنجش هستند.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
پی نوشت ها :
۱ ـ نهج البلاغه ، ص ۵۵۰ .
۲ ـ کنز الفوائد ، ج ۲ ، ص ۱۳ .
۳ ـ بقره ، آیه ۱۹۴ .
۴ ـ بقره ، آیه ۲۳۷ .
۵ ـ بحارالانوار ، ج ۹۷ ، ص ۲۸۷ .
