تفاوتهای جعفری مکزیکی (آفریقایی) و جفعری فرانسوی

جعفری مکزیکی Tagetes erecta: گیاهی بلندتر نسبت به جعفری فرانسوی استو 100-50 سانتیمتر طول می یاببد. گلهای درشت تری تولید می کند و رنگ غالب گلها زرد و نارنجی است. تعداد گلهای کمتری نسبت به جعفری فرانسوی تولید می کند و مدت زمان گلدهی آن نیز کوتاه تر است و با نزدیک شدن به انتهای تابستان (کوتاه تر شدن روزها) گلدهی آن بهتر می شود.

تصاویر فوق: نمونه هایی از جعفری مکزیکی(آفریقایی)

جعفری فرانسوی Tagetes patula: نسبت به نوع مکزیکی گیاهی کوتاه قامت تر است و به ارتفاع 50-30 سانیتمتر (انواع خانگی حداکثر 15 سانیتمتر) دست می یابد. گلها در حدود 5 سانتیمتر قطر دارند و از گلهای جعفری مکزیکی کوچکتر هستند. اما تعداد گل بیشتری و در دوره طولانی تر گل تولید می کنند. به جز رنگهایی که در جعفری مکزیکی دیده می شود ، جعفری فرانسوی رنگ قرمز نیز دارد و انواع تک ردیف گلبرگ نیز در بین نمونه های فرانسوی دیده می شود در حالیکه انواع جعفری مکزیکی اکثرا پُرپَر هستند. اصولا انواع تک ردیف گلبرگه گلهای جعفری نسبت به انواع پُرپَر شرایط رطوبت را بهتر تحمل می کند و کمتر به بیماریهای قارچی دچار می شود.

تصاویر فوق: نمونه هایی از جعفری فرانسوی

زمان اصلی شکوفایی گلهای گل جعفری در ماه های تابستان است که البته تا زمان فرا رسیدن سرمای پاییزه و زمستانه توانایی تولید گل را دارند. همچنین در جعفری مکزیکی (آفریقایی) هر مقدار به که به انتهای تابستان نزدیکتر شویم گلدهی بهتری نشان خواهد داد زیرا اصولا گیاه جعرفی گیاه روز کوتاه است یعنی هر مقدار که از طول روز کاسته شود گلدهی بهتری خواهد داشت و جعفری مکزیکی این مسئله را بیش از نوع فرانسوی نشان می دهد. جعفری مکزیکی به دلیل غنی بودن در رنگدانه کارتنوئید(رنگدانه ای که رنگ گلبرگهای زرد - نارنجی به دلیل وجود آن است) گاهی در صنایع غذایی و به عنوان منبع رنگ قابل استفاده در مواد غذایی و خوراکی مورد استفاده قرار می گیرد. از گلهای جعفری فرانسوی نیز علاوه بر تولید رنگ برای صنایع غذایی، در غذای طیوری همانند مرغ و خروس استفاده می شود تا زرده تخم مرغ رنگ بهتری بدست آید . هر دو نوع جفعری مکزیکی و فرانسوی به عنوان گیاهانی فصلی و یکساله مورد استفاده قرار می گیرند. برخی از انواع گل جعفری عطری خاص دارند و برخی بدون بو هستند. البته گونه ای از این گیاه وجود دارد (Tagetes minuta) که گلهای آن شباهتی به گل جعفری معمولی ندارند بلکه به دلیل روغن معطری که از آن استخراج می شود و در صنایع عطرسازی استفاده می شود مورد کشت و کار قرار می گیرد. همچنین گونه Tagetes lucidaدر کشور مکزیک به عنوان نوعی نوشیدنی (همانند چای) که خاصیت دارویی نیز دارد (Mexican mint marigold) مورد استفاده قرار میگیرد.

تصویر فوق: دو گونه دیگر از این گیاه که نه به عنوان گیاهی زینتی بلکه در صنایع عطرسازی و یا نوشیدنی های محلی از آنان استفاده می شود.

آبیاری: به میزان آب متوسط نیاز دارد یعنی نباید سطح بستر خاک خشک شود و یا از طرفی نباید در آبیاری آن زیاده روی کرد. بنابراین بهتر است هر زمان که سطح خاک رطوبت خود را از دست داد نسبت به آبیاری آن اقدام کرد. البته این گیاه دورهای کوتاه خشکی را نیز به خوبی تحمل می کند.

نور: به مکانی با نور کامل و حداقل 6 ساعت نور مستقیم آفتاب نیاز دارد. کمبود نور یکی از دلایل عدم گلدهی این گیاه و یا ریز شدن و حتی ریزش غنچه های گل است. البته اگر دما در تابستان بسیار بالا می رود بهتر است مکان کاشت این گیاه به گونه ای باشد که در بعد از ظهر از سایه برخورد شود. محیط گرم و نور شدید نیز از دلایل کوچک ماندن گلها و ضخیم شدن برگسار و همچنین سوختگی نوک و حاشیه برگها است.

دما: برای دستیابی به بهترین کیفیت گل دمای 22-18 درجه سانیتگراد در طی روز و 18- 15 در طی شب مورد نیاز است.

خاک: به خاکی با زهکش خوب که اضافه آب حاصل از آبیاری را عبور داده و در خود نگه ندارد ، نیاز دارد. بنابراین می توان از مخلوط خاک برگ+ خاک معمولی + کود بسیار پوسیده گاوی استفاده کرد. در طی فصل رشد نیز می توان از کودهای محلول با فرمول 15-15-15 هر 4-3 هفته یکبار استفاده کرد.

تکثیر: کاشت بذر راه اصلی تکثیر این گیاه است. بذرها را می توان بعد از گذر خطر یخبندان و سرما در فصل بهار در بستر اصلی کاشت و یا اگر بخواهیم گلهای گیاه را زودتر از حد معمول داشته باشیم می توان 8-6 هفته قبل از برطرف شدن سرمای زمستانه و البته در محیط داخلی منزل نسبت به کاشت بذرهای گیاه اقدام کنیم و گیاهان جوان را بعد از گذران زمستان به محیط باز بیرون از خانه منتقل کنیم که در چنین شرایطی یک یا دو هفته بعد از زمان انتقال و جابجایی شاهد گلدهی بسیار خوب این گیاهان خواهیم بود. برای کاشت بذرها می توان از مخلوط خاک برگ و خاک معمولی استاده کرد و روی بذرها را با لایه نازکی از خاک پوشاند .بذرهای این گیاه برای جوانه زنی به نور نیاز ندارند. جوانه زنی بذرها در 26-24 درجه سانتیگراد در طی 7-5 روز روی می دهد.بعد از جوانه زنی بذرها می توان دما را تا 21-19 درجه سانتیگراد پایین آورد. 7-6 هفته بعد از جوانه زنی بذرها، گیاه به قدر کافی بزرگ می شود که بتواند گل بدهد. همچنین اگر تمایل دارید که از گیاهان خود بذر تهیه کنید اجازه دهید تا برخی از گلها بر روی گیاه بعد از پژمرده شدن باقی بمانند تا خشک شوند. بعد از خشک شدن تمامی گل را به همراه دمگل آن از گیاه جدا کنید. بذرها را به آرامی از قسمت سر گل جدا کرده و برای یک یا دو روز در مکانی گرم و خشک بدور از نور آفتاب قرار دهید تا رطوبت اضافه خود را از دست بدهد . همچنین برای انبار داری بذرها می توانید آنان را در مکانی سرد و خنک با دمای 13-12 نگهدارید تا در سال آینده از آنان استفاده کنید.

تصاویر فوق: تکثیر گل جعفری توسط بذر. توجه داشته باشید که در تصویر شماره 5 هنوز روی بذرها پوشانده نشده است و باید بر روی بذرها لایه ای نازک از خاک قرار گیرد.

آفات وبیماری : گفته می شود که گیاه جعفری به دلیل عطری که دارد می تواند برخی از آفات را خود به خود دفع کرده و به انان دچار نشود .به همین دلیل گاهی در برخی از مناطق کشاورزان ترجیح می دهند که این گیاه را در کنار گیاهانی مانند گوجه فرنگی، فلفل قرمز، بادمجان، سیب زمینی و تنباکو بکارند تا میزان فعالیت آفات در محصولاتشان کاهش یابد که البته مطالعات آزمایشگاه و علمی هنوز موثر بودن این مسئله را اثبات نکرده اند. اما این تحقیقات به تاثیر مثبت جعفری فرانسوی بر روی کاهش فعالیت نماتدهایی که در خاک فعالیت می کنند اشاره کرده اند. از بین آفات باید مراقب کنه تارعنکبوتی (بخصوص در هوای گرم و مرطوب) و تریپس بود . بیماریهایی همانند سفیدک پودری ، بوترتیس و لکه برگی نیز از جمله بیماریهایی هستند که در شرایط عدم تهویه مناسب هوا در اطرف گیاهان، آبیاری بیش از اندازه و خیس ماندن برگسار گیاه بخصوص در طی شب تا صبح ممکن است شیوع یابد.

هرس: هرس این گیاهان محدود به جداسازی گلهای پژمرده می شود زیرا با این کار می توان گلدهی بیشتر گیاه را تحریک نمود.

 

منابع:

http://en.wikipedia.org/wiki/Tagetes

http://en.wikipedia.org/wiki/Tagetes_erecta

http://en.wikipedia.org/wiki/Tagetes_patula

http://www.missouribotanicalgarden.org/gardens-gardening/your-garden/plant-finder/plant-details/kc/a611/tagetes-patula.aspx

http://www.pfaf.org/user/Plant.aspx?LatinName=Tagetes+patula

http://www.ag.auburn.edu/hort/landscape/Marigold.htm

http://www.gardenguides.com/92-marigold-garden-basics-flower-annual-tagetes-patula.html

http://culturesheet.org/asteraceae:tagetes

http://www.thegardenhelper.com/marigold.html

http://www.ehow.com/info_8183085_marigold-plants.html