شاید شما نیز جزو آن دسته از کاربران اینترنت هستید که بدون توجه به ملزومات یک مرورگر خوب و سریع، کارهای روزمره خود را با دم دست ترین مرورگر انجام میدهد. یا اینکه شاید جزو آن دسته ای هستید که طرفدار پر و پا قرص یک مرورگر خاص بوده و به هیچ روی حاضر به شنیدن و دیدن نقاط قوت رقبا نیستید! یا اینکه جزو معدود افرادی هستید که با اطلاع از ابزار و امکانات مرورگر خود اقدام به انتخاب آن کرده اید. به راستی کاربران تا چه حد از ویژگیهای یک مرورگر خوب مطلع هستند؟
به گزارش «تابناک» در اوایل دهه 90 میلادی و در زمانی که شبکه جهانی تارعنکبوتی جوان بود، تنها یک مرورگر وجود داشت که از آن استفاده میشد: Netscape. سپس مایکروسافت اقدام به طراحی اینترنت اکسپلورر کرد که از همان زمان جنگ مرورگرها آغاز شد و بدون هیچ حرفی اینترنت اکسپلورر توانست با 95 درصد استفاده در سرتاسر جهان برنده بی چون و چرای این جنگ باشد.
اما این انحصار منجر به تنبلی مایکروسافت شد و این شرکت از ایجاد تحولات جدی در مرورگر خود غافل ماند تا اینکه در سال 2004 اولین رقیب جدی مایکروسافت پا به عرصه گذاشت: موزیلا فایرفاکس. و از آن به بعد بمب خلاقیت منفجر شد و اکنون بیش از 30 مرورگر معروف و مورد استفاده در سراسر جهان وجود دارد.
زمانی که بحث از مرورگرها پیش می آید، هر کسی یک عقیده ای دارد. هر مرورگر یک سری ابزار و امکاناتی دارد که برای برخی مورد توجه و علاقه است و برای دیگران خیر.
این روزها سه نوع مرورگر اینترنت در راس رقابت میان مرورگرهای اینترنت قرار دارند و تقریبا سهم بزرگی از وب گردی ها اختصاص به استفاده از این سه مرورگر دارد: فایر فاکس، اینترنت اکسپلورر و گوگل کروم. طرفداران هر کدام از این سه مرورگر دلایل خاص خود را برای استفاده از آنها دارند، اما معدود افرادی هستند که از آنچه پشت صحنه مرورگرها اتفاق می افتد – یا به عبارت حرفه ای Under the hood مرورگرها - خبر داشته باشند.
یکی از مهمترین نکاتی که در رابطه با مرورگرها وجود دارد و اغلب از آن بی اطلاع هستند این است که این سه مرورگر از سه موتور جداگانه برای پردازش صفحات و المانهای وب استفاده میکنند. مرورگر اینترنت اکسپلورر که زاییده تفکرات مایکروسافت است از موتور Trident، فایرفاکس ساخته و پرداخته شرکت موزیلا از موتور Gecko و در نهایت گوگل کروم که فرزند خلف Chromium است از موتور Webkit بهره میبرد.
در واقع هر کدام از این موتورها مشابهت ها و تفاوتهای خاص خود را در الگوریتمهای مورد استفاده برای پردازش دارند، اما اصلی ترین وجه تفاوت آنها در تحولات و تغییراتی است که در استفاده از ابزارهای سیستم – اعم از نرم افزاری و به ویژه سخت افزاری – و همچنین پشتیبانی از تحولات جدید دنیای وب همچون HTML 5 دارند.
اما چیزی که کاربران شاید اغلب متوجه آن نمیشوند، این است که این سه مرورگر از سه موتور متفاوت بهره میبرند. دلیل این ناشناس بودن نیز در این است که تقریبا و کما بیش هر سه این مرورگرها نیازهای مخاطبان و کاربران خود را به شکلی مشابه برطرف میکنند. در اینجا سعی داریم با مروری بر کاربری این سه مرورگر به شمایی کلی از کارکرد این به اصطلاح Mega Web Browser ها برسیم.
گوگل کروم – Google Chrome
این روزها باید از این مرورگر به عنوان پادشاه مرورگرها در فضای وب یاد کرد و در واقع میزان محبوبیت این مرورگر حداقل اجازه چنین جسارتی را در نزد طرفداران فایرفاکس میدهد! این مرورگر بر اساس موتور متن باز WebKit و همچنین موتور جاوا اسکریپت V8 گوگل بنا شده است بیش از هر چیز به سرعت در پردازش معروف است. مرورگری که به خوبی خود را با تکنولوژیهای جدید مانند HTML 5 مطابقت داده است.
نصب این مرورگر کمی نا امید کننده است. زیرا فایل نصب آن نیازمند ارتباط با اینترنت برای دانلود آخرین به روز رسانی ها است – البته فایل نصب Offline کروم نیز قابل دریافت از اینترنت است که متاسفانه کاربر را از آخرین به روز رسانی ها محروم میکند.
واسط کاربر یا Interface کروم بسیار جذاب و تحسین بر انگیز است و فضای کاری عالی را در اختیار کاربر قرار میدهد. تب های کروم به شکل داینامیک و پویا عمل میکنند و قابلیت جا به جایی، تکثیر و Drag & Drop را نیز دارند.
این مرورگر یکی از اولین مرورگرهایی است که قابلیت Omnibox را به کار گرفت (یک نوار همه کاره برای جستجو، وارد کردن آدرس، تاریخچه صفحات بازدید شده و پیشنهادات برای کاربر). همچنین از اولین مرورگرهایی بود که Private Browsing را معرفی و به کار گرفت.
از سوی دیگر گوگل با به روز رسانی های سریع این مرورگر توانسته است نیازهای کاربران آن را تا حد ممکن پاسخ دهد. Web Store گوگل این اجازه را به کاربران میدهد که ابزارهای جانبی و افزونه های متعددی را برای رفع نیازهای روزانه خود در اختیار داشته باشند که از این نظر کروم را به یک مرورگر تقریبا بی رقیب بدل کره است. این مرورگر تنها مرورگری است که به شکل ذاتی فایلهای فلش و پی دی اف را پشتیبانی میکند و نیازی به نصب پلاگین Adobe Flash و PDF Reader ندارد.
همچنین گوگل از موارد امنیتی نیز برای مرورگر خود غافل نمانده است و Sandbox tab ها این اجازه را به کاربران میدهند که کنترل بیشتری بر مرورگر داشته باشند. این مرورگر یک ابزار ذاتی نیز برای متوقف کردن کدهای بد افزارها در فضای وب دارد.
موزیلا فایرفاکس – Mozilla Firefox
زمانی که این مرورگر پا به عرصه وب گذاشت به سرعت و با خلاقیت قابل توجه توانست حجم عظیمی از کاربران را به سمت خود جلب کند و تا همین ماههای اخیر نیز هنوز از پر کاربرد ترین مرورگرها بر اساس آمار در فضای وب بود. شاید همین عقب ماندگی چند ماهه از مرورگر کروم بود که منجر به آن شد تا طراحان فایرفاکس به سرعت به فکر رستاخیر این مرورگر بر آیند.
آخرین نسخه این مرورگر تغییرات بسیاری در واسط کاربر دارد و سعی در ایجاد فضای کاری بهتر و بیشتری برای کاربران داشته است. اضافه کردن Speed Dial به تب های تازه باز شده یکی از این تحولات اخیر است و از سویی تمایل طراحان به حفظ نمای قبلی مرورگر منجر به آن شده که به کوچکترین فضاهای ممکن برای استفاده کاربر توجه شود.
یکی از مهمترین ویژگیهای فایرفاکس که هنوز کروم نتوانسته است به پای آن برسد، قدرت خارق العاده آن در بازیابی خودکار صفحات و تاریخچه در صورت بسته شدن یکباره مرورگر است. به گونه ای که به شکل خودکار تمامی پنجره ها و تب ها بعد از باز کردن مجدد مرورگر از نو بارگزاری میشوند.
از سوی دیگر قابلیت Tab Panorama در فایرفاکس این اجازه را به کاربران میدهد که به شکل دلخواه اقدام به چیدمان تب ها کرده و فضای کاری خود را کاملا شخصی و مطابق سلیقه خود سازند. Omnibox فایرفاکس هرچند به اندازه کروم قدرتمند نیست اما هنوز حرفهای زیادی برای گفتن دارد، مخصوصا در مورد تاریخچه بازدید از صفحات.
عملکرد این مرورگر هنوز آن را در صدر جدول مرورگرها در این زمینه قرار میدهد به گونه ای که Jagemonkey و HTML 5 به گونه ای دقیق و سازگار در این مرورگر تعبیه شده اند که بهترین زمان بارگزاری و شروع به کار را در کنار مدیریت حافظه سیستم به آن میبخشند.
برای آزمایش ما همزمان دو مرورگر کروم و فایرفاکس را با 5 تب مشابه راه اندازی کردیم و نگاهی به میزان استفاده هر کدام از منابع سیستم انداختیم. کروم به ازای هر تب تقریبا دو پروسه به سیستم اضافه میکند و به شکل سرسام آور رم سیستم را به کار میگیرد در حالی که فایرفاکس تنها با یک پروسه و تقریبا نیمی از رقم مورد استفاده کروم از رم سیستم به کار خود میپردازد.
همچنین فایرفاکس به خوبی از سخت افزارهای سیستم و به خصوص پردازنده مرکزی و WebGL برای پردازش صفحات استفاده میکند.
در نسخه های آخر این مرورگر به مباحث امنیتی نیز توجه خاصی شده است و ابزارهای پیشین امنیتی فایرفاکس همچون Content Security Policy به خوبی تقویت شده اند. از سویی ابزارهای جانبی این مرورگر نیز همچنان به روز شده و با اختلاف کمتری از کروم آن را در رده دوم قرار داده است.
مایکروسافت اینترنت اکسپلورر – Internet Explorer
متاسفانه شاگرد اول کلاس این روزها به شاگرد تنبل انتهای کلاس تبدیل شده است و در رقابت با سایر مرورگرها به شدت عقب مانده است، هرچند تلاش شده است که در نسخه 9 و به ویژه 10 این عقب ماندگی تا حد زیادی جبران شود. واسط کاربری آن بسیار ساده و بدون پیچیدگی و با تمرکز بر محتوای صفحات وب است.
به شکل پیش فرض نوار تب ها در کنار نوار آدرس قرار گرفته تا فضای بیشتری به کاربر بدهد که البته با زیاد شدن تعداد تب ها به یک معضل اساسی تبدیل میشود! – این مورد در تنظیمات قابل تغییر است. همچنین مدیریت دانلود نیز در این مرورگر بهبود یافته و به مراتب بهتر شده است. همانگونه که گفته شد به جز این مورد واسط کاربر IE بسیار ساده و کاربر پسند است و تقریبا نکته قابل بیانی ندارد.
از سویی مایکروسافت سعی کرده است که عملکرد Omnibox در کروم و فایرفاکس را به مرورگر خود تعمیم دهد که هرچند تلاش این شکرت قابل تمجید است اما با کمی سرو کله زدن با One Box در این مرورگر به سرعت متوجه ضعفهای آن در پیدا کردن پیشنهادات و جستجوی تاریخچه خواهید شد.
در نسخه های جدید اما عملکرد IE به شدت تقویت شده است و استفاده از GPU Accelerator در مرورگر برای استفاده از حداکثر توان سیستم در پردازش صفحات و همچنین تعبیه HTML 5 در آن نکات قابل توجه این مرورگر است. همچنین از نسخه 9 به بعد این مرورگر به خوبی از WebM Video Codec پشتیبانی میکند که تقریبا بارگزاری و مشاهده هر نوع قالب فایل ویدیویی بر روی این مرورگر را ممکن میسازد.
در بحث امنیت تنها نکته قابل توجه این مرورگر سیستم محافظت و رصد آن یعنی Tracking Protection است که اقدام به متوقف کردن بارگزاری وب سایتهای آلوده میکند. باقی ابزارها همچون ابزار عدم درج کوکی ها و همچنین فیلتر ActiveX ها نمونه هایی است که در کروم و فایر فاکس نیز وجود دارد.
مهمترین تحول این مرورگر که شاید منجر به رستاخیز دوباره آن شده است را باید در نسخه 10 و پشتیبانی آن از صفحه نمایشهای لمسی جستجو کرد که شاید بعد از 2 دهه اولین پیشتازی مایکروسافت و مرورگر آن در این بازار باشد! بر همین اساس مرورگر IE طی ماههای اخیر به تدریج از جایگاهی قابل قبول برخوردار شده است.
همانگونه که ذکر شد هر کدام از این مرورگرها ویژگیهای خاص خود را دارند و هر یک در موردی خاص از دیگران پیش تر هستند. در پایان شاید نگاهی به آزمایش صورت گرفته از سوی شرکت Tom’s Hardware بر روی این مرورگرها آخرین مهمیز را بر طرفداران هر کدام از آنها بزند! نسخه های آزمایش شده در تاریخ جولای 2012 عبارتند از: فایر فاکس نسخه 14، کروم نسخه 20، اوپرا نسخه 12، سافاری نسخه 5 و اینترنت اکسپلورر نسخه 9 (ارقام کمتر نشان دهنده عملکرد بهتر)
زمان بارگزاری صفحات وب - برنده: اینترنت اکسپلورر
قابلیت اطمینان، امنیت، پاسخگویی سریع و جاوا اسکریپت - برنده: گوگل کروم
زمان شروع به کار به محض اجرای مرورگر - برنده: اوپرا
استفاده از حافظه سیستم - برنده: فایرفاکس
استفاده از سخت افزار برای بهبود عملکرد - برنده: فایرفاکس
