آوند كشت
( كشت بدون خاك گلها و سبزيجات در بسترهاي سيار )
در فرهنگ سنتي ايران از قديم الايام چندروزي قبل از عيد نوروز اقدام به كشت سبزه هاي نوروزي در منازل مي گرديده كه هم اكنون نيز ادامه دارد ، اين سبزه ها كه بيشتر از بذر گندم ، جو ، عدس ،ماش و از اين قبيل مي باشد طوري كاشته مي شوند كه براي عيدنوروز به ارتفاع 15 الي 20 سانتي متر رسيده باشند و همانطور كه همه مي دانند در روز سيزده فروردين همزمان با بيرون رفتن از منزل اين سبزه ها در آبراهه ها و يا محل تفريح رها مي شوند. تداوم اين نوع كشت ها علاوه بر حفظ فرهنگ سنتي در برخي موارد درمنازل جنبه زينتي هم داشته است. با اين وصف اگر به روش كشت اين سبزه ها طي هزارها سال توجه كنيم ملاحظه مي شود كه خود نوعي كشت بدون خاك يا آبكشت مي باشد كه در ظروفي مختلف انجام مي شده است پس به جرٌات مي توان گفت كه اين شيوه منشاء اوليه كشت بدون خاك بوده است.
اخيراً كشت بدون خاك بعنوان يك تكنولوژي نوين توليد توسعه پيداكرده و هم اكنون در كشور ما به طرق مختلف درحال گسترش مي باشد. دراين مقاله پرورش گلهاي زينتي و توليد سبزيجات در منزل به روش فوق بيان مي شود دراين روش بستر كشت بصورت ظرف، لوله ، يا ناوداني قابل حمل و جابجايي است و در آنها از مواد مصنوعي دانه بندي شده مثل پرليت به اضافه پيت ماس براي انتقال محلول غذايي به ريشه و پايداري گياه استفاده مي شود كه اين مجموعه راآوند كشت ( كشت ظرفي ) مي ناميم.
پس از بذركاري و سبز شدن آن دربستر، آبياري به همراه محلول غذايي كامل يك در هزار و 6 روز در هفته توصيه مي شود و يك روز هم كه آبشويي خواهد شد اين روش مي تواند بخش اعظمي از نياز خانواده ها را در رابطه با پرورش گلها و سبزيجات برطرف نمايد. البته ممكن است اين تصور پيش آيد كه براي اين روش بايد وقت و امكانات بسيار زيادي صرف گردد، درصورتي كه اين سيستم طوري طراحي شده كه علاوه بر ورود علم كشت گياهان بدون خاك در منزل وقت ناچيزي حتي كمتر از نگهداري گلدانهاي منازل صرف انجام آن مي شود،فقط براي آبياري روزانه يك يا دوبار بطور دستي و يا به وسيله موتور آكواريوم و يك تايمر مي توان بطورخودكارو سيستميك انجام داد.
بايد گفت شرايط اقليمي مناسب در منزل مثل اطاقها، محوطه پذيرايي و نقاط مناسب ديگر پاسيو ، نزديك به شرايط گلخانه است، لذا با اجراي اين عمل ، شهروندان مي توانند علاوه بر پرورش گلهاي زينتي ، براي تامين سبزيجات و صيفي جات خانگي خود نيز اقدام نمايند .
آشنايي افراد علاقه مند به كشت بدون خاك و توليد هر نوع سبزيجات خوراكي و يا پرورش گلهاي زينتي در هر زمان و حداقل مكان موردنياز مي تواند شرايط مناسبي را براي سرگرمي و لذت از زيبائيهاي طبيعت در محيط مسكوني بوجود آورد.
اين روش توليد بعنوان يك كار ذوقي بسيار سومند است كه داراي لذت روحي و رواني مي باشد،مثلا مي توان يك طبقه كشت را بايك طبقه آكواريوم ماهيهاي زينتي يا با گياهان آبزي ادغام و مشتركاً روي يك چهارپايه قابل حمل نصب نمود و يا تزئين بخش مركزي ميز پذيرايي يا فضاهاي اداري را با آن انجام داد.
از نتايج ديگر آن ، پرورش گل و ايجاد فضاي سبز براي خانوارهاي آپارتمان نشين است كه هيچگونه فضاي سبز ، باغچه اي يا پاسيوئي ندارند زيرا با اين روش با اشغال يك تا دو متر مربع از فضاي پذيرايي يا تراس يا هر جاي ديگري از منزل كه نور مناسب مستقيم يا غيرمستقيم دارد مي توان بستركشت سيار را بوجود آورد كه براحتي هم قابل انتقال و جابجا كردن باشد. حال اگر توليد سبزيجات خوراكي مدنظر باشد اطمينان از سلامتي مصرف اين گونه سبزيجات كاملاً وجود دارد زيرا عاري از هرگونه مصرف سموم نباتي و ذخيره كودهاي شيميايي بالاخص تركيبات نيتراته و آلاينده هاي ميكروبي و فلزات سنگين مي باشد متاسفانه هم اكنون بسياري از سبزيجات گلخانه اي و يا كشت هاي هواي آزاد آلوده به سموم سيستميك ،كودهاي نيتراته و يا فلزات سنگين و ديگر ميكروبهاي موجود در فاضلابهاي شهري و صنعتي مي باشد كه به وسيله انها آبياري ميشوندو با شستشو براحتي از بين نمي روند.
وجود آوند كشت در منازل نمونه اي از يك پديده علمي نويني است كه در اثناي اجرا و مديريت آن نوعي روابط احساسي و معقولي را به همراه افزايش اعتماد به نفس بين اعضاء خانواده ها بوجود مي آورد.
احساس لذت جويي از زيبايي هاي طبيعي كه بدست خود فرد خلق مي شود نه تنها باعث تعديل استرسهاي بوجودآمده در مواجهه با امور روزمره در زندگي مي شود بلكه موجب افزايش توانايي هاي روحي و سلامتي جسمي نيز مي شود بديهي است با تداوم اين روشها مطمئنا گام برداشتن در جهات مثبت و مشابه به صورت يك عرف جمعي درخواهد آمد.
بنابراين انعطاف پذيري در رشد علمي و مهارتي اعضاء خانواده ها عامل موثري است كه نتايج موصوف را بدنبال خواهد داشت كه نشانه رشد فرهنگي در اينگونه خانواده هاست.
غلامحسين نصوحي
