باباگرگر از مناطق نمونه گردشگری کردستان در شهرستان قروه است که در تعطیلات نوروز امسال در فهرست اماکن پربازدید استان قرار گرفته است.
در 18 کیلومتری شمالشرقی قروه و در شرق روستای باباگرگر بنای امامزاده جلیل القدری به نام سیدجلالالدین ابنسید معزالدین وجود دارد که بنای اولیه آن به دوره صفویه بر میگردد، چنانچه از کتب قدیم بر میآید نسبت شریف آن حضرت با چند واسطه به امام محمدباقر علیهالسلام میرسد. از آثار طبیعی در کنار این امامزاده که توجه مردم را به خود جلب میکند چشمه آب معدنی جوشانی است که احتمالاً از دهانه یک آتشفشان خاموش بیرون میآید و این چشمه آب معدنی که ترکیبی از گوگرد و آب میباشد برای درمان بسیاری از بیماریها پوستی مفید است آب چشمه از دل زمین میجوشد و در استخر دایرهای شکل جمع میشود و منظره جالبی را به وجود آورده است و مشابه آن را میتوان در پیرصالح بیجار و کامیاران دید.
آب این چشمه به علت وجود املاح معدنی به ویژه گوگرد، رنگین است و گفته میشود برای امراض سودایی و پوستی مناسب است و در درمان سوء هاضمه و دیگر بیماریهای دستگاه گوارش و نیز راشیتیسم و درمان تورم مؤثر میافتد.
این چشمه و امامزاده باباگرگر در کنار آن، از مکانهای طبیعی و تاریخی استان محسوب میشوند.
آرامگاه سیدجلالالدین مشهور به باباگرگر در تمام منطقه کردستان مشهور است و حتی از سایر استانها با هدف زیارت آن به این استان میآیند. این امامزاده مورد توجه تمامی اهالی از تشیع و تسنن است. در کنار این امامزاده چندین چشمه آب گرم معدنی با خواص درمانی وجود دارد.
یکی از عارضههای طبیعی جالب در کنار این مجموعه، گدازه آتشفشانی مشهور به «سنگ اژدها» بوده و ظاهر آن شبیه حیوانات عظیمالجثه ماقبل تاریخ است.
چشمه باباگرگر، چشمهای گازدار که آب نارنجی رنگش آن را از سایر چشمههایی که دیدهاید، متفاوت میکند، منطقهای که چشمه باباگرگر آنجا قرارگرفته، محلی است که از دل زمین گاز گوگردی زیادی خارج میشود، برای همین کافی است کمی باران آنجا ببارد تا حبابهای بیشماری کف زمین را بپوشانند.
این چشمه از چند چشمه کوچک تشکیل شده است که بزرگترین آن را دنگز مینامند که به معنی همان دریاچه است.
آب چشمه باباگرگر به خاطر املاحی که دارد نارنجیرنگ است و در بررسیهایی که روی آن صورت گرفته، مشخص شده این چشمه دارای فسفات، گوگرد، کلر، منیزیم و کلسیم است. مساحت چشمه هم در حدود 200 مترمربع است «مردم معتقدند آب این چشمه خاصیت درمانی دارد برای همین خیلیها در آن آبتنی میکنند».
واژه «گر» به زبان کردی به معنای آتش است، به همین دلیل ترجمه «باباگرگر» را شاید بتوان، پدر چشمه گرم و آتشی بیان کرد.
اما نام این چشمه برای اهالی ترکنشین تعریف دیگری دارد؛ «گر» در زبان ترکی معنای نگاهکردن میدهد، گرگر یعنی نگاهکن نگاهکن! اما درباره انتخاب این نام روایتهای مختلفی بین مردم وجود دارد مثلا عدهای میگویند روزی امامزاده جلالالدین در حال نماز خواندن بوده که آب با فشار از دل زمین خارج میشود و پسرش که شاهد این ماجرا بوده به زبان ترکی میگوید: باباگرگر، یعنی بابا نگاهکن.
برای رفتن به باباگرگر (babagurgur) باید قبل از رسیدن به ورودی شهر قروه، به فرعی سمت راست بپیچید و از دلبران عبور کنید.
در منطقهای که امامزاده و چشمه در آن قرار گرفته به خاطر تحریکهای زمین گاز گوگرد زیادی خارج میشود، علاوه بر این در قسمتهایی از منطقه، فشار گاز آب را هم همراه خود از دل زمین بیرون میآورد و موجب به وجود آمدن چشمه میشود.
خشم امامزاده و اژدهای سنگی
اما دیدنیهای باباگرگر تمام شدنی نیست در کنار این چشمه سنگ بزرگی وجود دارد که بیشباهت به اژدها نیست.
درباره این اژدها و تبدیل شدنش به سنگ باورهای عامیانه جالبی بین بومیان منطقه وجود دارد «اهالی این منطقه میگویند در گذشتههای خیلی دور این اژدها قصد حمله به مردم را داشته که خشم امامزاده سیدجلالالدین به اذن خداوند این اژدها را تبدیل به سنگ کرده است».
همه این دیدنیها دست به دست هم داده تا باباگرگر به منطقه توریستی تبدیل شود. هنوز شرایط مناسبی برای استفاده آبمعدنی این منطقه فراهم نشده، تنها در حدود 20 اتاقک برای اسکان مسافران در باباگرگر ساخته شده، مسافران میتوانند در آنها ساکن شوند و از آب چشمه استفاده کنند.
آب آن معمولا سرخ رنگ است که در بعضی مواقع به زرد مایل به لیمویی تغییر میکند. آب این چشمه پرآب به دلیل وجود املاح معدنی به ویژه گوگرد به این رنگ در میآید.
مقبره باباگرگر در سال 1382 تحت شماره 3486 در ردیف آثار ملی کشور به ثبت رسیده و احداث مکان مذهبی و تفریحی به عنوان مرکز بزرگ گردشگری استان در این روستا در دست ساخت است.
============
گزارش از کلثوم مومنی
============