درباره شیراز تاريخچه:
شهرشيراز نام شيراز در كتيبه هاي هخامنشي تخت جمشيد خوانده شده است ، اشياء وظروف تاريخي و مسكوكاتي كه هم اكنون درموزه متروپوليتن نيويورك موجود است ازعظمت شيراز در عهد سلوكي ها , اشكانيان وساسانيان گواهي ميدهد. طبق روايات اساطيري شيراز در زمان فرزند تهمورث دومين پادشاه پيشدادي ساخته شده است. پس از حمله اعراب صفاريان و ديلميان بر آباداني شيراز افزودند. در سال 1079 هجري قمري شيراز براثر جاري شدن سيل سهمگين ويران شد و بسياري از آثار تاريخي آن ازميان رفت. همچنين اين شهر درزمان حمله افغان ها خرابي هار بيشماري را متحمل شد . شيراز طي چند دهه اخير توسعه وگسترش جالب توجهي يافته است وبه يكي از شهرهاي مهم وزيباي ايران تبديل شده است .محيط مساعد شيراز در ادوار گوناگون, دانشمندان , سخنوران و نويسندگاني بزرك را در دامان خود پرورانده است كه آثار جاويدان آنها ميراث علمي وادبي ايران را زنده و جاويد نگاه خواهد داشت .
|
|
|
|
|
آرامگاه شاه چراغ
آرامگاه سيد ميراحمدبن موسي الكاظم (ع) برادر حضرت رضا (ع) - معروف به شاه چراغ در مركز شيراز و كنار ميداني به نام احمدي قرار دارد.
گنبد نيلوفري شاه چراغ به سبك بسيار زيبايي كاشي كاري شده و از دور پيداست. اين آرامگاه در نزد شيرازي ها داراي شكوه و قداست خاصي است و به همين مناسبت هميشه زيارتگاه مؤمنين و مؤمنات بوده است.
غير از دو در اصلي، دو در فرعي ديگر نيز وجود دارد كه يكي به بازار حاجي و ديگر به مسجد جامع عتيق مي رود درگاه مانندي نيز از ضلع شمال حياط وارد بازار شاه چراغ مي شود.
|
|
حافظیه
حافظیه نام مجموعهٔ آرامگاهی شاعر برجستهٔ ایرانی، حافظ شیرازی است. مجموعهٔ حافظیه در شهر شیراز قرار دارد.
آرامگاه حافظ در شمال شهر شیراز، پایین‌تر از دروازه قرآن، در یکی از قبرستان‌های معروف شیراز به نام خاک مصلی قرار دارد .
|
|
|
|
|
|
سعدیه
آرامگاه شاعر قرن هفتم شیخ مشرف الدین بن مصلح الدین سعدی شیرازی است كه در ۴ كیلومتری شمال شرقی شیراز، در دامنه كوه فهندژ، در انتهای خیابان بوستان و در مجاورت باغ دلگشا واقع شده است. این مكان در ابتدا خانقاه شیخ بوده كه وی اواخر عمر خود را در آنجا می گذرانیده و سپس در همانجا مدفون گردیده است.
|
|
باغ ارم
باغ ارم یک باغ ایرانی تاریخی در شهر شیراز است و شامل چند بنای تاریخی و باغ گیاه‌شناسی می‌شود، تاریخ ساخت و بنیان‌گذار اولیه باغ ارم شیراز، به‌درستی مشخص نیست؛ ولی توصیف‌هایی از آن در سفرنامه‌های متعلق به قرن دهم و یازدهم هجری آمده‌است. این باغ تنوع گیاهی بسیار بالایی دارد و گیاهان بسیاری از اقصا نقاط جهان در این باغ کاشته شده است؛ به شکلی که باغ در قالب یک نمایشگاه از انواع گل‌ها و گیاهان درآمده‌است. در حال حاضر این باغ در اختیار دانشگاه شیراز است؛ باغ گیاه‌شناسی آن در اختیار دانشکده کشاورزی و ساختمان باغ در اختیار دانشکده حقوق قرار دارد.
|
|
|
|
 |
|
باغ دلگشا
باغ دلگشا یکی از باغهای تاریخی شیراز بوده و در ناحیه آرامگاه سعدی قرار دارد، جیمز موریه ساخت آن را به کریم خان زند نسبت داده ولی برخی اعتقاد دارند قدمت باغ دلگشا به دوران ساسانیان در قبل از اسلام می‌رسد. این باغ در دوران صفویه و زندیه از مراکز مهم تفریحی در شیراز بوده‌است.
|
|
آرامگاه شاه شجاع
در شیراز و در شمال غربی حافظیه در نزدیکی هفت تنان در کنار بلوار هفت تن قرار دارد. شاه شجاع قبل از مرگ (۷۸۶ ه.ق) وصیت کرده بود که جسد وی را در زمین های مصلی و در جوار قبر شیخ محمود قطب الدین دفن نموده و سپس توسط امیراختیارالدین کرمانی جنازه را به مدینه برده در آنجا به خاک سپارند. پس از مرگ وی به دلیل اختلافاتی که بین جانشینان او به وجود آمد، وصیت او عملی نشد و در همان جا باقی ماند
|
|
|
|
|
|
باغ جهان نما
باغ جهان نما باغ جهان نما در شمالشرقی شیراز واقع شده‌است. این باغ همچون سه باغ مشهور دیگر یعنی باغ ارم، باغ دلگشا و باغ تخت در دوره آل مظفر و آل اینجو (قرن هشتم هجری قمری) یعنی قبل از یورش تیمور گورکانی به شیراز در نهایت آبادانی بوده‌است. ابن عربشاه مورخ دوره تیموری در کتاب عجایب المقدور آنرا زینت الدنیا نامیده‌است. باغ جهان نما در هنگام اقامت تیمور گورکانی در شیراز، همچون سایر باغهای نامدار آن دوره مورد توجه وی واقع شده بطوریکه همانند آنرا در اطراف سمرقند که موطن او بوده احداث و آنرا جهان نما نامیده‌است.
|
|
مسجد جامع عتيق
مسجد جامع عتيق يا مسجد جمعه يا مسجد جامع يا مسجد آدينه، از كهن ترين مساجد قديمي شيراز است كه در مشرق شاهچراغ قرار دارد.
اين مسجد دو ايواني در سال 281 ه.ق. به دستور عمروليث صفاري ساخته شد. ساختمان مسجد كه اولين هسته تاريخي شهر شيراز است مشتمل بر بنايی مرتفع است كه داراي چندين حجره و شبستان است و برخي قسمت هاي آن دوطبقه مي باشد. اين مسجد داراي 6 درب ورودي و خروجي بوده است. يك درب در ضلع شمالي، يك درب در ضلع جنوبي، دو درب در ضلع غربي و دو درب در ضلع شرقي.
|
|
|
|
|
|
آرامگاه شاه داعی
آرامگاه نظام الدین محمود الحسینی ملقب به داعی الی الله از سادات حسینی، عالم, عارف و شاعر شیرازی با ۳۸ جلد اثر فارسی و عربی است كه در جنوب شیراز، در شرق گورستان معروف دارالسلام و خارج از دروازه شاهداعی واقع شده است.
|
|
باغ عفیف اباد
باغ یا عمارت عفیف آباد از آثار تاریخی شیراز است، این باغ در خیابان عفیف آباد شهر شیراز واقع است و هم اکنون در اختیار ارتش قرار دارد و یکی از بزرگ‌ترین موزه‌های سلاح خاور میانه در آن وجود دارد.
باغ عفیف آباد (با نام دیگر باغ گلشن) مجموعه موزه ایست در شیراز. این باغ در یکی از مناطق عیان نشین شیراز واقع شده و مجموعه در سال ۱۸۶۳ میلادی ساخته شد. این مجموعه شامل یک کاخ سلطنتی , موزه سلاحهای قدیمی و یک باغ ایرانیست که همگی برای بازدید عموم هستند.
|
|
|
|
|
|
باغ نارنجستان قوام
نارنجستان قَوام که به باغ قوام مشهور است، بین سالهای ۱۲۵۷ تا ۱۲۶۷ هجری شمسی، مقارن با حکومت ناصرالدین شاه قاجار و بدستور علی محمد خان(قوام الملک دوم) و پسرش محمد رضا خان(قوام الملک سوم) در شیراز ساخته و تکمیل شده‌است، بنای نارنجستان در سال ۱۳۴۵ هجری شمسی به دانشگاه شیراز اهدا گردید و بین سالهای ۱۳۴۸ تا ۱۳۵۸ هجری شمسی مورد استفاده موسسه آسیایی، تحت سرپرستی پروفسور آرتور اپهام پوپ، ایران شناس معروف بوده‌است.
|
|
خانه زینت الملوک
زینت الملوک نام بنایی در شیراز است، در ضلع غربى نارنجستان قوام، عمارتى زيبا قرار دارد که به دليل سکونت خانم زينت‌الملوک قوامي، دختر قوام‌الملک چهارم، به اين نام معروف است. اين عمارت که به فاصلهٔ يک کوچه با خانه قوام قرار دارد و به وسيلهٔ يک راه زيرزمينى با آن در ارتباط است، در حقيقت اندرونى خانهٔ قوام و محل رفت و آمد محارم بود.اين بنا از آثار دوره قاجار است. ساخت بنا در سال ۱۲۹۰ هـ.ق به وسيلهٔ على‌محمدخان قوام‌الملک دوّم آغاز شد و در سال ۱۳۰۷ هـ.ق به وسيلهٔ محمدرضاخان قوام‌الملک سوّم به پايان رسيد، در ورودى خانه زينت‌الملک معرق‌کارى شده است و با عبور از هشتي، يک راهرو با زاويه شمال شرقى به حياط راه مى‌يابد. در حياط علاوه بر ازاره‌هاى سنگى حجارى شده و مشبک، دو باغچه زيبا و حوض بزرگ و کوچک مشاهده مى‌شود.
|
|
|
|
|
 |
|
 |
|
ارگ کریمخانی
ارگ کریمخانی قصر سلطنتی و اندرونی كریم خان زند (م. 1193) حاكم شیراز بوده است كه در سال 1180 ه.ق به دستور وی ساخته شد و در حال حاضر در شمال شرقی شیراز، در حوالی میدان شهدا واقع شده است.
كریم خان زند برای ساختن قصر خود ماهرترین سنگ تراشان، معماران و هنرمندان آن عصر را به شیراز دعوت كرد و بهترین نوع مصالح را از شهرها و كشورهای مختلف خریداری نمود و در اختیار كارگران قرار داد. در مدت زمان كوتاهی بنای ارگ ساخته شد.میدان كریم خانی به عنوان تأسیسات و ارسن شهری شامل سه بخش می شد:
1. بخش سیاسی كه شامل عمارت كلاه فرنگی و دیوانخانه بود.
2. بخش اقتصادی كه شامل بازار وكیل می شد.
3. بخش نظامی كه شامل میدان مشق می شد. |
|
دروازه قرآن
دروازه قرآن یکی از دروازه‌های به جای مانده از دوره‌های قدیم در شیراز است که امروزه به عنوان یکی از آثار تاریخی این شهر به حساب می‌آید، دروازه قرآن در شمال شرقی شهر شیراز در تنگ الله اکبر میان کوه چهل مقام و کوه باباکوهی قرار دارد و در واقع در خروجی شیراز بسمت شهر مرودشت واقع شده
|
آدرس اماکن دیدنی شیراز
دروازه قرآن: ميدان قرآن - تقاطع بولوار هفت تنان و ربانی شيرازی
· حافظيه: حد فاصل چهارراه حافظيه و چهارراه ادبيات - تلفن 2284552
· سعديه : بولوار بوستان - تلفن 7301300
· ارگ کريمخاني: ميدان شهدا (شهرداری سابق) - تلفن 2301985
· تخت جمشيد : کيلومتر 55 جاده شيراز - اصفهان
· باغ عفيف آباد: انتهای خيابان عفيف آباد - تلفن 6267343
· باغ ارم: بولوار ارم - تلفن 6273647
· نارنجستان قوام: خيابان لطفعلی خان زند - نرسيده به خيابان زينبيه (فلکه غدير) - تلفن 2224381
· مسجد نصير الملک : خيابان لطفعلی خان زند - محله گود عربان - تلفن 2241661
· مسجد جامع عتيق : شرق حرم مطهر شاهچراغ (ع) - تلفن 2243388
· مسجد وکيل : خيابان لطفعلی خان زند - خيابان طالقانی - رو به روی کتابخانه شهيد دستغيب
· حمام وکيل : خيابان لطفعلی خان زند - خيابان طالقانی - جنب مسجد وکيل
· بازار وکيل : جنب حرم مطهر شاهچراغ (ع) - تقاطع خيابان لطفعلی خان زند
· بازار مسگرها : تقاطع خيابان های احمدی و زند - جنب بازار وکيل
· بازار مشير نو : قسمت جنوبی بازار وکيل
· آرامگاه شاهچراغ : ميدان احمدی - تلفن 2222158
· آرامگاه خواجوي کرماني: دروازه قرآن
· آرامگاه آبش خاتون : ميدان دفاع مقدس (فلکه خاتون)
· آرامگاه سيد تاج الدين غريب : دروازه کازرون - تلفن 7281852
· آرامگاه بی بی دختران : ابتدای بولوار شهيد دستغيب - جنب بيت العباس
· آستانه سيد علاءالدين حسين (ع): ميدان آستانه - تلفن 2242991
· آرامگاه شاه شجاع : بولوار هفت تنان - جنب بوستان کوهپايه
· آرامگاه امام زاده علی ابن حمزه (ع) : شمال پل قديمی دروازه اصفهان (پل علی بن حمزه) - تلفن 2223353
· آرامگاه شاه داعی الله : بولوار سيبويه - جنب قبرستان دارالسلام - تلفن 7285757
· آرامگاه ابن خفيف: پشت بازار وکيل - جنب دبيرستان ابوذر- تلفن 2228083
· آرامگاه شيخ روزبهان: خيابان لطفعلی خان زند (ضلع جنوبی) - محله درب شيخ
· آرامگاه سيبويه : دروازه کازرون - محله سنگ سياه - تلفن 7288084
· سرای مشير: انتهای بازار وکيل
کلیسای ارامنه: خيابان زند - کوچه نوبهار
سوغات شیراز
سوغات عمده شیراز آبلیمو و آبغوره می‌‌باشد. همین طور بهار نارنج شیراز زبانزد خاص و عام است. همینطور شیرازی‌ها نوعی پالوده به همان نام پالوده شیرازی دارند که یکی از بهترین انواع پالوده در ایران است. از انواع دیگر صنایع دستی می‌توان به خاتم‌کاری، منبت‌کاری، قالی و قالیچه اشاره کرد. خاتم این شهر معروف است.
صنایع دستی از قبیل خاتم کاری فارس ، نقره کاری ، سفال سازی ، منبت کاری و قالی بافی از مهمترین سوغاتی های شیراز محسوب میگردد.
عرقیات و شربت های طبیعی بهترین سوغاتی های شیراز است. عرق شاتره ، نسترن ، بیدیمشک ، اترج ، تارونه ، بهار نارنج ، نعنا چهل گیاه ، کاسنی ، شربت به لیمو و نارنج ، گاوزبان و کیالک از این نمونه اند که هرکدام دارای خاصیت خود میباشند.
گلاب میمند از سوغاتی های مهم فارس و شیراز است.
اصطخری در کتاب مسالک و ممالک مینویسد : ( گلاب فارس از جور خیزد و به دیار حجاز و یمن و شام و مصر و مغرب و خراسان ببرند و آب طلع (عرق طارونه ) آنجا چکانند و هیچ جای دگر ندانند، زعفران و آب بید ( بیدیمشک ) بهتر از آن که به دیگر جای باشد )
ابوریحان بیرونی در کتاب صدینه مینویسد :
گلی را که از وی گلاب گیرند ، اهل فارس به آن آزاد گل گویند . سرزمین فارس در سراسر دوران غزنویان،به گرفتن گلاب از گل شهرت داشت. اگر چه در گذشته، گلاب یزد ، اصفحان و بصره ، اسم و رسمی داشتند ولی سرزمین فارس مهمترین مرکز تولید گلاب و عطر های گوناگون بوده است.
دیگر سوغاتی های شیراز و استان فارس عبارتند از :
کلوچه و مسغتی شیراز
لیمو ترش جهرم
خرمای جهرم
نان شیرین فسا
حلوای ارده و نان کنجدی
حلوای مسغتی لار
حاج بادام و نان کماج نی ریز
پرتقال داراب
گیوه آباده
رب انار ارسنجان
پالوده شیراز
ابلیمو شیراز
صنايع دستي
توليد انواعي از صنايع دستي در مناطق عشايري و روستايي و نيز در شهرهاي استان فارس رواج دارد. بيشترين تعداد صنعتگران دستي در گروه بافته هاي داري – قالي، گليم و گبه – قرار دارد . پس از آن بايد از خاتم - خاتم سازي و خاتم كاري و پس از آن معرق چوب، منبت كاري چوب، ريزه كاري، نقاشي روي چوب سفال و سراميك سازي، كاشي معرق كاشي هفت رنگ و نقاشي روي سفال ياد كرد. از رشته هاي رايج در استان فارس طراحي و نگارگري ( نگارگري، گل و مرغ سازي، تذهيب و تشعير ) است. رنگرزي گياهي و استفاده از مواد ملونه طبيعي در رنگرزي خامه و ابريشم نيز كاري پررونق در استان فارس است. در زمينه فلز كاري و هنرهاي مرتبط با فلز نيز استان فارس از سابقه طولاني برخوردار و آثار نقره كاري و قلمزني روي نقره آن شاخص است. ساير رشته هاي صنايع دستي رايج در اين استان عبارتند از : دوخت لباسهاي محلي عروسك سازي، در پيكر تراشي، نمدمالي، سراجي، رودوزي هاي سنتي، بافتني ها، نقشه كشي فرش و گچ گليم.
 |
گليم : در استان فارس بخش عمده اي از توليد گليم توسط زنان و دختران عشاير ساكن و كوچ رو قشقايي انجام مي شود. براي بافت گليم معمولاً از نقشه استفاده نمي كنند نقشه ها ذهني هستند و معمولاً از طرح هايي استفاده مي شود كه از نسل هاي گذشته به حال انتقال يافته و تغييرات جزيي در همان چهارچوب آداب و رسوم موجود در منطقه است.
قالي : هنر و صنعت بافندگي فارس در وهله نخست، هنري عشايري و در وهله دوم هنري روستايي است كه وابستگي به عشاير دارد . عشاير فارس بويژه قشقائي ها و ايل خمسه بيش از ديگر عشاير به اين هنر اشتغال دارند و روستائيان كه در مسير اين ايل ها زندگي مي كنند نيز به كار توليد قالي و ساير دستبافت ها مبادرت مي كنند.
گبه : گبه نوعي قالي گره بافته است با پرزهايي بلند كه حداقل يك سانتي متر و پودهاي متعدد (بين سه تا هشت پود در هر رديف) و معمولاً درشت بافت است . اين بافته معمولاً در ايلات و عشاير جنبه خود مصرفي دارد . در گبه هاي قشقايي برخلاف گبه هاي ساير نواحي ايران كه خودرنگ است، بافنده از رنگ ها و نقش هاي متفاوتي استفاده مي كند.
جاجيم : از بافته هاي عشاير قشقايي جاجيم است كه براي پوشاندن رختخواب و اثاثيه درون چادر استفاده مي شود از اين رو به آن «پوشن» نيز مي گويند.
رنگرزي سنتي : در شيراز و برخي ديگر از شهرهاي استان فارس، كارگاههاي متعدد رنگرزي با مواد ملونه طبيعي ( گياهي ) وجود دارد كه در اين كارگاهها با بهره گيري از مواد رنگزايي همچون نيل، اسپرك، خوشك، روناس و استفاده از دندانه هايي نظير زاج سفيد، زاج سياه و زاج سبز، اقدام به رنگرزي خامه و ابريشم مي كنند.
رند : رند، نوعي گليم بسيار ريز بافت و ظريف منطقه فارس است كه به آن سوزني هم مي گويند.
خاتم سازي : نام شيراز با خاتم توام بوده و نام خاتم، شيراز را به ذهن و خاطر مي آورد . چرا كه از دوره صفويه به اين سو، شهر شيراز به عنوان خواستگاه هنر خاتم سازي، مهمترين مركز خاتم سازي ايران بوده و هست و شاخص ترين خاتم سازان شيرازي چون صنيع خاتم، گلريز خاتمي، حكيم الهي و ... همواره سهم شايسته اي هم در توليد و عرضه آثار ممتاز خاتم و هم در تربيت نيروي انساني و خاتم سازان جديد داشته اند. خاتم شيراز به واسطه كيفيت مناسب و طرحهاي اصيل و مواد اوليه مرغوب، از جايگاه مناسبي در خاتم سازي ايران برخوردار است.
منبت كاري : در استان فارس و بويژه در شهر آباده، منبت كاري شهرتي ديرينه دارد و در اين شهر زيباترين آثار منبت چوب به صورت جعبه ها، صفحات شطرنج، مبلمان، ميز و ... عرضه مي شود. ضمن آنكه منبت كاري در شهر شيراز هم از رونق خوبي برخوردار است.
ساخت و قلمزني نقره : شهر شيراز به واسطه آثار تهيه شده از نقره و نيز قلمزني هاي شاخص انجام شده بر روي نقره كه با طرح هاي زيبايي از تخت جمشيد مشخص مي شود و به صورت گيره هاي استكان و ليوان، سيني و ظروف ديگر عرضه شده است.
حصير بافي : بوريا بافي و سبد بافي در استان فارس رواج دارد . بهترين نوع بوريا متعلق به شهر كازرون است . سبد بافي قشقايي ها از لحاظ شكل و نقش بسيار جالب است.
سفالگري : در فارس انواع ظروف سفالي ساده و لعابدار و انواع كاشي هاي هنري توليد مي شود.
درياچه هاي فارس
در استان فارس درياچه هاي متعددي وجود دارد . بيشترين تعداد درياچه هاي دائمي كشور در استان فارس وجـود دارد . اين درياچه ها نقشي مهم در چرخه زيست محيطي و طريقه زندگي دارد . درياچه هاي استان فارس را مي توان به درياچه هاي آب شور و درياچه هاي آب شيرين تقسيم بندي نمود. درياچه هاي آب شور استان عبارت است از : درياچه مهارلو، بختگان، طشك و هيرم. درياچه هاي آب شيرين استان عبارت است از : درياچه پريشان، تالاب ارژن، برم شور، درياچه كافتر، هفت برم، درياچه سد درودزن. وسعت درياچه هاي شور استان تقريبأ 145000 هكتار و وسعت درياچه هاي آب شيرين تقريبأ 30000 هكتار مي باشد.
