روزهای پایانی سال معمولا روزهایی است که کودکان چشم به دست والدین دارند تا عیدی‌شان را بدهند.
بسیاری از والدین هم معمولا در این روزها اقدام به خرید اسباب‌بازی‌های گوناگون برای فرزندان‌شان می‌کنند اما آیا از خودمان پرسیده‌ایم که اسباب‌بازی مناسب برای کودک چه نوع اسباب‌بازی‌ای است؟ آیا به این فکر کرده‌ایم که اسباب‌بازی باید چه استانداردهایی را داشته باشد؟ آیا می‌دانیم که اسباب‌بازی غیراستاندارد حتی در برخی از موارد می‌تواند موجب مرگ کودک شود؟
براساس تحقیقات انجام‌شده ۸۵درصد اسباب‌بازی‌های موجود در کشور از استانداردهای لازم برخوردار نیستند. مطالعاتی که توسط بنیاد علوم رفتاری تحت نظارت سازمان بهزیستی به فعالیت می‌پردازد، در سه سال گذشته انجام شده نشان می‌دهد اغلب اسباب‌بازی‌های کودکان استاندارد نیست. با توجه به اینکه اسباب‌بازی ابزار کار کودکان است و دقت در انتخاب آن توسط والدین ضروری است اما متاسفانه اسباب‌بازی‌های موجود در بازار از نظر عدم رعایت برچسب طیف سنی باعث می‌شود که بسیاری از والدین اسباب‌بازی‌هایی را تهیه کنند که با سن کودکان هماهنگی ندارد و همین موضوع باعث بروز مشکلات ذهنی و رفتاری در کودکان می‌شود.
جداشدن قطعات، جنس اسباب‌بازی، رنگ و کیفیت آن بعد از تطبیق سنی، لازم‌ترین عوامل در اسباب‌بازی برای استفاده کودکان است. با آنکه سالیانه چهار هزار میلیارد تومان صرف واردکردن اسباب‌بازی می‌شود و بیش از ۷۰درصد اسباب‌بازی‌های موجود وارداتی هستند، حتی در اسباب‌بازی‌های وارداتی نیز این شرایط در نظر گرفته نشده است و تنها اسباب‌بازی‌هایی که توسط آموزش و پرورش تایید یا عرضه می‌شوند دارای اطلاعیه سنی هستند. به‌طور کلی خطراتی که یک اسباب‌بازی غیراستاندارد می‌تواند برای کودک ایجاد کند، عبارتند از:
بریدگی
نخ یا ریسمان اسباب‌بازی‌های کشیدنی باید بدون گره باشد و قطر آن از یک‌ونیم میلی‌متر کمتر نباشد تا دست کودک را نبرد؛ اسباب‌بازی‌های مستهلک شده که در اثر شکستگی دارای لبه‌های تیز و برنده هستند باید از مجموعه اسباب‌بازی‌های کودک حذف شوند. اگر در ساخت اسباب‌بازی میخ یا پیچ به‌کار رفته است باید توجه داشت که در اسباب‌بازی فرو رفته باشد و قسمت‌های تیز و برنده آن بیرون نباشد. در اسباب‌بازی‌های چوبی، سطح چوب باید کاملا صاف و صیقلی باشد. تراشه چوب می‌تواند ایجاد بریدگی کند. اسباب‌بازی‌های پلاستیکی باید از جنس مواد شکننده نباشند زیرا با کمترین ضربه شکسته شده و ایجاد لبه‌های تیز و برنده سلامتی کودک را به مخاطره می‌اندازد.
سوختگی
اسباب‌بازی‌هایی که به نوعی از یک منبع حرارتی استفاده می‌کنند باید به‌گونه‌ای طراحی شوند که باعث سوختگی و صدمه به کودک نشوند و این بخش از اسباب‌بازی از دسترس او دور باشد. اسباب‌بازی‌های الکتریکی نباید با برق ۲۲۰ولت کار کند و در صورت استفاده از کاهنده و تبدیل‌کننده ولتاژ، این قسمت باید بیرون از اسباب‌بازی باشد. اسباب‌بازی‌هایی که باتری شارژی دارند نباید در حین استفاده کودک از اسباب‌بازی شارژ شوند؛ همچنین نباید از اسباب‌بازی برای شارژکردن باتری‌های دیگر استفاده کرد.
شکستگی
اسباب‌بازی‌هایی که بعد از بازی کودک به صورت پراکنده در روی زمین باقی مانده و جمع نمی‌شوند ممکن است باعث زمین‌خوردن کودک یا اطرافیان او شده و درنهایت آسیب‌دیدگی و شکستگی را به‌دنبال داشته باشد بنابراین به کودکان یاد دهید که پس از اتمام بازی اسباب‌بازی‌های خود را جمع کنند. در اطراف وسایل پارکی موجود در زمین‌های بازی باید فضای کافی وجود داشته باشد چون ممکن است با بچه‌های خردسال برخورد کرده و باعث آسیب‌های شدید شود.
مسمومیت
بعضی از وسایل بازی دارای رنگ‌های غیراستاندارد و نامناسب هستند و اگر کودک آن را در دهان قرار دهد دچار مسمومیت می‌شود. وسایل بازی‌ای که دارای باتری هستند و باتری مدت زیادی در وسیله مانده می‌تواند به دلیل سولفاته‌شدن باتری و خروج مواد باتری در کودک ایجاد مسمومیت کند. اگر مواد اولیه یا رنگ اسباب‌بازی دارای ترکیبات سربی خطرناک است، می‌تواند باعث مسمومیت تدریجی کودک شود. اسباب‌بازی‌هایی که کودک ممکن است آن را به دهان ببرد مثل سازدهنی یا دندان‌گیر که در اثر بزاق دهان یا عرق بدن، پوست یا دهان کودک را رنگی می‌کند باید از مواد استاندارد باشد چون باعث مسمومیت کودک می‌شود.
خفگی
کیسه‌های پلاستیکی موجود در بسته‌بندی اسباب‌بازی را نباید در دسترس کودک قرار داد چون ممکن است آن را به سر و صورت خود بکشد که احتمال خفگی وجود دارد. چشم‌ها و اجزای صورت عروسک باید به اسباب‌بازی به خوبی چسبیده یا دوخته شده باشد چون ممکن است کودک آن را با ناخن یا دندان کنده و باعث خفگی او شود. اسباب‌بازی‌هایی که کودک وارد آنها می‌شود مثل چادر یا خانه عروسک باید طوری باشد که کودک بتواند در آن را به راحتی از بیرون باز کند. کودکان خردسال همه‌چیز را به دهان خود می‌برند بنابراین اسباب‌بازی‌هایی که کوچک‌تر از دهان کودک هستند می‌توانند مخاطره‌آمیز بوده و در اثر بلعیده‌شدن ممکن است مجاری تنفسی کودک را مسدود کنند. وجود بند و ریسمان در اسباب‌بازی می‌تواند موجب خفگی کودک شود چون کودکان علاقه دارند بندها و ریسمان‌ها را به دور گردن خود بیندازند. این امر می‌تواند باعث خفگی کودک شود.
کبودی و کوفتگی
تـا شدن ناگهانی بـرخی اسباب‌بازی‌های تاشـو مـانند کالسکه عروسک، گیر کردن دست و انگشتان کودک را به دنبال خواهد داشت که موجب کوفتگی و له‌شدگی اندام وی خواهد شد. اگر در ساخت اسباب‌بازی فنر به‌کار رفته است باید در بدنه اسباب‌بازی جای داشته باشد به‌طوری که اگر از جای خود دررفت به دست و صورت کودک آسیب نرساند. بین قسمت‌های ثابت و متحرک اسباب‌بازی نباید حفره یا سوراخ به اندازه‌ای باشد که انگشت یا اعضای بدن کودک در آن گیر کند.
صدای بلند
اسباب‌بازی‌هایی که صداهای بلند و گوش‌خراش یا با فرکانس‌های نامتناسب با گوش انسان دارند، می‌توانند به شنوایی کودک آسیب برسانند. به صدا در آوردن تفنگ در نزدیک گوش کودک می‌تواند به پرده گوش وی آسیب جدی برساند.
اگرچه ممکن است که قیمت یک اسباب‌بازی استاندارد و خوب کمی گران باشد اما آیا این اجازه را داریم که با خرید یک اسباب‌بازی ارزان‌قیمت غیراستاندارد سلامت کودکان‌مان را به خطر بیندازیم؟ بد نیست به این نکته توجه بیشتری داشته باشیم و روزهای عید را هم به کام کودکان‌مان و هم به کام خودمان تلخ نکنیم.
