غذا و هنر در سرزمین هزار رنگ

قزوین با توجه به شرایط مناسب آب و هوایی از طبیعت متنوعی بهره‌مند است که جدای از زیبایی، محصولات فراوانی را نیز به نام قزوین ثبت کرده است. این محصولات، در فرهنگ و زندگی مردم جا دارند و ایفای نقش می‌کنند.

با اطمینان می‌توان گفت، از هر کس درباره غذاهای سنتی قزوین پرسیده شود، نخستین پاسخ، قیمه‌نثا خواهد بود. این غذا یکی از غذاهای سنتی قزوین است و معمولاً برای مراسم‌، به‌خصوص نذرهای ماه محرم استفاده می‌شود.

مردم این دیار همواره سفر‌ه‌ای رنگین از انواع خوراکی و نوشیدنی برای مهمان می‌آرایند. غذای معروف قیمه‌نثار، انواع خورش قیمه، آلو، کنگر و ریواس، کباب تیهو، مرغ شکم‌پر، انواع دلمه و کتلت‌های مختلف و انواع آش از غذاهای اصلی به حساب می‌آیند. اما چاشنی‌هایی مانند ترشی‌های لیته، هندوانه و هفت‌بیجار یا ماست و خیار و همچنین نوشیدنی‌های سکنجبین و آب زرشک یا انواع شربت را نباید از خاطر برد. شیرینی‌های معروف قزوین همچون باقلوا یا نازک پسته‌ای نیز طرفدار زیادی دارد.

در کنار مواد خوراکی که نام برده شد و مسافر قزوین امکان چشیدن و آشنایی با چگونگی تهیه آنها را دارد، برخی مواد غذایی هستند که طبق آیین خاصی و به شکل جمعی تهیه می‌شوند. سمنو یکی از این مواد است. آیین سمنوپزان را بانوان با آداب خاصی انجام می‌دهند و سرشار از اعتقادات مذهبی و سنتی است. به‌علاوه سخن از سمنو در سفره هفت‌سین دریچه‌ی دیگری از فرهنگ ایرانی را برای گردشگر می‌گشاید.

جشن انار

اواخر شهریور ماه یا اوایل مهر یک روز از قبل یک روز تعیین می‌شود تا در آن روز اهالی دسته جمعی به مزارع انار بروند و همراه نواختن دایره و یا سرنا و دهل شروع به چیدن انار کنند. قبل از این روز کسی نمی‌تواند اناری بچیند.

جشن فندق

در بسیاری از روستاهایی که فندق به طور عمده کاشته می‌شود، در اواسط مرداد ماه جشن فندق به پا می‌کنند و مانند انارچینی همه با هم به مزارع می‌روند. ابتدا شخصی اشعاری بداهه خوانده و دیگران واگویه می‌کنند، سپس همه شروع به چیدن فندق می‌کنند. دخترانی که نامزد شده‌اند گردنبندی از فندق به نام «گلوانه» برای همسران خود درست می‌کنند.

قزوین با سوغاتی پرآوازه‌تر از شهر

خرید سوغات در قزوین کار آسانی است. قزوین، محل پرورش هنر و هنرمندان بسیاری است، بنابراین حاصل دست هنرمندان رشته‌های هنر و صنایع دستی که در این شهر فعالیت دارند، یادگار و سوغات مناسب و ارزشمندی خواهد بود.

منبت‌کاری

این صنعت در غالب شهرهای ایران معمول بوده در قزوین نیز به حد کمال وجود داشته و بهترین نمونه آن در حرم شاهزاده حسین است و نمونه دیگر آن ارسی‌های برخی منازل خصوصی به ویژه ارسی‌های حسینیه امینی‌ها است که در ایران کم‌نظیر است.

نقاشی پشت شیشه

نقاشی پشت شیشه‌ی قزوین در دوران قاجاریـه با مـایه گرفتن از هنر روزگار صفویـه درخشیده است تا جایی که این شهر یکی از مراکز تولید آن شده است.

نقاشی و تذهیب

در قزوین نقاشی معمول بوده است. روی درها، ارسی‌ها، دیوار و سقف اتاق‌ها را نقاشی کرده، روی آن را رنگ جلا از روغن کمان می‌زدند و این روغن را با دستور خاصی تهیه می‌کردند. رنگ‌هایی که به کار می‌رفته همه رنگ‌های طبیعی و دارای ثبات و جلای ویژه‌ای بوده است.

خوش‌نویسی و خطاطی

شهر قزوین در این قسمت شاید به بسیاری از شهرهای بزرگ مزیت و برتری داشته باشد، زیرا اساتید بزرگی چون میرعماد قزوینی به این خطه تعلق دارند. آخرین هنرمند نامی این هنر از مردم قزوین، شادروان میرمحمدحسین عمادالکتاب سیفی حسنی قزوینی است، که در عصر خود در سراسر کشور بی‌رقیب بود و در تهران می‌زیست و شاهنامه معروف به چاپ امیربهادر به خط آن مرحوم است، وی رسم‌المشق‌هایی هم برای نوآموزان از خود باقی گذاشته است.

شیرینی‌ها

استان قزوین نیز مانند سایر استان های کشور دارای انواع غذاهای سنتی است که برخی از آنها در مناسبت‌های ویژه و بعضی نیز به شکل عادی در طی سال تهیه می‌شود. متداول‌ترین شیرینی‌های استان عبارت‌اند از نان برنجی، نان نخودی، نان قندی، نان بادامی، نان گردویی، پادرازی، نان نازک، نان چرخی، نان چایی، اتابکی،ولیعهدی، حاج کریمی، باقلوای پیچ، باقلوای لوزی نان چایی، نان قندی، نخودی، باقلوای سه رنگ قزوینی، که به طور قطع هر کدام سوغات مناسبی خواهند بود.

نان چایی قزوین

در فصل مناسب، محصولاتی چون انار، گردو، فندق و انگور هم به راحتی قابل تهیه‌اند. همچنین در بازار قزوین فرآورده‌ای به فروش می‌رسد که کمتر جایی به چشم می‌خورد، پنیر کوزه‌ای با طعم زیره، سبزی یا ساده که بسیار خوش طعم است. لازم به ذکر است در گذشته برای نگهداری پنیر، آن را در کوزه گذاشته و زیر خاک می‌گذاشتند. حال این نوع پنیر چند ساله در بازار قزوین قابل تهیه است.