دانستني هايي درباره مسجد امام (اصفهان)
اين مسجد در ضلع جنوبى ميدان امام قرار دارد در سال 1020 هجرى به فرمان شاه عباس اول در بيست و چهارمين سال سلطنت وى شروع شده و تزئينات و الحاقات آن در دوره جانشينان او به اتمام رسيده است. معمار و مهندس آن استاد علىاكبر اصفهانى و ناظر ساختمان محبعلى بيك الله بوده اند. اين مسجد شاهكارهاى جاويدان از معمارى، كاشىكارى و نجّارى در قرن يازدهم هجرى است.
از نكات جالب توجه اين مسجد، انعكاس صوت در مركز گنبد بزرگ جنوبي آن است.
ارتفاع گنبد مسجد 52 متر و ارتفاع مناره‌هاي داخل آن 48 متر و ارتفاع مناره‌هاي سردر آن در ميدان نقش جهان 42 متر است.
قطعات بزرگ سنگ‌هاي مرمر يكپارچه و سنگاب‌هاي نفيس، از ديدني هاي جالب اين مسجد است. كتيبه سردر مسجد به خط ثلث عليرضاى عباسى و مورخ به سال 1025 حاكى از آن است كه شاه عباس اين مسجد را از مال خالص خود بنا كرده و ثواب آن را به روح جدا اعظم خود شاه طهماسب اهدا نموده است. در ذيل اين كتيبه به خط ثلث محمدرضا امامى، كتيبه ديگرى نصب شده كه به موجب آن مقام معمارى و مهندسى معمار مسجد امام استاد على اكبر اصفهان و ناظر ساختمان محب على بيك الله تجليل شده است.
مسجد امام يكى از شاهكارهاى معمارى و كاشي كارى و حجارى ايران در قرن يازدهم هجرى است و آخرين سال تاريخى كه در مسجد ديده مىشود سال 1077 هجرى يعنى آخرين سال سلطنت شاه عباس دوم و 1078 هجرى يعنى اولين سال سلطنت شاه سليمان است و معلوم مىدارد كه اتمام تزيينات مسجد در دوره جانشينان شاه عباس كبير يعنى شاه صفى و شاه عباس دوم و شاه سليمان صورت گرفته است.
كتيبههاى مسجد شاهكار خطاطان معروف عهد صفويه مانند عليرضا عباسى و عبدالباقى تبريزى و محمدرضا امامى است.
تزيينات عمده اين مسجد از كاشي هاى خشت هفت رنگ است. در مدرسه جنوب غربى مسجد قطعه سنگ سادهاى به شكل شاخص در محل معينى تعبيه شده است كه ظهر حقيقى اصفهان را در چهار فصل سال نشان مىدهد و محاسبه آن را شيخ بهايى دانشمند فقيه و رياضيدان معروف عهد شاه عباس انجام داده است.
اين مسجد كه ساختمان آن در سال 1020 هجرى قمرى آغاز و در سال 1025به پايان رسيد و براى تزيين آماده شد، از مهمترين مساجد عصر صفويه و در ضلع جنوبى ميدان نقش جهان واقع است. تزيينات اين مسجد كه از سال 1025، زمان سلطنت شاه عباس اول، آغاز شد تا زمان سلطنت دو تن از جانشينان او (صفى و عباس دوم) نيز ادامه يافت.
اسپرهاى طرفين در ورودى 8 لوحه با نوشته هايى مشكى بر زمينه فيروزهاى دارند كه در هر يك از اين اسپرها 4 لوحه كار گذاشته شده. در جلو خان سردر مسجد نيز كتيبه هايى با عبارات و اشعارى وجود دارد. تخت سنگ بزرگى نيز در ضلع غربى جلوخان هست كه از نوشته هاى آن تنها بسم الله الرحمن الرحيم به جا ماند. كتيبه نماى خارجى سردر، خط ثلث سفيد بر زمينه كاشى خشت وجود دارد.
اشعارى به خط نستعليق در اصلى مسجد را كه پوشش نقره و طلا دارد زينت بخشيده است؛ در اين اشعار سال اتمام و نصب در 1038تا 1052ذكر شده است. اشعار فوق الذكر 16 بيت است كه هشت بيت آن بر يك لنگه و هشت بيت ديگر بر لنگه ديگر آن به طور برجسته نقش بسته است. اين در، در ضلع جنوبى واقع است.
كتيبه هاى داخل مسجد را خوشنويسانى چون عبدالباقى تبريزى، محمد صالح اصفهانى محمدرضا امامى و محمد غنى نوشتهاند كه از آن جملهاند:
كتيبه ايوان بزرگ مسجد و اطراف محوطه زيرگنبد به خط عبدالباقى تبريزى كتيبه بالاى محراب مرمرى به خط محمد صالح اصفهان، كتيبههاى چهلستون شرقى گنبد جنوبى به خط محمدرضا امامى و كتيبه داخل ايوان شمالى مسجد به خط عبدالباقى تبريزى.
اين مسجد عظيم داراى دو شبستان قرينه در اضلاع شرقى و غربى صحن است. يكى از اين شبستان ها (شبستان شرقى) بزرگ تر اما ساده و بى تزيين است و ديگرى (شبستان غربى) كوچكتر است اما تزييناتى با كاشي هاى خشت هفت رنگ دارد و محراب آن نيز از زيباترين محراب هاى مساجد اصفهان است.
در دو زاويه جنوب غربى و جنوب شرقى دو مدرسه به طور قرينه قرار دارد كه مدرسه زاويه جنوب شرقى را كه حجرههايى نيز براى سكونت طلاب دارد، مدرسه ناصرى و مدرسه زاويه جنوب غربى را سليمانيه مىنامند.
ارتفاع ايوان بزرگ جنوبى مسجد 33 متر است و دو مناره در طرفين آن قرار گرفتهاند كه ارتفاع هر يك از آنها 48 متر است. اين دو مناره با كاشى تزيين شدهاند و نام هاى محمد و على به طور تكرارى به خط بنايى بر بدنه آنها نقش بسته است. گنبد بزرگ مسجد تزئينات جالبى از كاشي كارى دارد و نيز دارى كتيبهاى به خط ثلث سفيد بر زمينه كاشى خشت لاجوردى است.
سايت اصفهان با اندکي تغيير و تلخيص
تهیه و تنظیم برای سایت تبیان: زهره پری نوش
