بدون شک دوران بارداری می تواند یکی از شادترین و خاطره انگیزترین دوران زندگی یک زن باشد اما این مسئله در برخی از خانم ها با چالش هایی همراه است. مطالعات نشان داده است که حداقل از هر ۱۰زن باردار یک نفر در دوره ای از بارداری دچار افسردگی می شود. اضطراب و افسردگی در هر دوره ای از زندگی می تواند رخ دهد و رویدادهای زندگی نظیر بارداری و زایمان می تواند بروز آن را تشدید کند. عوامل جسمی، زیستی و هورمونی زیادی در احتمال بروز علائم اضطراب و افسردگی در دوران بارداری و پس از زایمان نقش دارند.
علت افسردگی چیست؟ همانند افسردگی و اضطراب در دوره های دیگر زندگی، این حالات در دوران بارداری و پس از زایمان نیز علت مشخصی ندارد و احتمالا مجموعه ای از عوامل در بروز آن ها نقش دارند که برخی از آنها عبارت است از: سابقه ابتلا به اضطراب یا افسردگی ، بارداری پراسترس و یا ناخواسته ، ابتلا به افسردگی در بارداری های قبلی ، سابقه خانوادگی ابتلا به بیماری های روانی ، تجربه غم پس از زایمان شدید ، وجود مشکلاتی در سلامتی نوزاد و یا در مراقبت از وی و ...
همچنین گاهی اوقات برخی از مادران و زنان باردار مشکلاتی در زندگی شخصی خود دارند. این تغییرات همانند دیگر عوامل خطر روانشناختی و اجتماعی احتمال ابتلا به افسردگی در دوران بارداری و پس از زایمان را افزایش می دهد. برخی از این عوامل عبارت است از: ضعف حمایت عملی، مالی و هیجانی ، مادران بدون همسر (تک والد بودن) ، داشتن اختلافات زناشویی، مشکلات کم خوابی و اختلال در خواب
علائم و نشانه های افسردگی :افسردگی در دوران بارداری نیز دارای علائم و نشانه هایی است که در ادامه به برخی از آن ها اشاره می کنیم:
بی تحرکی یا فعالیت بیش از حد ، ناتوانی در به خواب رفتن حتی در شرایط مساعد برای خوابیدن ، گریه کردن خارج از کنترل و یا میل به گریه کردن زیاد ، تغییر خلق ناگهانی ، حساسیت و آزردگی بیش از حد نسبت به صدا و ... ، داشتن افکار منفی پایدار ، احساس بی کفایتی غیرمنطبق با واقعیت ، اضطراب و حملات سراسیمگی ، نداشتن قدرت تمرکز ، فراموشکار شدن ، سردرگمی و احساس گناه ، از دست دادن علاقه به دیگر فعالیت هایی که در گذشته برای فرد لذت بخش بوده است ، داشتن احساس ترس و تنهایی و از طرف دیگر دوری کردن از دیگران ، کاهش اعتماد به نفس و عزت نفس
چه باید کرد؟
باید گفت که کم حوصلگی مداوم به همراه برخی از احساساتی که به آن اشاره شد اگر بیش از حدود ۲هفته ادامه پیدا کند بیانگر وجود افسردگی بالینی است که نیازمند بررسی های بیشتر توسط روان شناس است. اما برای پیشگیری از افسردگی و یا درمان حالات خفیف افسردگی چه باید کرد:
۱ - ورزش :در واقع ورزش مداخله ای موثر و غیردارویی برای مواجهه با شرایط استرس زا است. نتایج مطالعات بسیاری نشان می دهد که ورزش باعث کاهش افسردگی، احساس خشم، ناکامی و استرس می شود. ۲ تا ۳ بار ورزش در طول هفته برای رسیدن به چنین تغییراتی کافی است. با توجه به اهمیت و تاثیر ورزش در سلامتی جسم و روان لازم است که انجام تمرینات ورزشی بخشی از فعالیت‌های روزانه دوران بارداری و پس از زایمان باشد. نکته قابل توجه آن که قبل از انجام فعالیت های ورزشی باید با پزشک متخصص مشورت شود تا سلامتی مادر و نوزاد به خطر نیفتد.
۲ - ارتباط موثر با همسر :ارتباط مثبت و سازنده زوجین می تواند باعث بهبود خلق شود. لازم است که در دوران بارداری زوجین با مهر و محبت بیشتری باهم برخورد کنند و نیازها و عواطف یکدیگر را درک کنند.
۳ - اوقات فراغت :داشتن تفریح و سرگرمی از عوامل مهم بهبود خلق است. اوقات فراغت خود را به کارهای مورد علاقه تان مانند مطالعه، انجام کارهای هنری و بازی های فکری اختصاص دهید تا افکار منفی کمتر به سراغتان بیاید.
۴ - داشتن روابط اجتماعی
ارتباط با خانواده و دوستان می تواند باعث دلگرمی و خشنودی شما شود و همچنین این افراد می توانند در صورت لزوم به شما کمک کنند.
۵ - مدیریت استرس
دفتر روزانه ای برای ثبت احساساتتان داشته باشید و مرتب آن را مرور کنید. این کار به شما کمک می کند تا دریابید که چه مسائلی در شما ایجاد استرس و ناراحتی می کند.
