در گذشته شهر همدان به چندین محله تقسیم می‌شد که برخی از این محلات دروازه داشتند و در ساعات معینی از شب دروازه‌ها بسته می‌شدند. کوچه‌های محل از محوطه‌ای که وسیع‌تر بود و چمن نامیده می‌شد، جدا می‌شدند و با پیچ و خم‌های فراوان که تنها افراد هم‌محل به خوبی آن را می‌شناختند و گاه از گذرگاه‌های مسقف و تاریک می‌گذشتند، تشکیل می‌شد. در خانه‌ها نیز کوتاه و سرگیر ساخته می‌شد. هر محله برای اعضای خود یک گروه بسته و یا نوعی گروه خودی بود، و ساکنان محلات دیگر برای آنان گروه بیگانه به شمار می‌آمدند.

1. قاشق‌تراشان:  در گذشته‌های دور، در خانه‌ها و دکان‌های آن کوچه قاشق، چمچمه و ملاقهٔ چوبی می‌ساختند

2. جولان:  محله‌ای که جولاها (بافندگان) در آنجا مقیم بوده، و در اغلب خانه‌هایشان کارگاه‌های بافندگی سنتی وجود داشت

3. کوچهٔ صابونیا : در بسیاری از خانه‌های آن صابون‌پزخانه وجود داشته و صابون‌های پخته شده را در پشت‌بام‌ها خشک کرده و به بازار عرضه می‌کردند.

4. حکیمخانه:  بیشتر پزشکان تجربی و سنتی در آن حول و حوش مطب داشتند.

5. چَپَرخانه:  چاپارها در آن مستقر بودند.

6. کوچهٔ جودا : بیشتر ساکنان آن یهودی بودندو مدرسهٔ آنان به نام مدرسه آلیانس نیز در این کوچه قرار داشت.

وجود محله‌ها با نام‌های شال‌بافان، قاشق‌تراشان، قصابان، صابونی‌ها و سبدباف‌ها، دال بر حرفه و فنی‌است که یا در خود محله صورت می‌گرفت و یا ساکنان آن از این صنف و رسته تشکیل می‌شده‌اند. محلهٔ یهودی‌ها، ارامنه و آشوری‌ها بیانگر سکونت اقلیت‌های مذهبی بود. محلات آقاجانی‌بیگ، نظربیگ و در حومهٔ جنوبی شهر، دره مراد بیگ با پسوند بیگ آمده‌است. بیگ از القاب ترکی  و به معنای مِهتر و بزرگ، لقب یا عنوان کلی نجبا و بزرگان ترک است واحتمال می‌رود این نام‌ها، از نام بیگ‌های صاحب نفوذ ساکن در این محله‌ها گرفته شده‌باشند.