در چهار باغ علویان در نزدیکی میدان امام زاده عبد الله همدان قرار دارد.این اثر که یکی از شاهکارهای معماری و گچ‌بری بعد از اسلام در همدان است طی شماره 94 در مورخه 15/10/1310 در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده‌است.
بر اساس شناسنامه فنی بنا این گنبد یکی از یادمانهای متعلق به اواخر دوره سلجوقیان در قرن ششم هجری است که توسط خاندان علویان ابتدا به عنوان مسجد احداث شده‌است و سپس در دورهای بعد با ایجاد سردابی در زیر زمین به مقبره آن خاندان تبدیل گردیده‌است خاقانی به کنایه از آن به عنوان گنبد سبز یاد نموده‌است و فرهنگ عامیانه مردم استان همدان نیز بر این امر دلالت دارد که می‌گوید :
دلا دوشم دلا دوشم دلا دوش
به حق گنبد سبز سیه پوش
اما چرا سیه پوش ؟ توضیح آن این است که یک دسته از بازماندگان فعلی علویان در همدان هنوز هم سیه پوش هستند و با شناسنامه هائی به این عنوان وجود دارند راوندی صاحب مجمع التواریخ و القصص نیز گنبد علویان را به عنوان تریه اسلاف مطرح نموده‌است علت نام گذاری این بنا به گنبد علویان این بوده‌است که در گذشته‌های دور دارای گنبد بوده گرچه در اثر گذشته زمان گنبد آن فرو ریخته‌است از سوی دیگر علاقه شدید مردم به سادات و دوستداران امام علی(ع) و مدفون بودن دو تن از احفاد خاندان علویان در این بنا از دلایل دیگر آن بوده‌است.
گنبد علويان يكي از برجسته‌ترين آثار سلجوقي است كه در سده 6 و 7 هجري قمري ساخته شده است. شكل ظاهري اين گنبد شبيه «گنبد سرخ مراغه» است.
«گنبد علويان» در حياط مدرسه علويان قرار گرفته و هر ساله به شكل مستمر مورد مرمت و بازسازي قرار مي‌گيرد. مدرسه علويان قديم در دوره پهلوي اول ساخته شده و به دليل اين كه در گذشته حوزه ميراث فرهنگي و آموزش يكي بوده، مدرسه در كنار اين بنا ساخته شده است.
در سرداب گنبد دو قبر از خاندان علويان وجود دارد، و فراز ورودي اين گنبد از گچبري‌هاي برجسته منحصر به فردي برخوردار است.
