زمان مناسب برای بچه‌دار شدن در خانواده‌های مختلف متفاوت است و ریشه در مواردی چون شرایط اجتماعی، اقتصادی یا دیدگاه‌های فرهنگی خانواده دارد و نمی‌توان برای تمام خانواده‌ها حکمی کلی صادر کرد. اما به طور تقریبی و بر اساس تحقیقات انجام گرفته یک سال بعد از شروع زندگی مشترک زمان مناسبی برای اقدام به فرزندآوری است. پژوهش‌ها نشان می‌دهد زوج‌هایی که بعد از تشکیل زندگی مشترک بلافاصله تصمیم به بچه‌دار شدن می‌گیرند، از رضایتمندی زناشویی کمتری برخوردار بوده و می‌خواهند جای خالی آن را با بچه پر کنند. علاوه بر این، زوج‌هایی که در سنین خیلی پایین اقدام به فرزندآوری می‌کنند، چون خودشان به پختگی و تکامل هویتی لازم نرسیده‌اند با مشکلات زیادی در تربیت فرزندشان مواجه خواهند بود. البته بالا بودن سن پدر و مادر نیز منجر به مسائلی مثل بی‌حوصلگی و اختلاف سن زیاد بین والدین و کودک می‌شود که در جریان رشد و پرورش کودک بسیار مؤثر است.
افزون بر مسأله‌ی سن، شرایط و زمینه‌های دیگری نیز وجود دارد که به زوج‌های جوان در جهت درک زمان مناسب برای فرزندآوری کمک می‌کند. در ادامه به بررسی کلی آن‌ها می‌پردازیم:
زمینه‌های فیزیولوژیک:
با توجه به وابستگی کامل کودک به مادر در دوران بارداری و سپس در ماه‌های اولیه‌ی تولد، مسأله‌ی صحت و سلامت جسمانی مادر از اهمیت فوق العاده‌ای برخوردار است. سیگار کشیدن یا استفاده از مشروبات الکلی از مواردی است که صدمات جبران‌ناپذیری به کودک زده و زنانی که تصمیم می‌گیرند تا بچه‌دار شوند، باید به طور کامل از این مسائل دوری کنند. علاوه بر این استفاده از مکمل‌های غذایی، داشتن تغذیه‌ی مناسب، رسیدن به وزنی متعادل، ورزش کردن و دوری از آلودگی هوا و عوامل استرس‌زا هم نکات مهمی است که مادران باید به آن توجه کنند. به طور کلی زنی که مصمم است مادر شود باید نسبت به مسائل فیزیولوژیک خود حساس بوده و از چند ماه قبل از بارداری بدن خود را آماده سازد تا فرزندی سالم و قوی به دنیا بیاورد.
زمینه‌های روانی:
زن و مردی که تصمیم به مادر و پدر شدن می‌گیرند، می‌بایست از ثبات شخصیت برخوردار بوده و به لحاظ روانی در وضعیت مطلوبی قرار داشته باشند. وجود برخی ویژگی‌های منفی در شخصیت پدر و مادر به طور مستقیم بر کودک و زندگی آینده‌ی او اثر می‌گذارد. به طور مثال فرد پرخاشگر با رفتارهای خشونت‌آمیز خود باعث احساس کمبود محبت در کودک می‌شود یا کسی‌که رفتاری متزلزل دارد و یک روز عصبی و تندخو و روز دیگر مهربان و سرزنده است موجب احساس ناامنی کودک می‌شود. افرادی با چنین ویژگی‌هایی از سلامت روانی کافی برای بچه‌دار شدن برخوردار نیستند و باید قبل از اقدام به این کار برای تغییر اساسی خلق و خوی خود قدمی بردارند.
زمینه‌های اجتماعی:
اولین جایی که شخصیت اجتماعی کودک پایه‌گذاری می‌شود، خانواده است. والدین نخستین کسانی هستند که کودک را با قوانین و قواعد روابط اجتماعی آشنا کرده و اصول زندگی اجتماعی را به او می آموزند. اگر زن و مرد به تعالی لازم در این زمینه نرسیده و هنوز جایگاه خودشان را در نهاد خانواده پیدا نکرده باشند، نمی‌توانند در رشد اجتماعی کودک گامی مؤثر بردارند. در خانواده‌ای که هنوز پدر و مادر بر سر تقسیم وظایف و حقوق جنگ و جدال دارند، چگونه می‌توان فرزند قانون‌پذیری تربیت کرد؟
زمینه های معنوی:
مادر و پدر شدن رسالتی مهم و با ارزش است که نیاز به صرف وقت و فداکاری زیادی دارد. کسانی‌که مصمم به بچه‌دار شدن هستند باید بدانند که با انجام این کار مسؤولیت بزرگی بر دوش‌شان قرار گرفته و وظیفه‌ی سنگینی به عهده‌شان خواهد بود. والدین گاهی باید به خاطر فرزند از خود‌گذشتگی کرده و از نیازها یا خواسته‌های خود بگذرند. به طور نمونه زنی که به کار بیرون از خانه اشتغال دارد باید آمادگی این را داشته باشد که اگر لازم شد به خاطر فرزندش کارش را رها کند.
و در پایان بهترین افرادی که می‌توانند زمان مناسب برای بچه‌دار شدن یک زوج را مشخص کنند، خودشان هستند. آن‌ها بهتر از هر کسی به ویژگی‌های‌شان آگاه بوده و باید با در نظر گرفتن زمینه‌های گفته شده و سنجیدن شرایط خود، تصمیم صحیح را اتخاذ کنند و بهترین زمان برای تولد فرزند خود را مشخص سازند.
کتاب اندیشه‌ی فرزندآوری، روح‌الله شمسا، انتشارات قدس رضوی.
منبع:آستان مهر
