حالا كه مجبور به زندگي در شهرهاي بزرگي همچون تهران هستيم و بايد مشكلات متعددي شامل شلوغي و ازدحام جمعيت، ترافيك سنگين وسايل نقليه، سختي تردد، آلودگي هوا، سر و صداي زياد و بسياري موارد ديگر مانند اينها ـ كه همگي براي ما استرس‌زا هستند ـ را تحمل كنيم، لااقل به دنبال فراهم كردن محيطي آرام و راحت در خانههايمان باشيم؛ به اين ترتيب در اين چند ساعت حضورمان در فضاي خانه، بخشي از استرس روزانه‌مان جبران شده و روز بعد دوباره با انرژي بيشتري با مشكلات مواجه خواهيم شد.
در چنين پروژه‌اي بايد سراغ عناصر اصلي دكوراسيون رفته و از آنها به عنوان ابزاري براي دستيابي به اين هدف استفاده كرد.
رنگ باختن استرس با رنگ
يكي از مهم‌ترين عوامل براي كاهش سطح استرس در خانه شما، انتخاب پالت رنگي آرام‌بخشي است كه با روحتان ارتباط برقرار كند در واقع رنگ‌ها مي‌توانند مانند دارويي قوي روي جسم و روح تأثير بگذارند.
در روزگاران قديم نيز فلاسفه چيني، هندي و مصري روي درمان با رنگ تحقيقات بسياري كرده‌اند كه هنوز نيز مورد استفاده قرار مي‌گيرد؛ اين علم را رنگ‌‌درماني (Chromo therapy) مي‌گويند.
در اين علم، انرژي‌‌هاي فيزيكي و ذهني شما از طريق رنگ تحريك مي‌شود و درست به همين علت است كه براي هر فضايي با توجه به كارايي آن، پالت رنگي مناسبي مورد نياز است.
به عنوان مثال، فضايي مانند اتاق نشيمن يا همان هال، براي استراحت پس از كار پراسترس روزانه و همچنين رفع خستگي جسمي و روحي فرد مهيا شده است ولي اگر قرار باشد پالت رنگي محيط از رنگ ديوارها گرفته تا لوازم دكوراسيوني شامل مبلمان، پرده و غيره به جاي القاي حس آسودگي، به عنوان يك عامل محرك عمل كند، هرگز استرس جاي خود را به آرامش و راحتي نخواهد داد؛ بنابراين در چنين محيط‌هايي از انتخاب رنگ‌هاي گرم شامل قرمز، زرد و نارنجي در سطوحي وسيع بپرهيزيد.
اين رنگ‌ها تحريك‌كننده بوده و ضربان قلب را نيز افزايش مي‌دهند در نتيجه سبب ايجاد هيجان يا عصبانيت و بي‌قراري در شما مي‌شود، در حالي كه رنگ‌هاي سرد شامل آبي و سبز، آن تأثير را بر ضربان قلب نداشته و برعكس شما را به داشتن حسي آرام تشويق مي‌كند.
اين موضوع در مورد فضاي اتاق خواب نيز صادق است؛ به عنوان مثال، با كاربرد رنگ آبي روشن در اتاق خواب، علاوه بر اينكه ضربان قلب و فشارخون كاهش مي‌يابد، تنفس‌ها عميق‌تر و آرام‌تر شده و اين حالت در خواب شما نيز تأثير مي‌گذارد.
البته اين پيشنهاد به اين معني نيست كه همه سطوح اتاق را به رنگ آبي رنگ‌آميزي كرده و لوازم دكوراسيوني شامل پرده، روتختي و ديگر لوازم را نيز آبي انتخاب كنيد بلكه كاربرد سطح وسيع‌تري از اين رنگ در كنار ديگر رنگ‌هاي هماهنگ با آن هم هدف موردنظر را تأمين مي‌كند.
نقش نور در كاهش استرس
همه ما نه‌تنها براي حفظ سلامت جسماني بلكه براي تعادل و سلامت روحي‌مان به نور خوب و با كيفيت نياز داريم و بر هيچ‌كس پوشيده نيست كه نور خورشيد بهترين نور براي اين امر است.
تحقيقات دانشمندان نيز نشان داده است كه اشعه ماوراي بنفش نور خورشيد روي هورمون سرتنين (sertonin) كه نقش تاثيرگذاري بر فعاليت‌هاي مغز و احساسات ما دارد، اثر مي‌گذارد.
بنابراين با تمام اين تفاسير، خانه‌اي انتخاب كنيد كه به لحاظ موقعيت جغرافيايي و نيز پنجره‌ها، بيشترين بهرهمندي را از نور طبيعي داشته باشد و از طرف ديگر مسئله اصلي اينجاست كه هر قدر كه به موضوع بهرهمندي از نور طبيعي بينديشيم، به ناچار پس از چند ساعت مجبور خواهيم بود، جايگزيني براي آنها در محيط خانه تعيين كنيم كه همانا نور مصنوعي است.
البته اين نور با توجه به تنوع موجود در نورپردازها و نوع نور ساطع شده از آنها، نقش مؤثري را بر روح و روان و نيز ايجاد آرامش يا استرس برعهده دارد؛ پس در انتخاب آنها نيز رعايت دقت، لازم و ضروري است.
علاوه بر اين، رنگ‌ها نيز تحت‌تأثير نورها نماهاي مختلفي از خود به نمايش مي‌گذارند، در نتيجه، نورهايي انتخاب كنيد كه هنگام تابش بر رنگ‌هاي موجود در سطوح مختلف فضاي خانه‌تان، تأثير منفي به جاي نگذارند.
به عنوان مثال هرگز در اتاق‌نشيمن از لامپ‌هاي فلورسنت يا هر نوع لامپ ديگري با نور شبيه به آن استفاده نكنيد.
براي نورپردازي چنين فضايي بايد تلفيقي از چند نوع نور به كار رود كه همگي نوري گرم داشته باشند.
البته اگر مي‌خواهيد در اتاق‌نشيمن مدتي را با حس آرامش بيشتري سپري كنيد، نور آباژور به همراه نور حاصل از چند شمع روشن، فضايي رمانتيك و آرام را به وجود مي‌آورند.
بسياري از كارشناسان بر اين عقيده‌اند كه نور خيلي زياد ـ چه از نوع طبيعي و چه از نوع مصنوعي ـ به جاي ايجاد حس راحتي و آسايش ممكن است سبب بروز هيجانات زياد شود. همچنين ممكن است سردرد و ناراحتي‌هاي چشمي را در پي داشته باشد.
سريع‌ترين راه براي دستيابي به آرامش
با توجه به اينكه تمركز روي يك نقطه نوعي مراقبه (meditation) است، همان‌طور كه خسته از كار روزانه روي مبل اتاق نشيمن لم داده‌ايد، شمعي روشن كرده و به شعله آن چشم بدوزيد.
با اين كار پس از 5 تا 10 دقيقه فشارخون شما كاهش يافته، سطح هورمون آدرنالين در خون پايين آمده، تنفس راحت و عميق‌تر شده و كم‌كم استرس‌ها از بين رفته و آرامش تمام وجودتان را فرا‌مي‌گيرد.
شلوغي؛ عامل ايجاد استرس
همه ما به اندازه كافي در شهري پر ازدحام زندگي مي‌كنيم كه براي تردد در خيابان‌ها و پياده‌رو، مدام بايد مراقب برخورد نكردن با موانع مختلف باشيم. پس لااقل ديگر خانههايمان را كه اين روزها از وسعت چنداني نيز برخوردار نيستند، با انبوهي از لوازم بزرگ و عظيم‌الجثه شلوغ نكنيم.
به اين ترتيب، ديگر به هنگام حركت در فضاي خانه نگران برخورد خود و اهالي خانواده با لوازم مختلف و امكان بروز مشكلات جسماني ـ به‌خصوص براي بچه‌ها ـ نخواهيم بود؛ اين موضوع خود راهي براي كم كردن استرس در خانه است.
علاوه بر اين، مشكل شلوغي فضا تنها حاصل كاربرد لوازم زياد و بزرگ دكوراسيوني روي زمين نيست بلكه استفاده از طرح‌هاي شلوغ و درهم براي پوشش سطوح مختلف، نصب تابلوهاي بزرگ و متعدد روي ديوارها، پر كردن روي ميزها و كابينت‌هاي آشپزخانه با لوازم كاربردي و تزئيني و خرده‌ريزها، همگي براي افراد خانواده كه مجبور به حضور طولاني‌مدت در اين فضا هستند، به لحاظ ديداري نيز خسته‌كننده و استرس‌زا خواهد بود.
آرامشي كه انسان در محيطي خلوت به دست مي‌آورد، هيچ‌گاه قابل مقايسه با حس حضور در محيطي شلوغ و پرازدحام نيست.
عايق‌بندي در مقابل سر و صدا
وقتي در خانه‌اي زندگي مي‌كنيد كه سر و صداي بيرون امكان استراحت يا حتي خوابي راحت را به شما نمي‌دهد، چه انتظاري از ايجاد حس آرامش خواهيد داشت؟!
در چنين فضايي سطح استرس شما افزايش يافته و عصبي‌تر مي‌شويد.
پس بهترين اقدام حذف عوامل پديدآورنده يا تشديدكننده استرس است و اين كار از طريق عايق‌بندي ميسر خواهد شد.
به عنوان مثال، اگر در جوار خيابان اصلي يا بزرگراه مسكن گزيده‌ايد، كاربرد دزدگير و نيز جايگزين كردن پنجره‌هاي دوجداره را در صدر اقدامات عايق‌بندي خانه خود قرار دهيد.
چند اقدام اورژانسي براي كاهش استرس
براي كاهش هر چه بيشتر استرس در خانه از ابزارهاي كمكي استفاده كنيد:
1 – پخش صدايي آرام‌بخش، يكي از بهترين روش‌هاي ايجاد آرامش و به اصطلاح ريلكسيشن (relaxation) است.
بنابراين هنگام استراحت يا حضور در خانه از موسيقي‌هاي آرامش دهنده تن و ذهن استفاده كنيد.
اين موسيقي‌ها اغلب از صداهاي طبيعت مانند آواز پرندگان، صداي امواج دريا، قطرات باران و خش‌خش برگ‌ها ساخته شده‌اند.
با گوش كردن به اين موسيقي‌ها تأثير معجزه صدا و موسيقي را در روح و روان خود احساس مي‌كنيد.
علاوه بر اينها، شما مي‌توانيد با خريد آب‌نمايي زيبا و قرار دادن آن در گوشه‌اي از اتاق‌نشيمن يا اتاق خواب به جاي صداي ضبط شده جريان آب، از صداي واقعي آن و نيز انرژي حاصله نيز بهره‌مند شويد.
با شنيدن اين صداي خوش در فضايي مناسب، بخش اعظمي از استرس‌هاي شما براي چند ساعت هم كه شده از بين خواهد رفت.
2 – در دكــوراسيون فضــاي خانه‌تان علاوه بر لوازم بي‌جان دكوراسيوني و كاربردي، از گياهان و گل‌هاي طبيعي هم استفاده كنيد. وجود اين عناصر طبيعي، حس حضور طبيعت و نيز نيروي حاصل از آن را در وجود شما ايجاد كرده و اضطراب و استرس را كمرنگ مي‌كند. علاوه بر اين، وجود گل‌هاي رنگارنگ، فضا را شاد و پرانرژي مي‌كند.
3 – عطر درماني يكي ديگر از راه‌هاي كاهش‌دهنده استرس در هرگونه فضاي بسته‌اي از جمله خانه است.
براي اين منظور چند روش وجود دارد:
الف) هميشه چند شاخه گل تازه و معطر در خانه داشته باشيد.
ب) بسياري از گل‌ها و گياهان معطر حتي به حالت خشك نيز همچنان فضا را عطرآگين كرده و حتي برخي از آنها مانند اسطوخودوس، خاصيت آرام‌بخشي دارند. بنابراين كيسه‌هاي توري‌اي آماده كرده و پس از پر كردن كيسه‌ها با اين قبيل گياهان و گل‌ها، آنها را در قسمت‌هاي مختلف خانه از جمله اتاق خواب و نشيمن آويزان كنيد.
نكته: شما مي‌توانيد مقداري از اين گياهان را در مقداري آب بريزيد و روي شعله كم اجاق گاز يا وارمر قرار دهيد تا با تبخير آب حاصل از جوشيدن اين گياهان در آب، هواي محيط نيز معطر مي‌شود.
ج) اين روزها شمع‌هاي معطر بسياري در شكل‌ها و فرم‌هاي مختلف به بازار آمده است؛ كافي است شما شب‌هنگام يك يا دو عدد از آنها را در خانه روشن كنيد و هم از انرژي آتش نيرو بگيريد و هم به اين ترتيب، بوي خوشي فضاي خانه شما را دربر مي‌گيرد؛ البته روشن كردن عود نيز يكي ديگر از مهم‌ترين روش‌هاست.
د) اگر هيچ‌يك از راهكارهاي فوق برايتان امكان‌پذير نبود، از اسپري‌هاي خوشبوكننده هوا استفاده كنيد. فقط اسپري‌اي انتخاب كنيد كه عطري تند و سردردآور نداشته باشد.
