رژيم ضد ويار
ويار داشتن، يکي از مشکلات شايع دوران بارداري است که بيشتر مادران تجربه اش مي کنند. البته ويار انواع مختلفي دارد ولي معمولا از الگوي خاصي پيروي مي کند و راه‌حل هاي مشخصي هم دارد. در گفتگو با دکتر سيدعلي کشاورز، متخصص تغذيه و رژيم درماني، کوشيده ايم نحوه برخورد با اين عارضه طبيعي دوران بارداري را جويا شويم.
منظور از ويار در اين جا، دو نوع حالت مختلف در دوران بارداري است. مفهوم اولي که دکتر کشاورز، براي مان شرح مي دهد، همان تمايلات مادر به خوردن مواد غذايي و غيرغذايي در دوران بارداري است که همه تا حدي با اين حالت از ويار آشنا هستند: "مثلا مادر گاهي ميل زيادي به خوردن ترشي، قره قوروت و لواشک دارد و گاهي تمايل به خوراکی های شیرین. البته خوردن اين مواد غذايي در حدي که تعادل تغذيه اي زن باردار را به هم نزند، اشکالي ندارد. اما بعضي اوقات مادران باردار همين مواد غذايي بي ضرر را آن قدر زياد مصرف مي کنند که تعادل غذايي شان به هم مي خورد و اين رفتار مضري است که اصلا توصيه نمي شود."
البته دکتر کشاورز به خانواده زنان باردار توصيه مي کند که مواد غذايي طبيعي و سالم را که زن باردار هوس خوردن شان را دارد، تهيه کنند و در اختيارش قرار دهند چون: "تأمين ماده غذايي که زن باردار به آن تمايل دارد توسط خانواده، به خصوص همسر، از نظر روحي و رواني اهميت زيادي دارد و نشانه حمايت عاطفي اطرافيان است ولي به اين شرط که حتما حواس شان باشد که مادر باردار بيش از اندازه از اين مواد مصرف نکند و برنامه غذايي اش مختل نشود."
گاهي هم زنان باردار به خوردن موادي تمايل پيدا مي کنند که خوراکي نيستند. دکتر کشاورز درباره اين نوع ويار مي گويد: "گاهي تمايل مادر به خوردن گچ، خاک مُهر و نشاسته خياطي است که اين ويارها اغلب نشانه کمبود غذايي در بدن مادر است. کمبود موادی مثل آهن-کلسیم و روی مي تواند دليل اين مشکل باشد. درنتيجه متعادل کردن رژيم غذايي با غذاهايي که منبع اين مواد هستند يا تجويز مکمل های غذایی مثل مکمل آهن و کلسیم مي تواند اين مشکل را کم کند. در اين گونه موارد نبايد اجازه داد که زن باردار به خوردن موادي از قبيل مُهر و زغال اقدام کند چون نه تنها اين مواد عوارض دارند بلکه باعث تشديد کمبود غذايي مادر هم مي شوند."
دل به هم خوردگي در اوايل صبح
تعريف ديگر ويار،تهوع صبحگاهي است که خيلي ها با آن آشنايي دارند و در بيشتر فيلم ها و سريال ها اولين نشانه عاميانه بارداري به حساب مي‌آيد. البته تعدادي از خانم هاي باردار اين تهوع را تجربه نمي کنند ولي کم نيستند کساني که چند هفته از دوران بارداري شان را با حالت تهوع مي گذرانند.
دکتر کشاورز درباره اين نوع ويار مي گويد: "70 درصد مادران باردار، به خصوص در اولين بارداري شان اين تهوع را تجربه مي کنند. تهوع صبحگاهي اغلب در هفته چهارم بارداري شروع مي شود و در هفته چهاردهم پايان مي يابد. علت اين تهوع تغييرات هورموني است که در بدن مادر ايجاد مي شود و نهايتا اختلالي است که در متابوليسم چربي به وجود مي آيد. لذا پزشک و متخصص تغذيه بايد با ايجاد تغييراتي در برنامه غذايي اين حالت را فرو نشانند."
اما دکتر کشاورز توصيه‌هايي براي کاهش تهوع صبحگاهي دارد:
* از جمله اين که خانم هاي باردار، صبح به محض بيدار شدن و ترک رختخواب، کمي نان خشک يا بيسکويت بخورند.
* توصيه ديگر اين که نيم ساعت قبل و نيم ساعت بعد از صبحانه و حتي در حين خوردن صبحانه، مايعات ننوشند چون نوشيدن مايعات تهوع را تشديد مي کند.
* ضمن اين که بهتر است تعداد وعده‌هاي غذايي را زياد و مقدار غذاي مصرفي در هر وعده را کم کنند يعني به جاي 3 وعده، 5 تا 6 وعده کوچک غذا بخورند تا معده شان هيچ وقت خالي نماند چون خالي ماندن معده دستگاه گوارش را تحريک مي کند.
* در ضمن زنان باردار بايد از مصرف سیر- پیاز و کلم که ترکيبات گوگردي بودار و محرک دارند خودداري کنند.
* غذاهای سرخ کرده و چرب و سُس‌دار هم به علت تشديد اسيد معده، مي توانند باعث تشديد حالت تهوع شوند.
* دکتر کشاورز مي گويد: "ما به خانم هاي بارداري که ويار دارند توصيه مي کنيم که موقع آشپزي پنجره‌ها را باز کنند که بوي حاصل از طبخ غذا بيرون برود تا معده شان را تحريک نکند. ضمن اين که از عطرهاي تند و مُحرک استفاده نکنند."
* براي بعضي از خانم هاي باردارخوردن شيريني ها و مواد نشاسته اي باعث کاهش حالت تهوع مي شود، دکتر کشاورز در اين باره مي گويد: "گرچه ما مصرف مواد نشاسته اي و شيريني جات را براي همه گروه هاي سني محدود مي کنيم ولي در مورد خانم هاي باردار چون مصرف شان کاهنده تهوع است، مصرف اين مواد را آزادتر مي گذاريم."
گوشت با چاشني
بعضي از خانم هاي باردار در خوردن يک سري مواد غذايي مثل گوشت - شیر و مرغمشکل دارند و با خوردن اين مواد غذايي دچار تهوع مي شوند. دکتر کشاورز در اين‌باره مي گويد: "اگر شير چرب باشد طبيعي است که زن باردار دچار تهوع شود پس بهتر است شیر کم چرب مصرف شود. علاوه بر آن، خوردن شير در قالب شيرموز و شيرکاکائو مي تواند بوي آن را از بين ببرد. در مورد گوشت هايي هم که ممکن است خانم هاي باردار را اذيت کنند بايد براي طبخ شان ترفندهايي را به کار برد که بويش گرفته شود مثل اضافه کردن چاشني هاي بي ضرر از قبيل آب‌ليمو و آب نارنج. ضمن اين که مي شود به جاي گوشت، مرغ و ماهی را جايگزين کرد ولي اگر حساسيت فرد در دوران بارداري به اين خوراکي ها شديد باشد و نتواند هيچ کدام از آن ها را مصرف کند به ناچار، بايد از مکمل هاي آهن، کلسيم و روي استفاده کرد."
