عملیات های دفاع مقدس

عمليات مسلم بن عقيل

تدبيري نو در گرفتن امتياز از دشمن

هدف از انجام عمليات مسلم بن عقيل تصرف همه ارتفاعات مشرف بر شهر مندلي عراق بود . اين منطقه با توجه به توقف و ناكامي در عمليات رمضان در شرق بصره و شيوه اي كه براي حمله از مناطق كوهستاني اتخاذ شده بود ، انتخاب گرديد تا نقاط قوت و ضعف نيروهاي هر دو طرف براي جنگ كوهستاني به دست آيد . هدف دوم تامين مرزهاي جبهه مياني ، آزاد سازي بخشي از خاك ايران و پس زدن عراق از غرب شهر سومار بود .

اين عمليات با همكاري سپاه و ارتش و با رمز يا ابا الفضل العباس در تاريخ 9 مهرماه 1361 به اجرا در آمد . در مرحله نخست ، نيروهاي ايراني به خوبي پيش رفتند و در مرحله بعدي از سرعت پيشرويشان كاسته شد و عليرغم پا تك هاي سنگين دشمن ، سرانجام مواضع فتح شده تثبيت گرديد .

در اين عمليات كه مدت هفت روز و در 2 مرحله انجام شد ، 150 كيلومتر مربع از خاك ايران آزاد و حدود 30 كيلومتر مربع از خاك عراق تصرف شد . نيروهاي خودي ضمن تامين دشت سومار ، روي ارتفاعات كيسكه ، كهنه ريگ مستقر و بر تنگه هاي مرزي مسلط شدند .

شهر مندلي نيز در ديد و تير رس آنان قرار گرفت و امكان پيشروي به عمق خاك عراق فراهم و آسان شد . نيروهاي عراقي در جريان اين عمليات و پاتك هاي خود تعدا 4275 تن كشته و زخمي به جا گذاشت . همچنين يك دستگاه رادار ، يك دستگاه ردياب صوتي توپخانه ، 3 دستگاه بولدوزر و بولدوزر دي-8 و چند قبضه توپ 100 ميليمتري آنان به غنيمت نيروهاي ايراني در آمد و 79 دستگاه تانك و نفربر از جمله چند دستگاه تانك پيشرفته ، 20 دستگاه خودرو ، 3 دستگاه لودر و 3 قبضه كاتيوشا به همراه 7 فروند هواپيماي دشمن منهدم و ساقط شد .

خلاصه گزارش عملیات :

نام عمليات : مسلم بن عقيل ( ع )

زمان اجرا : 9/7/1361

مدت اجرا : 7 روز

مكان اجرا : سومار در جبهه مياني جنگ

رمز عمليات : يا ابا الفضل العباس ( ع )

تلفات دشمن : 4275 نفر كشته ، زخمي و اسير

ارگان هاي عمل كننده : سپاه و ارتش

اهداف عمليات : تصرف همه بلندي هاي مشرف به شهر مندلي عراق و تامين مرز جبهه مياني و آزاد سازي بخشي از خاك ايران به همراه پس زدن دشمن از غرب شهر سومار

عمليات رمضان

ورود به خاك عراق

صدام پس از اشغال خرمشهر و به بهانه حمله سراسري اسرائيل به جنوب لبنان ، قصد داشت جنگ را خاتمه داده و امتياز خرمشهر را براي خود نگه دارد . از سوي ديگر فرماندهان ايراني با اطلاع از اين قصد بر آن شدند تا با فتح منطقه اي از خاك عراق و گرفتن امتياز ارضي ، پايان عادلانه اي به جنگ دهند .

به اين ترتيب عمليات رمضان در چهار محور و پنج مرحله از سوي سپاه پاسداران انقلاب اسلامي و ارتش ايران طراحي و اجرا گرديد ، تا با عبور از خط مرز بين المللي ، يك زمين مثلث شكل به وسعت 1600 كيلومتر مربع تصرف شود . اين منطقه از شمال به كوشك و طلاييه و پاسگاه هاي مرزي در جنوب هويزه و حاشيه جنوبي هور الهويزه و از غرب به رودخانه اروند ( در نقطه تلاقي دجله و فرات به نام القرنه ) تا شلمچه در غرب خرمشهر ، و از شرق به خط مرزي شمالي – جنوبي و از كوشك تا شلمچه منتهي مي شد .

مهندسين عراق در منطقه شمال غربي بصره و تنومه خطوط پدافندي عراق را با ساخت يك كانال به طول 30 و عرض يك كيلومتر ( كه مختص پرورش ماهي بود ) با پمپاژ آب و احداث موانع و كمين و سنگرهاي تيربار به عنوان مانع اساسي و بازدارنده از حملات احتمالي نيروهاي ايراني به سوي بصره تدارك ديده بودند . همچنين در قسمت جنوبي منطقه ( رو به روي شلمچه ) آب رها شده بود تا از هرگونه تردد نيروهاي زرهي و پياده ، عملا ممانعت به عمل آيد .

سرانجام عمليات رمضان در شب 21 رمضان و سالروز شهادت امام علي (ع) در ساعات 21 و 30 دقيقه شامگاه 23 تير ماه 1361 با رمز يا صاحب الزمان ادركني در منطقه عملياتي شلمچه و شرق بصره آغاز شد . در اين حمله 8 لشگر پياده از سپاه و دو لشگر زرهي از ارتش به عنوان نيروي اصلي و همچنين يك تيپ پياده ازسپاه و يك لشگر زرهي از ارتش به عنوان نيروي ذخيره حضور داشتند كه تحت امر چهار قرارگاه عملياتي كار مي كردند .

در مرحله نخست – در سه محور – به علت موانع و استحكامات مثلثي شكل و ميادين مين فراوان ، نيروهاي ايراني نتوانستند با سرعت عمل به تمامي اهداف مورد نظر دست يابند ، لذا با روشن شدن هوان از ادامه پيشروي خودداري شد . اما در محور جنوبي – جنوب پاسگاه زيد – چهار تيپ از سپاه و دو تيپ از ارتش توانستند با سرعت عمل چشمگيري همه مواضع دشمن را در هم كوبيده و تا عمق 30 كيلومتري مواضع عراقي ها رسيده و خود را به نهر كتيبان در شرق اروند و كانال ماهيگيري برسانند ، به گونه اي كه به قرارگاه فرماندهي لشگر 9 زرهي عراق دست يافته و علاوه بر غنيمت گرفتن خودرو تويوتا فرماندهي ، قرارگاه را منهدم مي كنند . علي رغم اين موفقيت ، جناح راست نيروها بازمانده بود و با روشن شدن هوا عراقي ها با يك لشگر زرهي فشار اصلي را معطوف اين منطقه كرده و از پيشروي نيروهاي ايراني ممانعت به عمل آوردند .

در اين مرحله از عمليات 85 دستگاه تانك و نفربر و 12 توپ دشمن منهدم و 71 دستگاه تانك و نفربر نيز به غنيمت گرفته شد .

مرحله دوم نيز در محور مياني – جنوب پاسگاه زيد – و با همان يگان ها و تقويت دو تيپ ديگر در تاريخ 25 مرداد ماه 1361 صورت گرفت كه چندان موفقيت آميز نبود و تنها مقداري خسارت به دشمن وارد آمد و شماري از آنان كشته و زخمي و اسير شدند .

در مرحله سوم احتمال مي رفت كه دشمن با تجمع نيروهاي زرهي قصد پاتك دارد ، لذا در تاريخ 30 مرداد ماه 1361 از شركت نيروهاي زرهي خودي صرف نظر شد تا نيروهاي پياده بتوانند به انهدام تانك ها و نفربر ها بپردازند . بنابراين عمليات مرحله سوم از جنوب پاسگاه زيد آغاز شد و نيروهاي ايراني به طور خيره كننده اي به در هم شكستن و تصرف مواضع دشمن پرداختند . رزمندگان اسلام توانستند در اين مرحله مهم ، در زميني به وسعت 180 كيلومتر مربع ، نزديك به 700 دستگاه تانك و نفربر را منهدم و 14 دستگاه تانك و نفربر دشمن را كه 4 دستگاه از نوع پيشرفته تي – 72 بود به غنيمت بگيرند .

مرحله چهارم عمليات در يكم شهريور ماه 1361 از محور جنوبي منطقه عملياتي شلمچه شروع شد اما به دليل آمادگي و هوشياري عراقي ها و استحكامات و مواضعي كه تعبيه شده بود ، راهي از خط نخست دشمن ، به روي رزمندگان اسلام باز نشد .

مرحله پنجم و پاياني كه تلاش نهايي و اصلي اين عمليات سياسي – نظامي بود ، در 6 شهريور ماه 1361 از شمال پاسگاه زيد و در حد فاصل دژ مرزي عراق و خاكريزهاي مثلثي آغاز شد . در آغاز درگيري و نبرد ، همه چيز طبق طرح فرماندهان ايراني پيش رفت و نيروهاي ارتش و سپاه توانستند گذشته از پاكسازي و الحاق ، خاكريزي مناسب و دو جداره در جناح شمالي دشمن بسازند . ولي از آنجا كه دقت كافي در ساخت آن به كار نرفت ، دشمن توانست 5 كيلومتر در آن رخنه كند . در اين مرحله 130 دستگاه تانك و نفربر منهدم و 11 دستگاه نيز به غنيمت گرفته شد و همچنين 800 تن از نيروهاي دشمن كشته و زخمي شدند .

بنابراين در اين عمليات 1097 دستگاه تانك و نفربر منهدم شده و 50 دستگاه تانك و نفربر به غنيمت نيروهاي ايراني درآمد . همچنين 8715 تن از نيروهاي بعثي عراقي نيز كشته و زخمي و اسير شدند .

جمهوري اسلامي ايران با اجراي اين عمليات سياسي – نظامي نشان داد كه در نفوذ به خاك عراق و ادامه نبرد ، تنها به دنبال خواسته هاي به حق مردم مظلوم خود است ؛ هر چند كه تنها محدوده پاسگاه زيد عراق به وسعت 400 كيلومتر مربع تصرف و لشگر 9 زرهي عراق به طور كامل منهدم شد و هدف اصلي تامين نگشت ، اما اين عمليات يك اقدام مثبت تلقي گرديد .

خلاصه گزارش عملیات :

نام عمليات : رمضان

زمان اجرا : 23/4/1361

مكان اجرا : منطقه عملياتي شلمچه ( شمال غربي خرمشهر و شرق بصره )

رمز عمليات : يا صاحب الزمان ادركني

تلفات دشمن : 8715 نفر كشته ، زخمي و اسير

ارگان هاي عمل كننده : سپاه و ارتش

اهداف عمليات : فتح منطقه اي از خاك عراق و گرفتن امتياز ارضي براي پايان عادلانه به جنگ دو ساله در طي 5 مرحله

عمليات حسين بن علي

گرفتن زهر چشم از دشمن

عمليات محدود حسین بن علي روز 26 شهريور ماه 1361 در جبهه مياني و منطقه عملياتي ميمك توسط نيروهاي سپاه پاسداران و پشتيباني ارتش ، با هدف انهدام نيروهاي عراقي و كاهش روحيه و توان رزمي آنان صورت گرفت . نقش عشاير در هجوم به دشمن چشمگير بود كه در نتيجه آن ، شماري خودرو زرهي و سلاح سنگين و نيمه سنگين دشمن منهدم و بيش از 1000 تن از نيروهاي عراق كشته و زخمي شدند .

در اين عمليات محدود كه با رمز يا جواد الائمه آغاز شده بود ، دشمن در اضطراب فرو رفت و بيم حمله دوباره را در خود احساس كرد .

خلاصه گزارش عملیات :

نام عمليات : حسين بن علي ( ع )

زمان اجرا : 26/6/1361

مكان اجرا : منطقه عملياتي ميمك در جبهه مياني

رمز عمليات : يا جواد الائمه (ع)

تلفات دشمن : 1000 نفر كشته ، زخمي و اسير

ارگان هاي عمل كننده : سپاه و ارتش با همراهي عشاير منطقه

عمليات بيت المقدس

نقطه عطف فتوحات سرنوشت ساز جنگ

بيش از بيست ماه از آغاز جنگ تحميلي استكبار عليه جمهوري نوپاي اسلامي ايران مي گذشت و شهر خرمشهر همچنان در چنگ نيروهاي ارتش عرق قرار داشت . عمليات فتح المبين در منطقه غرب دزفول و شوش اخيرا به پايان رسيده و نتايج شگفت انگيز آن روح تازه اي را در كالبد رزمندگان اسلام دميده بود . فرماندهان جنگ بر آن بودند تا فرصت ابتكار عمل و كشاندن جنگ به يك شكل فرسايشي و بلند مدت از دشمن گرفته شود ، به ويژه آنكه فصل گرماي طاقت فرساي جنوب كشور در راه بود .

عمليات پيروزمندانه فتح المبين كه با آزاد سازي بخش گسترده اي از خاك خوزستان در شمال غرب اين استان پايان پذيرفته بود ، راه را براي آزاد سازي مناطق خرمشهر ، شلمچه ، هويزه و بخش هاي ديگر هموار ساخته بود ، چرا كه اين منطقه وسيع بر خلاف منطقه عملياتي فتح المبين فاقد عارضه و ناهمواري زميني بود .

البته دشمن در غرب رودخانه كارون كه در قلب خرمشهر جاري است ، استحكامات و موانع پيشرفته را احداث و 36 هزار نفر از نيروهاي خود را در خطوط پدافندي پيچيده اي متمركز و مستقر كرده بود . گذر از چنين خط مرگباري به يك معجزه و كاري خدايي شبيه بود . همچنان امام خميني ، فرمانده كل قوا به محض آزاد شدن خرمشهر فرمودند : خرمشهر را خدا آزاد كرد .

سر انجام در ساعت 30 دقيقه بامداد 10 ارديبهشت ماه 1361 نيروهاي مسلح جمهوري اسلامي ايران قرارگاه مشترك كربلا سپاه و ارتش و 3 قرارگاه عملياتي قدس در منطقه سوسنگرد و محور شمالي كرخه كور ، قرارگاه فتح در منطقه دارخوين و قرارگاه نصر در شمال خرمشهر ، حمله سراسري خود را از منطقه عمومي رودخانه كرخه كور و غرب رود كارون به منظور آزادسازي خرمشهر و مناطق شمال آن و عقب راندن دشمن از مرز بين المللي آغاز نمودند . همچنين از سوي ستاد جنگ مقرر شده بود تا در جريان اين عمليات ، شهر هاي اهواز ، حميديه و سوسنگرد از برد توپخانه سنگين و دوربرد دشمن خارج شود . پيش از آغاز عمليات ، از سوي قرارگاه كربلا ، رمز حمله با نام مبارك يا علي بن ابي طالب در روز سيزدهم رجب و در نخستين دقايق دهم ارديبهشت ماه 1361 به نيروهاي تحت امر صادر شد .

پس از 25 روز تلاش براي آماده سازي مقدمات و انجام طرح بزرگ عمليات ، به منظور رويارويي با مشكلات احتمالي ، از جمله آب گرفتگي هاي غير طبيعي كه دشمن ير سر راه رزمندگان ايراني ايجاد كرده بود و پيچيدگي مواضع و حجم ماشين آلات زرهي و نيروهاي پياده دشمن و انجام چهار مرحله عمليات تهاجمي در منطقه اي به وسعت 6000 كيلومتر مربع ، همه چيز براي يك حمله بزرگ مهيا شد .

سرانجام در تاريخ سوم خرداد ماه 1361 خرمشهر كه با 34 روز مقومت غيورانه ئر برابر دشمن سقوط كرده بود ، پس از 575 روز اشغال و ويران شدن خانه ها و اماكن عمومي و دولتي ، در كمتر از 25 روز آزاد و پاكسازي شد و به آغوش ميهن اسلامي بازگشت .

بازتاب اين پيروزي شگرف تا مدت ها در رسانه هاي جهان در صدر تمام اخبار و گزارش ها بود . فتح خرمشهر به منزله بزرگترين پيروزي نظامي – سياسي جمهوري اسلامي در جريان جنگ تحميلي و مهلك ترين ضربه به پيكره دشمن تلقي شد .

طي عمليات پيروزمندانه بيت المقدس اين خسارات به دشمن وارد آمد :

1- لشكر هاي 3 زرهي ، 11 و 15 پياده دشمن درمحور خرمشهر ، به ميزان 80 درصد منهدم شدند .

2- لشكر هاي 5 مكانيزه و 6 زرهي در محور شمالي عمليات با فرار و عقب نشيني به ميزان 20 درصد آسيب ديدند .

3- لشكر هاي 9 و 10 زرهي كه در عمليات فتح المبين آسيب ديده بودند هر يك به ميزان 20 درصد ، لشكر 7 پياده 40 درصد ، و يك لشكر زرهي كه در آخرين روزهاي سقوط خرمشهر ظاهر شد به ميزان 20 درصد منهدم شدند .

4- تيپ 10 زرهي به ميزان 30 درصد منهدم . تيپ هاي 31 ، 32 و 33 نيروي مخصوص كه به هنگام تجاوز به خرمشهر نقش اساسي داشتند ، ضربات سنگيني را متحمل شدند.

5- تيپ هاي 9 ، 10 ، 20 و 113 گارد مرزي و تيپ هاي 238 و 501 پياده 50 درصد منهدم شدند و نيروهاي آنها به اسارت رزمندگان اسلام در آمدند .

6- تيپ هاي 416 ، 417 ، 601 ، 602 و 603 به ميزان 50 درصد و تيپ 109 پياده به ميزان 60 درصد منهدم شدند . همچنين گردان هاي شناسايي حنين و حطين آسيب ديدند .

در مجموع چهار مرحله عمليات ، بيش از 16500 تن از نيروهاي دشمن كشته و زخمي و 19000 نفر نيز اسير شدند . علاوه بر بند خرمشهر ، مناطق و تاسيسات ديگري طي اين عمليات آزاد شدند كه عبارتند از :

1 – پادگان حميد ، جفير ، حسينيه و شهر هويزه

2 – جاده مهم و مواصلاتي اهواز – خرمشهر

3 – آزاد سازي 180 كيلومتر از خط مرزي و 5038 كيلومتر مربع از مناطق اشغالي

4 – جاده مواصلاتي سوسنگرد – هويزه

5 – خارج شدن بخش وسيعي از خاك جنوب ايران از زير آتش توپخانه سنگين دشمن

6 – تصرف و تامين 12 پاسگاه مرزي

تجهيزات و جنگ افزار هاي منهدم شده دشمن نيز بدين شرح است :

1 – 285 دستگاه تانك و نفربر

2 – ده ها انبار مهمات

3 – 40 فروند هواپيما

4 – 2 فروند هليكوپتر

5 – چندين دستگاه لودر و ماشين هاي مهندسي – رزمي

6 – 500 دستگاه خودرو

7 – ده ها قبضه توپ سنگين و سبك

8 – مقدار قابل توجهي از تيربارهاي گوناگون و سلاح هاي سبك و سنگين

همچنين غنايم فراواني به دست رزمندگان اسلام افتاد كه عبارتند از :

1 – 105 دستگاه تانك و نفربر

2 – ده ها انبار مهمات

3 – 95000 عدد انواع مين

4 – صد ها دستگاه خودرو سبك و سنگين

5 – تعداد قابل توجهي لودر ، بولدزر و ماشين هاي مهندسي – رزمي

6 – 18 قبضه توپ 130 ميليمتري

7 – هزاران قبضه سلاح انفرادي

خلاصه گزارش عملیات :

نام عمليات : بيت المقدس ( الي بيت المقدس )

زمان اجرا : 10/2/1361

مدت اجرا : 25 روز

مكان اجرا : منطقه عمومي رودخانه كرخه و غرب رود كارون

رمز عمليات : يا علي ابن ابي طالب

تلفات دشمن : 35500 نفر كشته ، زخمي و اسير

ارگان هاي عمل كننده : سپاه و ارتش

اهداف عمليات : آزاد سازي خرمشهر و خارج ساختن شهر هاي اهواز ، حميديه و سوسنگرد از برد توپخانه سنگين دشمن – طي چهار مرحله

عملیات فتح 4

ضربه ای در عمق خاک دشمن به تاسیسات نظامی و اقتصادی

منطقه عمومی «روانداز» و «دیانا» عراق در جبهه شمالی از آن جهت در یک طرح عملیاتی نامنظم و ضربتی مطرح شده بود تا با انجام عملیاتی به نام فتح 4 در آن منطقه ضربه ای کاری به عقبه ستادی و لشکری دشمن ، در عمق 70 کیلومتری استان اربیل عراق وارد آید . لذا در تاریخ 22 بهمن ماه 1365 حمله ای با رمز «یاالله» در دو مرحله به اجرا درآمد . در محله نخست که به وسعت 100 کیلومتر مربع اجرا شد ، تاسیسات بزرگ راداری و مایکروویو مستقر در ارتفاع کوه کورک در عمق 70 کیلومتری داخل خاک استان اربیل عراق منهدم شد . این عملیات نفوذی با اجرای آتش بر روی پادگان خلیفان و به آتش کشیدن 7 دستگاه تانک ، اجرای آتش بر روی پارک موتوری و مراکز حساس سپاس پنجم عراق در شهر روانداز ، اجرای آتش روی پادگان «باپشتیبان» در شمال روانداز ، خسارت به مراکز نظامی و اقتصادی شهرهای قضاصدیق ، روانداز ، خلیفان و دیانا و زیر آتش گرفتن مقر فرماندهی لشکر 23 عراق همراه بود .

مرحله دوم این عملیات نیز روز 4 اسفند 1365 در همین منطقه به اجرا درآمد . طی آن بازهم همکاری معارضین عراقی و نیروی زمینی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی چشمگیر بود و در نهایت دستاوردهای آن چنین بود : اجرای آتش بر روی مقر سپاه پنجم عراق در دیانا ، انهدام سازمان اطلاعات و مرکز پلیس و دو پایگاه نظامی عراق در دیانا ، زیر آتش قرار گرفتن ساختمان های اداری و دولتی شهر قضاصدیق و وارد آمدن خسارت به پادگان و مرکز پلیس و تاسیسات برق روانداز .

در مجموع این دو مرحله عملیات 125 تن از نیروهای دشمن کشته ، زخمی و اسیر شدند .

خلاصه گزارش عملیات :

نام عمليات : فتح 4 - نامنظم

زمان اجرا : 22/11/1365

رمز عملیات : یاالله

مكان اجرا : عمق 70 کیلومتری استان اربیل عراق – محور شمالی جنگ

تلفات دشمن : 125 (کشته ، زخمی و اسیر)

ارگان هاي عمل كننده : نیروی زمینی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی با همکاری معارضان کرد عراقی

اهداف عمليات : انهدام عقبه ستادی و لشکری در منطقه عمومی شهرهای روانداز و دیانای عراق – با دو مرحله عملیات

عملیات نصر 8

در تداوم سلسله عملیاتی كه در جبهه شمال غرب انجام شد، ضرورت اجرای عملیات به منظور فراهم سازی عملیات بزرگ و گسترده در این جبهه بیش از پیش احساس می شد. به همین دلیل به رغم دشواری های موجود، عملیات نصر 8 از سوی سپاه پاسداران طراحی شد.

اهداف عملیات

تصرف ارتفاع گرده رشو در نتیجه تسلط بر بخشی ازرودخانه قلعه چولانو تسهیل عبور نیروها.

منطقه عملیات

منطقه عملیاتی در شمال سلیمانیه واقع و توسط ارتفاعات بلندگرده رش،گوجار، قمیش، دولبشك، الاغلو، ویولان، گرده شیلانو نیزدشت هرمدان و تپه های جنگاویاحاطه شده است. در این میان، ارتفاع گرده رش از اهمیت بیشتری نسبت به سایر ارتفاعات برخوردار است؛ چرا كه برای ورود به منطقه غرب رودخانه قلعه چولان و انجام عملیات های بعدی می بایست این ارتفاع تصرف می شد.

از جمله ویژگی های این منطقه نیز می توان از كوهستانی بودن، محدودیت عقبه، نبود جاده – به طور خاص در مورد ارتفاع گرده رش – و سرما نام برد.

استعداد دشمن

مسئولیت منطقه عملیاتی بر عهده سپاه یك ارتش عراق بود كه با لشكر 44 پیاده از این منطقه – به ویژه ارتفاع گرده رش – دفاع می كرد. تعدادی گردان خفیفه و گروه هایی از نیروهای جاش (كردهای محلی) نیز در مناطقی همچون ارتفاع گوجار، ویسی و الاغلو استقرار داشته و تحت امر این لشكر از مناطق مذكور حفاظت می كردند. تنها نیروی احتیاط لشكر 44 در آغاز عملیات، گردان كماندویی آن بود و حتی سپاه یكم نیز كه پدافند منطقه دربندیخان– شاخ مامندرا با چهار لشكر بر عهده داشت، فقط توانست تیپ 77 پیاده و یك گردان كماندویی را جهت پاتك به منطقه اعزام كند. در مجموع، یگان هایی كه تحت امر لشكر 44، قبل و حین عملیات در منطقه حضور یافتند، به قرار ذیل می باشد:

- تیپ های 39، 74، 77، 83 و 603 پیاده.

- گردان كماندویی تابع سپاه یكم و گردان كماندویی تابع لشكر 44 پیاده.

- گردان تانك ابن حارث تابع لشكر 27 پیاده.

- گردان های 53 و 69 توپخانه.

قوای خودی

نیروهای عملیات بر اساس استعدادی برابر با 11 گردان پیاده به شكلیك قرارگاه ثابت و یك قرارگاه احتیاط سازماندهی شدند.

قرارگاه نجف اشرف هدایت نیروهای زیر را به عهده داشت:

لشكر 11 امیرالمومنین (ع)

لشكر 21 امام رضا (ع)

لشكر 57 اباالفضل (ع)

لشكر 155 ویژه شهدا

تیپ مستقل 12 قائم (عج)

هم چنین، لشكرهای 7 ولی عصر (عج)، 52 قدس و تیپ های مستقل 35 امام حسن(ع) و مسلم به عقیل به عنوان احتیاط قرارگاه در نظر گرفته شدند.

طرح عملیات

مانور عملیات برای تصرف ارتفاع گرده رش به شرح زیر طراحی گردید:

- تصرف نیمه جنوبی ارتفاع 1418 (قله دوم) توسط لشكر 21.

- تصرف نیمه غربی ارتفاع 1426 (قله اول) توسط لشكر 11.

- تصرف نیمه شمالی ارتفاع 1418 (قله سوم) توسط لشكر 57.

- تصرف نیمه شرقی ارتفاع 1426 (قله اول) توسط تیپ 12.

- تصرف ارتفاعات 1317 و 1348 (قله چهارم) توسط لشكر 155 ویژه.

هم چنین ، در صورت فراهم شدن شرایط مشاعه، یگان های احتیاط برای تصرف ارتفاعویولان و دشت هرمدانوارد عمل می شدند.

ضمناً، نیروهای اتحاد میهنی كردستان عراق می بایست روی ارتفاع ویولان و شمال آن وارد عمل شود تا ضمن تجزیه توان دشمن، راه ورودی قرارگاه رمضان به داخل خاك عراق بیشتر تامین گردد.

شرح عملیات

نیروها با حركت از محورهای مختلف پس از 5 الی 8 ساعت راهپیمایی، در نزدیكی مواضع دشمن استقرار یافته و به انتظار فرمان آغاز عملیات نشستند. سرانجام عملیات در ساعت 01:16 بامداد 29/8/1366 با رمز مباركیا محمد بن عبدالله، ادركنی آغاز شد و یگان های عملیاتی به طور هماهنگ و هم زمان به مواضع دشمن یورش بردند و پس از یك ساعت موفق شدند قلل 1424، 1426 (قله اول)، 1418 (قله دوم) و 1391 (قله سوم) و قرارگاه تاكتیكی تیپ 39 را تصرف كنند. از ساعت 5 صبح، دشمن با بكارگیری عناصر باقیمانده از تیپ 39 پاتك كرده و توانست یكی از یگان های خودی را حدود 300 متر عقب براند.

با روشن شدن آسمان، پاتك دوم عراق نیز شروع شد كه با مقاومت قوای خودی سركوب گردید. پس از آن، هیچ تحرك موثر و مهمی از دشمن در طول روز اول مشاهده نشد.

در شب دوم، نیروهای خودی مجددا وارد عمل شده و سه قله دیگر گرده رش را تصرف كرده و در نهایت موفق شدند به طور كامل این ارتفاع را در اختیار بگیرند.

دشمن كه ارتفاع گرده رش را از دست داده بود، از روز سوم عملیات شروع به پاتك برای بازپس گیری این ارتفاع كرد كه هر یك از آن ها با مقاومت طرف مقابل خنثی شد.

از تاریخ 2/9/1366 نیروهای اتحاد میهنی كردستان عراق روی ارتفاع ویولان وارد عمل شد. این اقدام موجب شد دشمن توجه خود را به آن محور معطوف نماید و پس از دو روز درگیری آن ها را به عقب براند.

نتیجه عملیات

- تصرف ارتفاع گرده رش

- كشته و زخمی شدن حدود 300 تن از نیروهای دشمن

- به اسارت در آمدن 200 تن از نیروهای دشمن

خلاصه گزارش عملیات :

نام عمليات : نصر 8 (نفوذی – انهدامی)

زمان اجرا : 29/8/1366

رمز عملیات : يا رسول الله (ص)

مكان اجرا : قله گرده رش در غرب شهر ماووت عراق - محور شمالی جنگ

تلفات دشمن (کشته ، اسیر و زخمی) : 2200

ارگان هاي عمل كننده : رزمندگان سپاه پاسداران انقلاب اسلامی

اهداف عمليات : گسترش وضعیت جبهه خودی و قله مهم و کاربردی گرده رش و نفوذ به قلب دشمن

عملیات نصر 6

عمليات نصر 6 در تاريخ دهم مرداد 1366 با رمز مبارك يا اباعبداللَّه الحسين(ع)، به منظور پاسخگويي به شرارت‏هاي آمريكا در خليج فارس و همسويي با آمادگي مدافعان خليج فارس و با هدف انهدام نيروهاي دشمن و بيرون راندن بقاياي آنها از منطقه عملياتي ميمك، توسط رزمندگان نيروي زميني ارتش جمهوري اسلامي ايران اجرا شد.

نيروي زميني، در مرحله پاياني پاكسازي غرب كشور از وجود نيروهاي بعثي، با عبور از ميدان‏هاي مين، تله‏هاي انفجاري و...، ارتفاعات بسيار حساس ميمك رامورد تهاجم خود قرار داده و آن ارتفاعات را به تصرف خود درآوردند. در اين عمليات 2 فروند هواپيما، 17 دستگاه تانك و نفربر، 6 فروند هلي‏كوپتر و صدها دستگاه خودرو دشمن منهدم و 2500 نفر كشته و 120 نفر از قواي بعث به اسارت گرفته شدند. در اين ميان موقعيت رزمندگان اسلام، پس از دفع پاتك‏هاي دشمن كه چند روز به طول مي‏انجامد، با مقاومت تمام، حفظ و تثبيت مي‏شود و اين عمليات با دستاورد مطلوب خود، پاسخ مناسبي بر جنايت‏هاي استكبار و سرسپردگان آنها مي‏گردد.

خلاصه گزارش عملیات :

نام عمليات : نصر 6

زمان اجرا : 10/5/1366

رمز عملیات : يا اباعبدالله الحسین (ع)

مكان اجرا : منطقه عملیاتی بلندیهای میمک - محور میانی جنگ

تلفات دشمن (کشته ، اسیر و زخمی) : 2620

ارگان هاي عمل كننده : نیروهای ارتش جمهوری اسلامی

اهداف عمليات : انهدام و بیرون راندن نیروهای عراقی باقیمانده دشمن از منطقه عمومی میمک در محور میانی جبهه نبرد

عملیات نصر5

تسلط‌ بر شهر قلعه‌ ديزه‌ عراق

نيروي‌ زميني‌ سپاه‌ پاسداران‌ انقلاب‌ اسلامي‌ براي‌ تصرف‌ و تأمين‌ بخشي‌ از بلندي‌هاي‌ مشرف‌ به‌شهر و منطقه‌ «قلعه‌ ديزه» عراق‌ در جبهه‌ شمالي‌ (كردستان‌ ايران)، عمليات‌ «نصر۵» را طرح‌ريزي‌ نمود و در روز ۳ تير ماه‌ ۱۳۶۶ با رمز «يا زهرا سلام‌ الله‌ عليها» در منطقه‌اي‌ به‌ وسعت‌ ۲۰ كيلومتر مربع‌ به‌ اجرا گذاشت.

در اين‌ حمله‌ محدود و كوتاه‌ مدت، علاوه‌ بر آزادسازي‌ بلندي‌هاي‌ مهم‌ منطقه‌ و دشت‌ «بوجار» و شماري‌ از روستاهاي‌ مرزي‌ هر دو كشور، بيش‌ از ۱۱۰۰ نفر از قواي‌ دشمن‌ كشته‌ ، زخمي‌ و اسير شدند. تا زمان‌ اين‌ عمليات‌ بيشتر حمله‌ها از سمت‌ جبهه‌ شمالي‌ و مياني‌ در فصل‌ تابستان‌ انجام‌ مي‌شد و بر عكس‌ بيشتر عمليات‌هاي جبهه‌ جنوبي‌ در فصل‌ زمستان‌ صورت‌ مي‌گرفت، اما پس‌ از عمليات‌ نصر ۵ عمليات‌ سخت‌ و خطرناكي‌ چون‌ «بيت‌المقدس‌ ۲» در فصل‌ زمستان‌ و اوج‌ سرماي‌ مناطق‌ كوهستاني‌ و «بيت‌المقدس‌ ۷» در گرماي‌ طاقت‌فرساي‌ خوزستان‌ به‌ اجرا درآمد و نتيجه‌ مثبت‌ داد. اين‌ موفقيت‌ نشانه‌ انعطاف‌ و پشت‌كار نيروهاي‌ ايراني‌ در انجام‌ هر نوع‌ عمليات، در هر منطقه‌ بود. همچنين‌ در جريان‌ عمليات‌ نصر ۵، تعدادي‌ سلاح‌ سبك‌ و نيمه‌ سنگين‌ به‌ غنيمت‌ نيروهاي‌ خودي‌ درآمد.

خلاصه گزارش عملیات :

نام‌ عمليات: نصر ۵

زمان‌ اجرا : 3/4/1366

تلفات‌ دشمن‌ : ۱۱۰۰(كشته، زخمي‌ و اسير)

رمز عمليات: يا زهرا(سلام‌ الله‌ عليها)

مكان‌ اجرا: منطقه‌ عمومي‌ قلعه‌ ديزه‌ كردستان‌ عراق‌ - محور شمالي‌ جنگ‌

ارگان‌هاي‌ عمل‌كننده: نيروي‌ زميني‌ سپاه‌ پاسداران‌ انقلاب‌ اسلامي‌

اهداف‌ عمليات: تصرف‌ و تأمين‌ بخشي‌ از بلندي‌هاي‌ مشرف به‌ شهر و منطقه‌ قلعه‌ ديزه‌ عراق‌

عملیات نصر4

تصرف‌ شهر ماووت‌ عراق‌

در طرح‌ جديد فرماندهان‌ قواي‌ ايراني، برخي‌ ارتفاعات‌ از جمله‌ «ژاژيله»، «اسپيدار»، «گلان» و چند ارتفاع‌ مهم‌ ديگر در منطقه‌ عمومي‌ «ماووت» آزاد شد، اما توقف‌ عمليات‌ و تلاش‌هاي‌ دشمن‌ به‌ منظور باز پس‌ گيري‌ مناطق‌ فتح‌ شده‌ ديگر، باعث‌ گرديد تا عمليات‌ «نصر۴» براي‌ تكميل‌ پيروزي‌هاي‌ عمليات‌ كربلاي‌ ۱۰ طراحي‌ گردد. اين‌ اميد وجود داشت‌ كه‌ موفقيت‌ حاصله‌ از اين‌ عمليات‌ مقدمات‌ تصرف‌ ارتفاع‌ بلند «گرده‌رش» واقع‌ در غرب‌ رودخانه‌ «چولان» را فراهم‌ سازد تا بعد از آن، ايران‌ بتواند به‌ فتح‌ شهر ماووت‌ بينديشد.

شهر ماووت‌ به‌ لحاظ‌ موقعيت‌ و قدمت‌ از اهميت‌ ويژه‌اي‌ برخوردار است. انجام‌ عمليات‌ كربلاي‌ ۱۰ و درك‌ دشمن‌ از اهميت‌ اين‌ منطقه‌ و شهر ماووت‌ و افزايش‌ حضور دشمن‌ در ارتفاعات‌ مشرف‌ بر آن، اين‌ شهر را براي‌ ايران‌ به‌ يك‌ شهر نظامي‌ تبديل‌ كرده‌ بود. حركت‌ رزمندگان‌ اسلام‌ از تاريخ ۳۰ خرداد ماه ۱۳۶۶ به‌ سمت‌ هدفهاي‌ تعيين‌ شده‌ كه‌ يال‌ غربي‌ گلان‌ بزرگ‌ و ارتفاع‌ ژاژيله‌ و چند ارتفاع‌ ديگر شامل‌ آن‌ بود، آغاز شد. روز ۳۱ خرداد ماه۱۳۶۶ گردان‌ها به‌ طور هماهنگ‌ «عمليات‌ نصر۴» را با رمز «يا امام‌ جعفر صادق(ع)»شروع‌ كردند.

وسعت‌ منطقه‌ عملياتي‌ به ۵۰ كيلومتر مربع‌ مي‌رسيد. در اين‌ هجوم‌ شهر ماووت‌ و چند ارتفاع‌ مهم‌ به‌ دست‌ رزمندگان‌ اسلام‌ افتاد. اين‌ عمليات‌ دو هفته‌ ادامه‌ يافت‌ و طي‌ آن‌ ده‌ها قبضه‌ انواع‌ آتشبار، تعداد زيادي‌ خودروي‌ نظامي، ده‌ها دستگاه‌ تانك‌ و نفربر و مقدار زيادي‌ مهمات‌ و سلاح‌ سبك‌ و نيمه‌ سنگين‌ دشمن‌ منهدم‌ و ۷ تيپ‌ عراق‌ در نبرد با نيروهاي‌ ايران‌ آسيب‌ ديد. تعداد كشته‌ و زخمي‌ها و اسراي‌ دشمن‌ به‌ ۶۰۶۰ تن‌ رسيد. همچنين‌ در اين‌ عمليات‌ چندين‌ دستگاه‌ تانك‌ و نفربر و چندين‌ قبضه‌ انواع‌ سلاح‌ سبك‌ و سنگين‌ همراه‌ مهمات‌ به‌ دست‌ رزمندگان‌ اسلام‌ افتاد و تمامي‌ اهداف‌ مورد نظر تأمين‌ شد.

خلاصه گزارش عملیات :

نام‌ عمليات: نصر۴

زمان‌ اجرا: 31/3/1366

مدت‌ اجرا: ۱۴ روز

تلفات‌ دشمن‌: ۶۰۶۰ (كشته، زخمي‌ و اسير)

رمز عمليات: يا امام‌ جعفر صادق (ع)

مكان‌ اجرا: منطقه‌ عمومي‌ ماووت‌ عراق‌ - محور شمالي‌ جنگ‌

ارگان‌هاي‌ عمل‌كننده: سپاه‌ پاسداران‌ انقلاب‌ اسلامي‌

اهداف‌عمليات: تصرف‌ شهرنظامي‌ ماووت‌ عراق‌ وتكميل‌اهداف‌ عمليات‌كربلاي ۱۰

عملیات نصر 2

طرح‌ و اجراي‌ عمليات‌ «نصر2» بر خلاف‌ عمليات‌ نصر- 1 كه‌ به‌ دست‌ نيروي‌ زميني‌ سپاه‌ به‌ اجرا درآمده‌ بود- توسط‌ نيروي‌ زميني‌ ارتش‌ به‌ انجام‌ رسيد.

هدف‌ عمليات‌ نصر2 آزادسازي‌ بلندي‌هاي‌ مشرف‌ بر خطوط‌ مواصلاتي‌ دشمن‌ در جبهه‌ «ميمك» واقع‌ در منطقه‌ مياني‌ جنگ‌ بود. به‌ همين‌ منظور تك‌ نيروهاي‌ ارتش‌ با رمز «يا حسين‌ مظلوم» در روز13 خرداد ماه ‌1366 در محور كوهستاني‌ ميمك‌ آغاز شد.

طي‌ اين‌ يورش‌ بلندي‌هاي‌404 ،400 ،396 و منطقه‌ «خزر» و «هلاله» به‌ تصرف‌ رزمندگان‌ ارتش‌ جمهوري‌ اسلامي‌ ايران‌ درآمد و4 گردان‌ كماندويي، توپخانه‌ و پياده‌ و يك‌ گروهان‌ تانك‌ دشمن‌ آسيب‌ ديد و مقداري‌ سلاح‌ و مهمات‌ از دشمن‌ به‌ غنيمت‌ گرفته‌ شد.

همچنين‌ در اين‌ عمليات‌ محدود و كوتاه‌ مدت،800 تن‌ از نيروهاي‌ عراقي‌ كشته‌ و زخمي‌ و ده‌ها تن‌ ديگر نيز اسير شدند.

در اين‌ عمليات‌ شهيد تقي‌ رضوي‌ معاونت‌ مهندسي‌ قرارگاه‌ خاتم‌الانبيأ به‌ شهادت‌ رسيد.

خلاصه گزارش عملیات :

نام‌ عمليات: نصر 2 (محدود)

زمان‌ اجرا : 13/3/1366

تلفات‌ دشمن‌ (كشته، زخمي‌ و اسير): 800

رمز عمليات: يا حسين‌ مظلوم

مكان‌ اجرا: جبهه‌ ميمك‌ - بلندي‌هاي‌ جبهه‌ مياني‌ جنگ‌

ارگان‌هاي‌ عمل‌كننده: نيروي‌ زميني‌ ارتش‌ جمهوري‌ اسلامي‌

اهداف‌ عمليات: تصرف‌ مناطق‌ اشغال‌ شده‌ و سركوب‌ دشمن‌

عملیات نصر 3

نفوذ به‌ قلب‌ دشمن‌ از جبهه‌ جنوبي‌

اين‌ عمليات‌ محدود و نفوذي‌ را، نيروي‌ زميني‌ ارتش‌ جمهوري‌ اسلامي‌ همانند عمليات‌ نصر2 ، به‌ اجرا درآورد. هدف‌ از انجام‌ عمليات‌ «نصر3 » انهدام‌ توان‌ رزمي‌ دشمن‌ در منطقه‌ «زبيدات» در جنوب‌ محور عملياتي‌ دهلران‌ بود. نيروي‌ زميني‌ ارتش‌ در روز27 خردادماه‌1366 از محور مذكور به‌ درون‌ خاك‌ عراق‌ پيشروي‌ كرده‌ و ضمن‌ منهدم‌ نمودن‌20 دستگاه‌ تانك‌ و نفربر زرهي، چندين‌ انبار مهمات‌ و شماري‌ خودرو نظامي‌ دشمن، به‌7 گردان‌ رزمي‌ ارتش‌ عراق‌ آسيب‌ رساندند و با كشته‌ و زخمي‌ و اسير نمودن‌1060 تن‌ از نيروهاي‌ بعثي‌ و غنيمت‌ گرفتن‌ چندين‌ عراده‌ توپ‌ و ادوات‌ جنگي‌ و شماري‌ خودرو و ده‌ها قبضه‌ سلاح‌ سبك‌ از دشمن، به‌ خاك‌ ايران‌ و خطوط‌ جبهه‌ خودي‌ بازگشتند.

خلاصه گزارش عملیات :

نام‌ عمليات: نصر3

زمان‌ اجرا: 27/3/1366

تلفات‌ دشمن‌ (كشته، زخمي‌ و اسير) :1060

مكان‌ اجرا: منطقه‌ عملياتي‌ زبيدات‌ در جنوب‌ دهلران‌ - جبهه‌ مياني‌ نبرد

ارگان‌هاي‌ عمل‌كننده: نيروي‌ زميني‌ ارتش‌ جمهوري‌ اسلامي‌

اهداف‌ عمليات: انهدام‌ توان‌ رزمي‌ دشمن‌

عملیات ظفر 7 (نامنظم)

گامی دیگر تا شروع عملیات بزرگ والفجر 10

نیروهای قرارگاه رمضان سپاه پاسداران انقلاب اسلامی با همکاری معرضان کرد عراقی در روز 23 اسفندماه 1366 ، عملیاتی را با نام ظفر 7 با رمز یا محمد رسول الله (ص) در منطقه شرق استان «سلیمانیه» مرکز کردستان عراق – عقبه شمالی جبهه دشمن – به انجام رساندند . این یورش که در منطقه ای به گستردگی 40 کیلومتر مربع صورت گرفت ، با هدف آزادسازی بلندی های منطقه شهر «خرمال» و انهدام نیروی دشمن پیگیری شد . در این عملیات 14 بلندی مهم منطقه و 7 روستا در حد فاصل نوار مرزی و شهر خرمال آزاد و به همراه آن 15 دستگاه تانک و نفربر زرهی ، 20 دستگاه خودرو ، ده ها قبضه خمپاره اندازه و شماری سلاح سبک و نیمه سنگین دشمن منهدم و یگانهای تیپ 424 و 432 و گردان مستقل 24 حفاظت ارتش عراق متلاشی شد . عراق در این حمله 550 تن کشته ، زخمی و اسیر بر جای گذاشت . همچنین 10 دستگاه تانک ، 23 دستگاه خودرو نظامی ، صدها قبضه آر پی جی 7 شماری قبضه های خمپاره انداز دشمن به غنیمت رزمندگان اسلام درآمد .

خلاصه گزارش عملیات :

نام عمليات : ظفر 7 - نامنظم

زمان اجرا : 23/12/1366

رمز عملیات : یا محمد رسول الله (ص)

مكان اجرا : شرق استان سلیمانیه عراق – عقبه جبهه شمالی دشمن

تلفات دشمن : 550 (کشته ، زخمی و اسیر)

ارگان هاي عمل كننده : نیروهای عملیاتی قرارگاه برون مرزی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی با همکاری معارضان کرد عراقی

اهداف عمليات : آزادسازی بلندیهای منطقه عمومی خرمال و انهدام نیروهای دشمن

عملیات فتح 7

انهدام تاسیسات نظامی و اقتصادی یکی از مهمترین مراکز پشتیبانی و عقبه جبهه شمالی دشمن

تداوم عملیاتهای نامنظم در عمق جبهه دشمن و همکاری مستمر با معارضان عراقی ، که بیشتر آنها از گروه طالبانی (یعنی اتحادیه میهنی کردستان عراق) بودند ضربات سنگینی بر پیکر تشکیلات و سازمان نظامی دشمن وارد می آورد . یکی از مهمترین و کاری ترین حمله ها از این دست ، عملیات فتح 7 بود که طی آن نیروهای خودی تحت امر قرارگاه برون مرزی رمضان با رمز یافاطمه الزهرا(س) و یگانهایی از معارضین کرد عراق با هدف انهدام تاسیسات نظامی و اقتصادی دشمن در منطقه «حلبچه» ، «شانه دری» ، «سیدصادق» و «اربت» در روز 7 تیرماه 1366 وارد عمل شدند .

نیروها با انهدام ساختمان مرکزی رازیت محور «چناق چیان» و دکل مخابراتی و پست برق ، شهر سیدصادق عراق را به مدت چند ساعت تحت کنترل خود گرفتند و در همین فاصله به تخریب ساختمانهای دولتی پرداختند . همچنین طی این حمله به پادگانهای شهرهای سیدصادق و حلبچه و یگان ضدشورش این شهر خسارت سنگینی وارد آمد و 6 پایگاه حفاظتی اطراف سیدصادق نیز منهدم شد .

نیروهای عمل کننده در این عملیات با یورش به پادگان «کانی پانکه» و مقر تاکتیکی 257 و انهدام مرکز موتوری لشکر 27 عراق توانستند تعداد 1545 نفر از نیروهای دشمن را کشته ، زخمی و یا اسیر نمایند . در جریان این یورش ها تعداد 50 دستگاه خودروی نظامی دشمن به آتش کشیده شد .

خلاصه گزارش عملیات :

نام عمليات : فتح 7 – برون مرزی

زمان اجرا : 7/4/1366

رمز عملیات : یافاطمه الزهرا (س)

مكان اجرا : منطقه حلبچه و سیدصادق کردستان عراق – عقبه محور شمالی جبهه دشمن

تلفات دشمن : 1545 (کشته ، زخمی و اسیر)

ارگان هاي عمل كننده : نیروهای عملیاتی قرارگاه برون مرزی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی با همکاری معارضان کرد عراقی

اهداف عمليات : انهدام عقبه ستادی و لشکری دشمن در منطقه حلبچه و سیدصادق کردستان عراق

عمليات‌ ظفر 4 (نامنظم)

قرارگاه‌ عملياتي‌ و برون‌ مرزي‌ «رمضان» نيروي‌ زميني‌ سپاه‌ پاسداران‌ انقلاب‌ اسلامي‌ با همكاري‌ معارضان‌ كرد عراقي، در روز 28 آبان‌ ماه ‌1366 عمليات‌ نامنظم‌ «ظفر4» را در استان‌ «دهوك» كردستان‌ عراق‌ ترتيب‌ داد.

در اين‌ عمليات‌ كه‌ در شمار سلسله‌ عمليات‌هاي‌ نامنظم‌ ظفر و در عمق‌ منتهي‌ اليه‌ جبهه‌ شمالي‌ دشمن‌ و با هدف‌ انهدام‌ تأسيسات‌ نظامي‌- اقتصادي‌ عراق‌ صورت‌ گرفت، نيروهاي‌ خودي‌ با رمز «يا رسول‌ الله(ص)» به‌ مقر لشكر119 پياده‌ ارتش‌ عراق‌ مستقر در شهر دهوك‌ حمله‌ برده‌ و ضمن‌ انهدام‌ آن، به‌ تخريب‌ تأسيسات‌ انتقال‌ برق‌ سد اين‌ شهر به‌ ميزان‌60 درصد و مركز پست‌ و تلگراف، پمپ‌ بنزين، مقر پليس‌ و مخابرات‌ به‌ ميزان‌40 درصد پرداختند.

همچنين‌ نيروهاي‌ عمل‌ كننده‌ توانستند بامسدود كردن‌ موقت‌ راه‌ ترانزيتي‌ عراق‌- تركيه،10 پايگاه‌ حفاظتي‌ اين‌ مسير را منهدم‌ ساخته‌ و400 كشته‌ و زخمي‌ از دشمن‌ بر جاي‌ گذارند.

خلاصه گزارش عملیات :

نام‌ عمليات: ظفر 4 (نامنظم)

زمان‌ اجرا: 28/8/1366

تلفات‌ دشمن‌ (كشته‌ و زخمي):400

رمز عمليات: يا رسول‌ الله (ص)

مكان‌ اجرا: استان‌ دهوك‌ عراق، ‌250 كيلومتري‌ محور شمالي‌ جبهه‌ دشمن‌

ارگان‌هاي‌ عمل‌كننده: رزمندگان‌ سپاه‌ پاسداران‌ انقلاب‌ اسلامي‌ در قرارگاه‌ برون‌ مرزي‌ رمضان‌ و معارضان‌ كرد عراق‌

اهداف‌ عمليات: انهدام‌ تأسيسات‌ نظامي‌ - اقتصادي‌ و تأسيسات‌ سد شهر كركوك‌

عملیات عاشورا

در قرارداد 1975 الجزایر، خط الراس ارتفاعات میمک به عنوان مرز ایران و عراق تعیین گردید. سپس کمیته های مشترک دو کشور برای تهیه اسناد لازم و میله گذاری مرز به گفتگو پرداختند. این گفتگوها که به کندی انجام می شد، تا آستانه وقوع انقلاب اسلامی به نتیجه تعیین کننده ای نرسید. در این میان، رژیم عراق که به تعیین قطعی مرزها تمایلی نشان نمی داد، با پیروزی انقلاب اسلامی زمینه را بر ملغی کردن قرارداد مذکور فراهم دید و در تاریخ 19/6/1359 به میمک حمله کرد و در تاریخ 21/6/1359 آن را اشغال کرد.

چهار ماه بعد (19/10/1359)، طی عملیات ضربت ذوالفقار، اگر چه دشمن از قلل میمک عقب رانده شد، لیکن شمال و غرب این منطقه همچنان تحت اشغال او بود. این وضعیت ادامه داشت تا این که عملیات عاشورا به منظور آزادسازی ارتفاعات شمال میمک و نیز دامنه غربی آن طراحی و به اجرا درآمد.

اهداف عملیات

انهدام بخشی از قوای دشمن.

تحمیل پدافند در دشت به دشمن.

ایجاد تسهیلات در رفت و آمد از جنوب به غرب و بالعکس و نیز ارتباط و اتصال جبهه های جناحین میمک.

آزاد سازی قسمتی از اراضی اشغالی.

تامین منطقه میمک با تسخیر و تصرف ارتفاعات مهم منطقه، همچون: گرگنی، فصیل و فرورفتگی میمک.

موقعیت منطقه

سراسر منطقه عملیاتی پوشیده از شیارها و پستی و بلندی های بسیاری است که پراکندگی آنها شکل پیچیده ای به منطقه می دهد. نوع زمین منطقه از خاک رس و در بعضی نقاط همراه با شن می باشد که حرکت خودروها را دچار مشکل می کند.

حد فاصل تنگه های بینا و بیجار که عملیات در آن متمرکز گردیده بود، ارتفاعات نسبتا بلندی قرار دارد که مرتفع ترین آنها کوه میمک است. به هر میزان که از ارتفاعات به طرف خاک عراق پیشروی شود، به تدریج زمین پست تر گردیده و تقریبا مسطح می شود.

ارتفاعات مهم این منطقه عبارتند از: کانی سخت، زالوآب، شورشیرن، شینو، میمک، فصیل، گرگنی، تلخاب، گلم زرد، قلالم و کانی شیخ.

استعداد دشمن

تیپ های 403، 503 و 604 پیاده.

تیپ 4 پیاده کوهستانی.

تیپ 46 مکانیزه.

تیپ 12 زرهی.

یک گردان از گارد ریاست جمهوری.

یک گردان کماندویی.

یک گردان جیش الشعبی.

سازمان رزم خودی

فرماندهی و هدایت عملیات بر عهده قرارگاه سلمان بود و نیروهای عمل کننده متناسب با وظایف و اهداف مورد نظر به چهار قسمت به شرح زیر تقسیم شدند:

قرارگاه سلمان

فجر 1

سپاه : تیپ مستقل 21 امام رضا (ع) با 4 گروهان تانک از تیپ زرهی 28 صفر.

ارتش : تیپ 1 لشکر 81 زرهی با 2 گردان.

فجر 2

سپاه : تیپ مستقل انصار الحسین (ع).

در احتیاط کل عملیات بودند و تا پایان عملیات وارد عمل نشدند.

فجر 3

سپاه : لشکر 5 نصر با 4 گردان + 1 گروهان تانک از تیپ زرهی 28 صفر.

ارتش : گردان ِ 211 تانک از لشکر 84 پیاده.

فجر 4

سپاه : تیپ مستقل 29 نبی اکرم (ص).

ارتش :یک گروهان از گردان 211 تانک.

توپخانه : 3 گردان از ارتش و 2 گردان از سپاه.

طرح عملیات

پس از انجام شناسایی های لازم، عملیات از سه محور زیر طراحی گردید:

محور اول: ارتفاعات فصیل، 350 و بانی- تلخاب، که در مأموریت فجر 1 بود.

محور دوم : ارتفاعات فصیل و یال میمک، که در مأموریت فجر 3 بود.

محور سوم : فرورفتگی میمک، که در مأموریت فجر 4 بود.

شرح عملیات

از غروب روز 25/7/1363، نیروها به طرف اهداف خود حرکت کردند. درگیری با دشمن با رمز یا اباعبدالله الحسین (ع) حدود ساعت 01:30 بامداد در محور میانی (فصیل) آغاز شد و رزمندگان پس از چندین ساعت نبرد موفق شدند در ساعت حدود 9 صبح ارتفاعات فصیل را تصرف و سپس پاکسازی کنند. در این میان، تلاش برای تصرف یال میمک (348) به نتیجه نرسید.

در محور جنوبی (فرورفتگی میمک) که درگیری در ساعت 02:45 آغاز شد، اگر چه نیروها توانستند به برخی از اهداف خود دست یابند، لیکن در حالی که فاقد سنگرهای دفاعی بوده و از امکانات پشتیبانی نیز بی بهره بودند، با پاتک زرهی دشمن مجبور شدند عقب نشینی کنند.

در محور شمالی (گرگنی)، نیروها که اغلب اوقات خود را به خنثی سازی میادین مین و بازکردن معبر اختصاص داده بودند، سرانجام پس از مدتی درگیری با دشمن توانستند ارتفاع گرگنی را تصرف کنند.

در این میان دشمن با جمع آوری و سازماندهی نیروهایش از صبح روز دوم پاتک های سنگین خود را که به آتش شدید توپخانه و حملات هوایی همراه بود، آغاز کرد و هر بار با مقاومت نیروهای خودی مواجه شد و ضمن تحمل تلفات و ضایعات مجبور می شد عقب نشینی کند.

نهایتا، پس از چند روز درگیری بین طرفین، مواضع متصرفه تأمین گردید.

نتایج عملیات

بازپس گیری بیش از 50 کیلومتر مربع از مناطق اشغالی.

تصرف بخش مهمی از ارتفاعات منطقه (فصیل – گرگنی).

در معرض تهدید قرار گرفتن جاده بدره – مندلی.

آزاد شدن جاده مرزی خودی.

کشته و زخمی شدن حدود 1500 نفر از نیروهای دشمن.

به اسارت درآمدن 190 نفر.

انهدام چندین دستگاه تانک و خودرو نظامی.

به غنیمت درآمدن 4 تانک، 7 خودرو، 6 قبضه تفنگ 106 میلیمتری، 29 قبضه خمپاره انداز و تعداد زیادی سلاح سبک و مهمات.

خلاصه گزارش عملیات :

نام‌ عملیات: عاشورا (میمک)

زمان‌ اجرا :25/7/1363

مدت اجرا : 5 روز

رمز عملیات: یا اباعبدالله الحسین(ع)

مکان‌ اجرا:منطقه عمومی میمک – جبهه میانی جنگ

ارگان‌های‌ عمل‌ کننده: رزمندگان سپاه‌ پاسداران‌ انقلاب‌ اسلامی‌ با همکاری ارتش جمهوری اسلامی

اهداف‌ عملیات: آزادسازی میمک و بخش عمده ای از بلندی های فصیل و گرگنی