سؤال: آیا راه حل اتحاد مذهبى عدول شیعه از عقاید خویش است؟
جواب: راه نجات مسلمانان از پراکندگى، این کار بر عدول شیعه از مذهبش و گرویدن به مذهب جمهور متوقف نیست، بر عدول اهل سنت از مذهبشان نیز متوقف نیست، و مکلف ساختن شیعه نیز به دست برداشتن از مذهب خویش، تکلیفى است بدون ترجیح، بلکه مرجوح و بى دلیل است; بلکه تکلیف به چیزى است که مقدور نیست،
بلى، اتفاق و اتحاد مسلمانان از این طریق صورت مى گیرد که برادران اهل سنت مذهب اهل بیت(علیهم السلام) را آزاد اعلام کنند و آن را همچون یکى از مذاهب خود بدانند [ که هر مسلمانى بتواند طبق آن عمل نماید] آن چنان که نظر پیروان هر کدام از مذاهب شافعى، حنفى، مالکى و حنبلى نسبت به شیعه آل محمّد(صلى الله علیه وآله) همچون نظرشان نسبت به پیروان مذهب دیگر باشد. از این راه است که پراکندگى مسلمین به اجتماع تبدیل مى شود و پیوند اجتماعى شان محکم و منظم خواهد شد.
[ این نکته نیز پوشیده نیست که:] اختلاف بین مذاهب چهارگانه اهل سنت کمتر از اختلاف بین آنها و بین مذهب شیعه نیست. شاهد گویاى این سخن هزاران کتاب است که در اصول و فروع مذهب این دو گروه تألیف شده است.
پس چرا شایعه پردازانِ اهل سنت، در میان مسلمانان، شایع مى کنند که شیعه مخالف اهل سنت است، اما شایع نمى کنند که اهل سنت مخالف شیعه اند؟
و چرا شایع نمى کنند که گروهى از اهل تسنن مخالف گروه دیگرند؟
اگر جایز است که چهار مذهب باشد، چرا پنج تاى آن جایز نیست؟
چطور ممکن است که وجود چهار مذهب با اجتماع و اتحاد مسلمانان موافق باشد، اما همین که به پنج رسید، اجتماع از هم پراکنده مى شود و مسلمانان هر کدام به راهى مى روند [ و موجب از هم گسیختگى آنها خواهد شد]؟
چه شد که برادران اهل سنت تابعان مذهب اهل بیت(علیهم السلام) را سبب قطع پیوند اجتماعى و پراکنده شدن مى دانند، اما پیروان دیگر مذاهب را، هر چند از نظر مذهب، مشرب و خواسته ها متعدد و مختلف باشند، باعث اجتماع دل ها و اتحاد عزم ها مى پندارند؟.(1)
در مذهب تسنن فرقههاي مختلفي به وجود آمدند که مهمترين آنها مذاهب اربعه اهل سنت ميباشند. [1] .
مجتهدين و امامان فقه در مذهب سنت زياد بودند، دولت عباسي جهت سهولت کار در امر قضا فقط چهار مجتهد را به رسميت شناخت و فتواي آنان را معتبر و محترم شمرد، بدين ترتيب مذهب آنان مذهب رسمي اهل سنت گرديد. [2] .
سنيها بر خلاف شيعيان بدون آنکه حق خلافت را از خلفاي سه گانه قبل از مولا علي سلب کنند، مولا را مردي صاحب فضيلت و از نظر علم و تقوي بر ديگر اصحاب برتر ميدانند. منتهي با همه فضائل و مناقب مولا علي، ايشان را وصي و جانشين رسول خدا نميدانند بلکه حضرت را فقط از خلفاي راشدين ميشمارند.
مذاهب اربعه اهل سنت عبارتند از:
1. امام ابوحنيفه (80 تا 150 هجري): امام ابوحنيفه که نعمان بن ثابت بن زوطي بن ماه نام داشت در زمان منصور دومين خليفه عباسي به زندان افتاد. قبر او در بغداد و زيارتگاه اهل سنت است. [3] .
مذهب حنفي توسط دو تن از ياران ابوحنيفه به نام محمد بن حسن شيباني و ابويوسف قاضي رواج يافت.
يک سوم مسلمانان جهان حنفي مذهب هستند. امام ابوحنيفه فقيهي ايراني الاصل بود.
2. امام مالک (95 تا 179 هجري): امام مالک که مالک ابن انس اصبحي نام داشت فقيهي عربي الاصل بود. وي در مدينه متولد گرديد. [4] مذهب مالکي در مدينه پيدا شد و بعد در مراکش و مصر و سودان و کويت رواج يافت.
3. امام شافعي (150 تا 204 هجري): امام شافعي که محمد بن ادريس شافعي نام داشت فقيهي عربي و قريشي الاصل بود که در غزه متولد گرديد و در مصر درگذشت. [5] .
امام شافعي به مولا علي بيشتر از ساير ائمه سنت ارادت داشت و به آن حضرت عشق ميورزيد. [6] امام شافعي مولا علي را بر حق و معاويه را باطل خوانده است.
مذهب شافعي در عبادات به مذهب شيعه بسيار نزديک است. [7] .
مذهب شافعي در ايران و اردن و سوريه و عراق و يمن و هند رواج دارد.
4. امام احمد حنبل (164 تا 241 هجري): امام احمد حنبل که ابوعبدالله حنبل نام داشت در بغداد متولد گرديد و در همانجا درگذشت. احمد بن حنبل از شاگردان امام شافعي بود. [8] رواج مذهب حنبلي از سه مذهب ديگر سنت کمتر است. اين مذهب توسط دو تن از مجتهدين اسلام به نام ابن تيميه و ابن قيم رواج يافت و بعد در قرن 12 هجري محمد بن عبدالوهاب تجديد نظري در آن نموده و عقيده ديني خود را بر مذهب حنبلي استوار ساخت و مذهب جديد وهابي را به وجود آورد که اکنون در عربستان رواج دارد. [9] .
پی نوشت ها:
[1] سنيها ميگويند: عدل هم مانند ساير صفات ثبوتيه خداوند است و علت ندارد که آن را بالاخص رکني از ارکان اصول دين قرار دهند. همچنين معترف به امامت مولا علي نبوده و امامت را در خاندان وي موروثي نميدانند.
[2] تاريخ شيعه و فرقههاي اسلام، مشکور / 100.
[3] تاريخ شيعه و فرقههاي اسلام، مشکور / 76.
[4] ايضا / 102.
[5] ايضا / 103.
[6] تاريخ شيعه و فرقههاي اسلام، دکتر مشکور / 103.
[7] ايضا / 104.
[8] ايضا / 104.
[9] ايضا، 104.
1- سید عبدالحسین شرف الدین موسوى، المراجعات، ص 47.
بیشترین خصومت اهل سنت با کدام مذهب است؟
الف :شافعى، ب: حنفى، ج :مالکى ،د:شیعه
