مي‌گويند از دست دادن فرزند، براي مادر يكي از دردناك‌ترين اتفاق‌ها در زندگي است، حتي اگر اين فرزند، جنين چند هفته‌اي باشد نيز باز هم از دست دادنش براي مادر سخت است.
از آن گذشته، تصور تكرار سقط جنين در بارداري‌هاي بعدي، اضطرابي مضاعف براي يك خانم به همراه مي‌آورد. بر اين اساس برخي پزشكان توصيه مي‌كنند كه بارداري مجدد پس از سقط ، شش ماه تا يك سال به تعويق بيفتد، اما براساس نظري علمي‌تر كه اگر سقط در سه ماهه اوليه بارداري رخ داده باشد و مادر با بيماري متابوليكي يا مشكل خاصي نيز روبه‌رو نباشد، بارداري بعدي با احتمال موفقيت بسيار زياد، يعني نزديك به 80 درصد مي‌تواند حتي زودتر از شش ماه اتفاق بيفتد.
خانم‌هايي كه دچار نارسايي يا اختلال در ساختمان رحم مي‌شوند، طي بارداري مجدد پس از سقط، نياز به استراحت كامل دارند تا مراحل درماني‌شان انجام شود، در غير اين صورت، استراحت مطلق مي‌تواند عوارض بسيار خطرناكي چون لخته شدن خون در پاهاي باردار، بروز ديابت و فشار خون ناشي از كم‌تحركي را به همراه آورد.
آمارها نشان مي‌دهد در حدود 15 درصد حاملگي‌هاي تشخيص داده شده، به سقط جنين ختم مي‌شود.
بر اين اساس، بيش از 80 درصد از سقط جنين‌ها در سه ماهه اول بارداري رخ مي‌دهد و درصد كمي بعد از هفته بيستم بارداري رخ مي‌دهد. بيشتر جنين‌هاي سقط شده نيز پسر هستند.
اصلي‌ترين نشانه سقط جنين، خونريزي است، همچنين گرفتگي عضله يا پيچ زدن دل، دردهاي شكمي، تب، ضعف، استفراغ و كمردرد مي‌تواند از نشانه‌هاي ديگر سقط جنين تلقي شود.
اكثريت سقط جنين ها در اوايل بارداري، يعني سه ماهه اول اتفاق مي‌افتد
دلايل سقط جنين
شايع‌ترين علت سقط، مشكلات جنين است كه مشكل وراثتي و ژنتيكي است، اما وقتي پدر و مادر اين جنين‌ها از نظر ژنتيكي بررسي مي‌شوند، فقط درصد كمي از آنها مشكل دارند و اين به معناي آن است كه اختلال ژنتيكي جنين يك مساله اتفاقي بوده و امكان تكرار اين مساله در حاملگي بعدي بسيار كم است.
از علل ديگر سقط سن پدر و مادر است و در اين بين، سن مادر اهميت بيشتري دارد. هر چه سن پدر و مادر بيشتر شود، احتمال سقط جنين نيز افزايش مي‌يابد. خطر سقط جنين در مادر 20 ساله 12 درصد و در مادر بالاي 40 سال تا 40 درصد افزايش مي‌يابد.
اغلب سقط جنين‌هايي كه در سه ماهه اول بارداري رخ مي‌دهد، به دليل غيرطبيعي بودن كروموزوم‌هاي جنين است.
از دلايل ديگر سقط جنين، اختلال در سير تكاملي جفت است.
از عوامل موثر ديگر در سقط، عفونت‌هاست، اگرچه در مورد اثر عفونت‌ها نظر قطعي وجود ندارد و حتي در مورد اثر بيماري‌هايي چون سرطان و سل بر سقط جنين نيز نمي‌توان نظر قطعي داد.
از علل ديگر بيماري‌هايي مثل كم‌كاري تيروئيد است، بخصوص در مناطقي كه كمبود يد در غذا وجود دارد.
همين طور بيماري ديابت به خصوص در موارد شديد مي‌تواند موجب سقط شود.
بيماري سلياك نيز از بيماري‌هايي است كه موجب نازايي و سقط مي‌شود.
بر خلاف تصور عموم، كمبودهاي غذايي و حتي تهوع و استفراغ‌هاي شديد بارداري موجب سقط نمي‌شوند، اما مصرف سيگار و الكل و همين طور مصرف بيش از 5 فنجان قهوه در روز احتمال سقط را بالا مي‌برد.
آلاينده‌هاي محيطي يعني قرار گرفتن در معرض مقدار زيادي اشعه يا مواد سمي در محل كار، مشكلات هورموني، اختلالات تيروئيدي و ديابت در بروز سقط جنين موثرند
اشعه ايكس كه در راديولوژي‌ها استفاده مي‌شود در مقادير زياد منجر به سقط و آسيب به جنين مي‌شود، اما در مقادير بسيار كمي كه براي كارهاي تشخيصي انجام مي‌شود موجب سقط نمي‌شود.
برخي سموم محيطي نيز موجب سقط مي‌شوند، از جمله گازهاي بيهوشي اگر به مدت طولاني استفاده شوند، براي پرسنل اتاق عمل خطرناك بوده و احتمال سقط را زياد مي‌كند.
انجام جراحي‌هاي بدون عارضه در مادر احتمال سقط را بيشتر نمي‌كند.
باز هم بر خلاف تصور عمومي، ضربه‌هاي ساده عامل سقط نيستند و فقط ضربه‌هاي بزرگ و شديد امكان سقط را افزايش مي‌دهند.
از علل ديگر وجود اختلالات ساختماني در رحم و دهانه آن است، مثلا فيبروم‌ها بر اساس محل قرارگيري‌شان منجر به سقط مي‌شوند. همين طور چسبندگي‌هاي داخل رحمي كه اغلب به دنبال سقط‌هاي خشن و آلوده رخ مي‌دهد، مي‌تواند منجر به سقط شود.
اختلالات ساختماني مادرزادي رحم مثل رحم دو شاخ كمتر منجر به سقط مي‌شود، اما مشكل نارسايي دهانه رحم كه به دليل دستكاري‌هاي رحمي در حاملگي‌هاي قبلي يا به صورت مادرزادي وجود دارد منجر به سقط در سه ماهه دوم يا زايمان زودرس مي‌شود كه تنها راه درمان آن دوختن دهانه رحم و استراحت در كل دوره بارداري است.
باز هم باردار مي‌شوم؟
بسياري از متخصصان زنان و زايمان به مادران باردار توصيه مي‌كنند كه در رژيم غذايي خود از مصرف روزانه ميوه و سبزيجات تازه غافل نشوند و مصرف برخي مواد همچون كافئين را طي بارداري به حداقل برسانند.
همچنين اين متخصصان تاكيد مي‌كنند كه يك خانم پيش از باردار شدن بايد نسبت به درمان برخي بيماري‌ها مانند فيبروم‌ها كه ممكن است در برخي موارد، در سقط جنين موثر باشد، اقدام كند.
بارداري مجدد پس از يك يا دو سقط، معمولا بدون بروز مشكل خاصي اتفاق مي‌افتد و به تولد نوزاد سالم نيز منتهي مي‌شود
اگر سقط جنين بيش از سه بار اتفاق بيفتد، بايد دلايل و زمينه‌هاي موثر در آن مورد بررسي و درمان قرار بگيرد. با وجود اين، يك خانم براي دور شدن از استرس ناشي از بارداري‌هاي ناموفق بعدي بهتر است پيش از بارداري مجدد به به نكات زير توجه داشته باشد.
مهم‌ترين مساله‌اي كه يك خانم پيش از بارداري نبايد از نظر دور داشته باشد، اين است كه ارزيابي دقيقي از وضعيت سلامتش داشته باشد.
مصرف اسيدفوليك پيش از بارداري، كنترل ديابت، چربي و فشار خون و همچنين بيماري‌هاي تيروئيدي مي‌تواند در بروز بارداري موفق پس از سقط بسيار موثر باشد.
متخصصان زنان براي كاهش اضطراب مادر طي بارداري مجدد، به وي اطمينان مي‌دهند كه اگر در هفته هشتم بارداري سونوگرافي انجام گردد و صداي قلب جنين شنيده شود، اين به معني آن است كه همه چيز خوب پيش مي‌رود و به احتمال بسيار زياد، بارداري با موفقيت ادامه پيدا مي‌كند.
همچنين يك مادر سالم نبايد فراموش كند كه نيازي به مراقبت‌هاي بيشتر در بارداري‌هاي پس از سقط وجود ندارد.
