سیستم حمل و نقل عمومی استانبول ممکن است توریستها را سردرگم کند؛ نقشههای شهری هم کم هستند.
برای استفاده از تراموا، مترو، اتوبوس، قایق و یا هر وسیلهی نقلیهی عمومی دیگر، نیاز به ژتون دارید. این ژتونهای کوچک فلزی ١٠٠٠ تومان قیمت دارند و در باجههای بلیتفروشی ایستگاههای مختلف اتوبوس، ترن و مترو به فروش میرسند. قیمت این ژتونها ثابت است.
برای کسانی که بیشتر از یکی دو روز در استانبول هستند و میخواهند از وسایل نقلیهی عمومی استفاده کنند، خرید بلیت هوشمند ایدهی خوبی است. آکبیل، کارت الکترونیکی کوچکی است که در اتوبوسها، ترنها، ترنهای خارج از شهر، مترو، راهآهن محلی و... استفاده میشود. از یک آکبیل میتوان برای چند نفر استفاده کرد.
اتوبوس
دو دسته اتوبوس در استانبول وجود دارد: اتوبوسهای وابسته به بخش خصوصی و اتوبوسهای وابسته به اتوبوسرانی شهری آیایتیتی، که آنها را میتوانید از رنگشان شناسایی کنید: اتوبوسهای خصوصی سبز و آبی و زرد هستند و نشانهی الکترونیکی مقصد را ندارند؛ ولی اتوبوسهای دیگر قرمز، سبز یا آبی هستند. بهتر است در محوطههای تکسیم و سلطان احمد، از مترو و تراموا استفاده کنید، زیرا در این قسمتها ایستگاه اتوبوس وجود ندارد.
مترو
اولین سیستم حمل و نقل زیرزمینی در استانبول به سدهی نوزدهم برمیگردد؛ زمانی که قطار کابلی زیرزمینی تونل در ١٨٧٥ از کاراکوی به سمت خیابان استقلال به راه افتاد، تنها ٥٧٣ متر را میپیمود.
در دههی ١٩٩٠ یک خط مدرن تراموا در بخش اروپایی شهر کشیده شد، که در حال حاضر به بخشهای درونی شهر گسترش پیدا کرده و از طریق یک تونل دریایی به نام مارمارای از پایین بسفر، به بخش آناتولی راه پیدا کرده است. متروی استانبول، شامل دو خط است، که خط شمالی، تقسیم را از راه دیهکوی و لونت، به مسلک در استانبول نو پیوند میدهد. یک سیستم قطار کابلی نیز، تقسیم را به کاباتاش - جایی که با راه آهن میتوان به بخش آناتولی رسید- وصل میکند.
کاباتاش، تقسیم
اما خط جنوبی که آکسارای را از راه ایستگاه اصلی ساحل به فرودگاه آتاتورک وصل میکند، برای توریستها پرفایدهتر است.
این روزها، بیشتر ایستگاههای مترو باجهی بلیتفروشی ندارند و ژتون را باید از دستگاههای توزیعکنندهی خودکار ژتون تهیه کرد.
تراموا
تراموایی که زیتینبورنو را به کاباتاش وصل میکند، ١٤ کیلومتر است، ٢٤ ایستگاه دارد که برای رفتن به بسیاری از نقاط توریستی و راهآهنها مفید است و مسافت بین ایستگاه اول تا آخر آن، بیش از ٤٢ دقیقه زمان نمیبرد.
اگر چه ژتون یا آکبیل را میشود برای مترو و تراموا بهکار برد، اما بعد از عوض کردن هر خط، باید دوباره کرایه پرداخت.
تراموایی که از سال ١٩٩٢ با ماشینهای مدرن و در مسیری استاندارد به کار گرفته شد، سیرکجی را به توپکاپی وصل میکند. این خط در مارس ١٩٩٤ از انتهای توپکاپی به زیتین بورنو و از آوریل ١٩٩٦ از سیرکجی به امینونو گسترش پیدا کرد.
قایق
استانبول کشتیها و قایقهای خصوصی فراوانی دارد که از آنها به عنوان اتوبوسهای دریایی و برای طی کردن مسیر بخش اروپایی و آسیایی استفاده کنند. با این کشتیها، میتوانید این مسیر را در ظرف ٢٠ دقیقه و با پرداخت ١٠٠٠ تومان کرایه، طی کنید.
مسیر این کشتیها معین است و به محل اسکله بستگی ندارد. اسکلهها، با علامت اسکلهی ایکس مشخص شدهاند. این اتوبوسهای دریایی، از کشتیهای معمولی سریعتر حرکت میکنند.
بعضی از این مسیرها عبارتند از:
از کاراکوی به حیدر پاشا و از حیدر پاشا به کادیکوی، کادیکوی به امینونو، کادیکوی به سبکی تاش.
امینونو به اوسکودار (نزدیک تراموا در امینونو)، امینونو به کادیکوی (نزدیک به تراموا در امینونو).
چهار مسیر اصلی قایقهای مسافربری خصوصی هم به این صورت است: از سبکی تاش به اوسکودار و برعکس؛ و از کاباتاش به اوسکودار و برعکس.
قایقهای مسافربری سریعالسیری هم هستند که آنها هم چند مسیر دارند، مثلاً از ینیکاپی به یالوا که در کمتر از چهار ساعت به مرکز بورسو میرسد. تنها ایراد این قایقها، هزینهی بالا و سرعت زیاد است، طوری که نمیشود از مناظر به خوبی لذت برد.
هماکنون در استانبول در حال ساخت مترویی از زیر آب هستند که ممکن است در آینده بر استفاده از قایق تأثیر بگذارد. اگر میخواهید از سفر کردن با این قایقها لذت ببرید، بهتر است زودتر از استانبول دیدن کنید.
تاکسی
استفاده از تاکسیها، ارزانترین و سادهترین راه رسیدن به مقصد است. تا اکتبر ٢٠٠٩ کرایهی تاکسی حدود ١٧٠٠ تومان برای هر کیلومتر بود، اما این قیمت به حدود ١٠٠٠ تومان کاهش پیدا کرد. با این حساب، هزینهی تاکسی از میدان تقسیم تا سلطان احمد، حدود ١٠٠٠٠ تومان میشود.
بعضی رانندهتاکسیها ممکن است از روشن کردن تاکسیمترشان امتناع کنند و قیمت خودشان را بگویند؛ بهتر است سوار این تاکسیها نشوید، چون معمولاً کرایه را زیادتر از نرخ معمول میگویند. برای اطمینان بیشتر، بهتر است به انگلیسی از آنها هزینهی مسیر را بپرسید و بخواهید تاکسیمترشان را روشن کنند. تاکسیهایی که در ایستگاه اتوبوس میایستند، معمولاً مخصوص توریستها هستند. بهتر است سوار این جور تاکسیها نشوید، چون کرایهی بالایی دارند. بهترین کار این است که از تاکسیهای در حال حرکت و یا آنهایی که در محوطهی ایستگاه تاکسی ایستادهاند، استفاده کنید.
بهتر است همیشه هنگام پرداخت پول، حواستان را جمع کنید، گاهی رانندهها بقیهی پول را پس نمیدهند و گاهی هم اسکناس را پاره کرده و با این بهانه که از اول پاره بوده، دوباره از شما پول میخواهند.
به خاطر ترافیک سنگین قسمت قدیمی شهر، بهتر است در آنجا از مترو به جای تاکسی استفاده کنید.
تاکسیهای خطی
این تاکسیها دولموش نامیده میشوند و مسیرهای مخصوص خود را دارند. کرایهی این تاکسیها از اتوبوس بیشتر، اما از تاکسیهای معمولی کمتر بوده و ظرفیتشان تا سقف ٨ نفر است. این تاکسیها را از روی علامت دولموش که بر روی سقفشان نصب شده میتوانید بشناسید. دولموش به معنی پر شده است و معنایش این است که این تاکسیها تا پر نشوند، حرکت نمیکنند.
بعضی از راههای اصلی و مهم برای دولموشها عبارتاند از: از تقسیم به رامینونو، از تقسیم به کادیکوی، از تقسیم به بوستانجی، از کادیکوی به بوستانجی، از شبکیتاش به نیسانتاسی.