زندگی و بازی و در کل هر کاری را که بخواهید شما انجام دهید نیازمند یکسری اصول است که با رعایت آنها انسان را به مقصد وهدفش نزدیک تر میکند.در این مقاله دو اصل را بیان خواهیم کرد.اصل اول به تفاوت های روانی و اصل دوم به آداب و شیوه‌های مناسب رفتاری خواهیم گفت.

زن و شوهر، در جایگاه مهم‌ترین رکن خانواده، در کارآمدى، سلامت و نیل به اهداف ازدواج و تشکیل خانواده، نقشی اساسی بر عهده دارند. هر گونه ضعف و اختلال در شخصیت زن و شوهر و روابط آن‌ها، نه تنها رابطه خطی آن‌ها بلکه، همه اعضا و کارکردهای خانواده را تحت تأثیر قرار می‌دهد؛ بنابر این، قدم اول برای تحکیم خانواده، برقراری روابط مناسب بین زن و شوهر است. که در این بخش، اصول روابط زن و شوهر را از دیدگاه اسلام، می‌پردازیم.

اصل اول: توجه به تفاوت‌های روانی زن و مرد

امر مهمی که معمولاً در ابتدای ازدواج مورد غفلت بسیاری از زوجین قرار می‌گیرد، تفاوت‌های شخصیتی آن‌ها با یکدیگر است. تفاوت‌های فرهنگى، قومی و تربیت خانوادگی هر یک از زوجین، زمینه‌های تفاوت شخصیتی آنها است؛ اما آنچه تازه می‌نماید، تفاوت‌های روانی بین دو جنس زن و مرد است. هر یک از زن و مرد، طرف مقابل را بر اساس الگوی جنسیتی خود می‌سنجد

هر چند افراد تا پیش از ازدواج، با جنس مخالف در خانواده اصلی خود یا سایر محیط‌ها ارتباط‌هایی داشته‌اند، رابطه جدید آن‌ها با همسر از نظر کمی و کیفی و عمق، بیش از رابطه با هر فرد دیگر است. زن و شوهر، با دیدن تشابهات و مشترکاتى، خویش را همسان یکدیگر دانسته‌اند؛ ولی پس از ازدواج، با تفاوت‌های جدی مواجه می‌شوند که همین امر، به طور طبیعی سبب بروز اختلافات می‌شود.

زن، جزئی‌نگری و نگاهی زیبایی‌شناختی دارد؛ به ظرایف امور دقت می‌کند و کمتر، نگاه جامع و کلی به امور دارد. مرد، کلی‌نگر است و به ظرایف امور، کمتر توجه می‌کند. تنوع رنگ و الگوی لباس، نوع آرایش و انتخاب‌های گوناگون زن، بسیار گسترده‌تر از مرد است. علایق زن، بیشتر توجه به همسر و امور خانوادگی است؛ در حالی که همت مرد، بیشتر متوجه مسائل اجتماعی و بیرون خانواده است. همدلی زنان، بسیار بیشتر از مردان است. آن‌ها به سرعت، احساسات دیگران را درک می‌کنند و می‌توانند خود را جای دیگران بدانند.

زنان، به روابط کلامی حساس‌ترند و روانی کلام آنان از کودکی بیش از مردان است. زنان، بیشتر دنبال اتکا به مردان و وابستگی عاطفی به آن‌ها هستند و مردان می‌خواهند تکیه‌گاه باشند و اقتدار خویش را حفظ کنند. زنان، برای دریافت هدیه از سوی همسر، حساس‌ترند و این امر را دلیل توجه همسر می‌دانند. در مقابل، مردان با دادن هدیه، دنبال جلب رضایت همسر هستند و دریافت هدیه برایشان کمتر اهمیت دارد. امثال این تفاو‌ت‌ها کم نیست. ما بیشتر به تفاوت‌های مؤثر در روابط زن و شوهر اشاره کردیم.

زن و شوهر در سال‌های اول زندگی مشترک، لازم است در مرتبه نخست این تفاوت‌ها را بشناسند. پس از شناخت نیز نباید انتظار داشت. از لحاظ روانی همسر کاملاً با انسان هماهنگ باشد. این ویژگی‌ها، متناسب با مسؤولیت‌های زن و مرد در طبیعتشان قرار داده شده است. اگر هر یک از زوجین به ویژه مرد – بخواهد همسر را تغییر دهد تا مانند خود کند، به شخصیت او آسیب خواهد رساند. شاید برخی روایات در توصیف زن و مرد۱ به پذیرش تفاوت‌ها – به ویژه از سوی مرد- اشاره داشته باشد.

بنابر این، هر یک از مرد و زن لازم است برخی ویژگی‌های طرف مقابل را بپذیرد و خود را با او هماهنگ کند. البته به دلایل متعدد زن و مرد، دو جنسیتی هستند و شخصیت آنها زمینه‌هایی هر چند ضعیف از جنس مخالف را دارا است؛ از این رو می‌توانند هماهنگی و سازگاری با همسر را در خود ایجاد کنند.

اصل دوم: معاشرت به معروف

ملاک مهم در روابط زن و شوهر، توجه به شرایط اجتماعى، اقتصادی و فرهنگی هر جامعه و نحوه پسندیده روابط در آن جامعه است. قرآن، ملاک مطلوبیت این روابط را معاشرت به معروف تعبیر می‌کند.۲در قرآن، کلمة «معروف»۳ بیش از بیست بار برای جنبه‌های مختلف روابط خانوادگی به کار رفته که چگونگی روابط زن و شوهر از مهم‌ترین این جنبه‌ها است.

«معروف»، آداب و شیوه‌های مناسب رفتاری در هر جامعه است؛ به عبارت دیگر هر عملی است که افکار عمومى، آن را رفتاری شناخته شده و مأنوس بداند و با ذائقه اهل هر اجتماع سازگار باشد.۴ در یک بررسی دقیق‌تر، معروف، رفتاری است که مردم یک جامعه می‌پسندند و با شریعت و طبع و ذوق انسان مخالفت نداشته باشد. بر این اساس، لازم است زن و شوهر در روابط کلامی به صورت پسندیده هر جامعه با هم صحبت کنند و احترام و بزرگداشت آن‌ها برابر هم، بر اساس معروف باشد.

توجه به نیازهای عاطفی نیز باید این گونه باشد. تأمین نیازهای اقتصادی خانواده نیز چنین ملاکی دارد. در این رابطه، الگوی رفتاری اولیای دین که در همه ابعاد، انسان‌های کامل بودند، می‌تواند برای همه خانواده‌ها درس باشد. آنان، برای حریم خصوصی همسرانشان احترام قائل بودند،۵ مطابق میل آن‌ها خود را زینت می‌کردند؛ لباس می‌پوشیدند۶ و همسران را در تهیه وسایل خانه و آراستن آن، آزاد می‌گذاشتند. همه این موارد، در محدودة شرع و عرف پسندیده زمان آنها بوده بنابراین، زن و مرد لازم است، شیوه‌های مناسب رفتاری و برخورد مناسب با همسر را بیاموزد و بر اساس میل و علاقه آنها۷ در چارچوب قوانین شرع زندگی خود را تنظیم کنند.